— "Hocam bu kuşa papağan derler (эту птицу зовут попугаем; papağan — попугай, demek — говорить, называть) ve konuşur (и /она/ разговаривает; konuşmak)."
Hoca hemen eve koşar (тотчас домой бежит; hemen — тотчас, сразу же, ev — дом, koşmak — бежать), kümesten hindisini kaptığı gibi (схватив в птичнике индейку; kümes — птичник, hindi — индейка, индюшка, kapmak — хватать) pazara döner (на базар возвращается; dönmek — возвращаться). Papağan satmakta olan adamın yanında durur (с человеком, продающим попугая, рядом становится; satmak — продавать, durmak — стоять, yanında — рядом; yan — бок) ve yüksek sesle (и громким голосом; yüksek — высокий, зд. громкий, ses — голос):
— "Bu gördüğünüz kuş (птица, которую вы видите; görmek — видеть) sadece 100 akçeye (всего за 100 акче; sadece — только), gel, gel! (подходи, подходи; gelmek — приходить)!"
Herkesten çok (больше всех; herkes — каждый, çok — много), papağan satan (продающий попугая /человек/) şaşar bu işe (удивляется этому: “этому делу”; şaşmak — удивляться, iş — дело, работа) ve sorar (и спрашивает; sormak):
— "Hocam 100 akçe çok değil mi bir hindi için? (100 акче не слишком ли много за индейку; için — за, для)"
— "Sen 50 akçeye satıyorsun ama (ты однако продаешь за 50 акче; ama — но, однако)?"
— "Dedim ya (я же сказал; demek — говорить, ya — уже) Hocam benim kuş (моя птица) konuşur ama... (ведь говорит; konuşmak) "
— "Öyleyse (в таком случае/ну если так), benimki de (то моя /птица/; benim — мой, de — и, же) düşünür (думает; düşünmek)!"
Düşünür
Nasreddin Hoca Akşehir pazarında bir adamın başına toplanmış olan kalabalığa yaklaşır. Satıcı elindeki kuşu satmaya çalışmaktadır. Yandaki tavuklar 5 akçeyken, kuşun fiyatı 50 akçedir. Hoca bir türlü fiyattaki aşırı farka anlam vermez ve sorar:
— "Hemşerim bu nasıl bir kuştur ki 50 akçe istersin?"
— "Hoca efendi bu bildiğin kuş değildir bunun özelliği var."
— "Neymiş özelliği?"
— "Hocam bu kuşa papağan derler ve konuşur."
Hoca hemen eve koşar, kümesten hindisini kaptığı gibi pazara döner. Papağan satmakta olan adamın yanında durur ve yüksek sesle:
— "Bu gördüğünüz kuş sadece 100 akçeye, gel, gel!"
Herkesten çok, papağan satan şaşar bu işe ve sorar:
— "Hocam 100 akçe çok değil mi bir hindi için?"
— "Sen 50 akçeye satıyorsun ama?"
— "Dedim ya Hocam benim kuş konuşur ama...»
— "Öyleyse, benimki de düşünür!"
Ağaç yürümezse
(Если дерево не ходит)
Nasreddin Hoca'ya yapılan sataşmalar tükenip bitmez (не заканчиваются ссоры с Ходжой; «для Ходжи сделанные поводы для ссоры не заканчиваются»; yapmak — делать, sataşmak — беспокоить, мешать, задевать, надоедать, tükenmek — кончиться, иссякнуть, bitmek — закончиться). Akşehirliler (жители Акшехира) bir gün Hoca'ya takılır ve sorarlar (однажды к Ходже прицепляются и спрашивают; gün — день, takmak — прикреплять, прицеплять, takılmak — привязываться, приставать, дразнить, говорить колкости, sormak — спрашивать)
— "Hocam senin evliyalar katında ulu bir kişi olduğun söylenir aslı var mıdır?" (Правду ли говорят, Ходжа, что ты великий праведник?: «Ходжа, говорят, что среди святых великим человеком ты являешься — есть ли в том основание»; evliya — святой, угодник, праведник, kat — этаж, ряд, ulu — великий, kişi — человек, söylemek — говорить, asıl — основание, основа). Hoca'nın böyle bir iddiası elbette yoktur (Ходжа, конечно, это не утверждает; «у Ходжи такой претензии, конечно, нет»; böyle — такой, так, iddia — претензия, утверждение, elbette — конечно) ama bir kere soruldu ya (но раз уж он был спрошен) cevaplar (отвечает; cevaplamak):
— "Her halde öyle olmalı (во всяком случае, так должно быть; hal — положение, her halde — во всяком случае, olmak — быть)."