?уащхьэмахуэ, Махуэгъэпс

Жануэс и нысэмрэ и къуэмрэ захуигъэгусати, къытридзэри щ?алэ нэхъыщ?эм деж Т?ыауз къэк?уащ. Гуныкъуэгъуэ яку къыщ?ыдэк?ари Майет. Зи псэлъэгъуэ блэк?а сабийм ел?эл?эн хуейтэкъэ – нанэ абы зэпымыууэ епсалъэрт, псысэхэм и тхьэк?умэр тегъэхуауэ зэреда?уэм гу лъитати, мыувы?эу жри?эрт. И нэ ц?ык?уит?ыр къытриубыдауэ къеплъу псысэм и к?ыхьагък?э къеда?уэрти, ар и гуф?эгъуэт. Нанэм жи?эр къызэрищтэр зылъагъу къуэмрэ нысэмрэ сабийр дзыхь къыхуащ?ыпащ. Къыхуащ?ами, хущ?егъуэжахэщ – Майе псысэ ф?эк?а къыф?эмы?уэхуж хъуащ. Нэгъуэщ? зыми едэ?уэну хуейтэкъым, сабийхэми зэрахэмыхьэт. Езым и ныбжьхэм хэтыфу есэнщ жа?эу зрата сабий гъэсап?эм тхьэмахуэ ф?эк?а мык?уауэ, хьэргъэшыргъэ къэхъуащ. Зи щытык?эр зыми емыщхь сабийм гъэсак?уэр къыщ?эгубжьащ. Абы емысар къызэк?уэк?ащ, к?ийуэ, гъыуэ хуежьэри, ящыхутемыгъэужым, пэш нэщ?ым щ?аубыдащ. Пщыхьэщхьэм и анэм къишэжыну щык?уам, Майе плъыржьэру, зыщ?аубыда пэшым и дурэшым дэсу ирихьэл?ащ. Гъэсак?уэмрэ и анэмрэ щыщ?ыхьам, къимылъагъу хуэдэу щыст, епсалъэк?э жэуап къаритыртэкъым, ?эпл?эк?э къащтэну хуежьэми, закъригъащтэртэкъым. Зыри къимыц?ыхуж хуэдэт. Балигъыу хъуар, и анэри хэту, и дзыхьым ик?ат. Майе а щытык?эм къришыну зыми хузэф?эк?ынутэкъыми, сабийр езыр зыдэ?эпыкъужащ: а махуэм къэхъуар зыпкъригъэхуащ.

Сабий гъэсап?эм иратыну къыхэзылъхьар Пагуэт. Пщэдджыжьым и адэм е и анэм ешэ, гъэсак?уэхэм ящыщ къыпожьэри и ?эпэр и?ыгъыу сабийхэр щыджэгу пэшым щ?ашэ. Ауэ Майе а пэшым нэсыху и гум щыщ?эм хэт щыгъуазэр? Дэнэк?и шхынымэщ: бжьынымэ, лы гъэжьэрымэ, хьэнтхъупс зэхэгъавэм и мэ. Бдзэжьей гъэжьэрымэр зыми хуэдэххэкъым, шэчыгъуей дыдэщ. Мэхэр зэхэзэрыхьыжауэ пщэф?ап?эм къыщ?ок?ри пэшу хъуам зыщ?агуашэ, щхьэгъубжэ?упхъуэхэм къак?эрех, блынхэм зыщ?ашэ.

Майе абы и гур кърегъак?уэ. Къезыгъэлын имы?эу, к?уап?и-жап?и имыгъуэтыну къыщохъури, мэгужьей. Ек?уэк?ыу блыным к?эрытщ шэнт ц?ык?ухэри, нэхъ дурэш дыдэм дэтым тот?ысхьэ, цыжьбанэ ц?ык?уу зызэрегъапщхьэри. Зыри илъагъуркъым, зыри зэхихыркъым, зыми епсалъэркъым. Пщэдджыжьышхэр зэф?эк?мэ, щ?ыбым щ?ашынущи, абы щыгъуэм бэуэнущ и гум щызу. Зэпэзэву ягъэува шэнтхэм сабийр кърагъэт?ысэк?ри, Майе къыбгъурысхэр къыжьэхоуэ. Зыр и ?эблэм, адрейр и лъакъуэм. Зыр щ?алэ ц?ык?ущ, адрейр хъыджэбз ц?ык?ущ. Ар ишэчын хуей зэрыхъум щхьэк?э и нат?эм пщ?энт?эпс къок?уэ. Пщ?энт?эпсри хуэшэчынукъыми, и анэм кърита бэлътоку ц?ык?ур и жыпым кърехри, и нат?эмрэ и напэмрэ елъэщ?.

«Майя умница, пришла с платочком!» – жи гъэсак?уэм, абы гу къылъетэри. Напэмытхьэщ?у къашэхэм ярилъытри къыщытхъуауэ аращ, ауэ иджы Майе пщ?энт?эпсыр къожэх – и гугъу къамыщ?ыхам нэхъыф?т. И гур мэбамп?э. «И гур мэбамп?э» – мы псалъэхэр зэпкърихын ф?эф?щ. Здыжи?эм, и гур мэзагъэ, и к?уэц?к?э мэсабырыж, и нэк?ущхьэ къызэщ?эплъахэр мэупщ?ы?уж. Сабий гупыр шхап?эмк?э яшэ. Шей ефэнщ. Нэгъуэщ? зыри ишхыфынукъым. Гъэсак?уэм залымыгъэк?э зыгуэр къригъэшхмэ, кърик?утыжынк?э хъунущ. Гу къылъатакъым, ?уэху къащ?акъым зэрымышхэм щхьэк?э. Гуф?энут, гуф?э и хьэлу щытамэ. Зэ щ?ыбым щ?ашарэт – аращ зыпэплъэр.

Гъэсак?уэр куэдрэ яхэткъым, «фызэбгрымыж, фымызэрану фыджэгу» жери, адрей гупым я гъэсак?уэм деж мак?уэ дэуэршэрыну. Хъыджэбз ц?ык?ухэм езым я джэгу яублэ, щ?алэ ц?ык?ухэм е хьэмбылу къагъуэтынщи зэпаплъыхьынщ, е сад пщ?ант?эм къыдэзэрыхьа хьэ хьэулейр кином щалъэгъуа Рекс ещхьу ягъэсэну хуежьэнщ.

Майе гупит?ми яхыхьэркъым. Майе и дэджэгуэгъур Мышщ. Ар нэхъ ц?ык?ухэм ящыщщ, ауэ абыхэм къахок?ри Майе деж къок?уэ. Мыш ц?ык?у илъэсищщ зэрыхъур, гъэсак?уэхэм ящыщ зым и бынщ.

Хъыджэбз ц?ык?ухэр нэжэгужэщ, зэрызохьэ. Зыр уафэмк?э доплъей, и ?эпэр пшэхэм хуеший: «Благъуэм Дыгъэр еубыд! Благъуэм Дыгъэр еубыд!» Абы зыпащ?ыжу, адрейхэри мэк?ий: «Благъуэм Дыгъэр еубыд! Благъуэм Дыгъэр еубыд!»

Благъуэ. Дыгъэ. Майе игу къок?ыж нанэ и псысэр. Благъуэ… Дыгъэ… Иджы щ?алэ ц?ык?ухэри къахыхьэжауэ уафэм доплъей. Зым мурад ещ? хъыджэбз ц?ык?ухэм къагупсысам нэхърэ нэхъыбэ езым хилъхьэну, мэк?ий:

– Благъуэм Дыгъэр иубыдыпэнурэ к?ыф? хъунущ! Зэи нэху хъужынукъым!

Зы хъыджэбз ц?ык?у къыдожьу. «К?ыф? хъунущ! К?ыф?ыбзэ хъунущ!»

Майерэ Мыш ц?ык?урэ лъэныкъуэк?э щытщ. Майе доплъейри, Благъуэр ?упщ?у къелъагъу, нэхъ пэжу жып?эмэ, и нэгу къыщ?охьэ, иужьк?э елъагъу уафэ джабэр зэриубыдар, дыгъэр зэрыщ?ихъумар. Майе шынэркъым, ауэ дунейр к?ыф? хъуащи, мэк?ий. Зыри илъагъужыркъым, Мыш ц?ык?у и ?эпэр еут?ыпщри и макъым къызэрик?к?э мэк?ий. Джэгуурэ къежьар я ф?эщ хъужри, шынэр къапкърыхьащи, сабийхэри зэщ?огъуагэ.

– Нобэ Майе сабийхэр игъэшынащ, благъуэ къэлъэтэнурэ псори фишхынущ яжри?эри. Сабийхэр игъагъырти, пэш щхьэхуэ щ?эдгъэсащ, – Майе аргуэру пэш нэщ? щ?ыщ?агъэсам и щхьэусыгъуэу аращ гъэсак?уэм къри?уар. Улэ къэк?уэжри анэшхуэр игъэкъуэншащ.

– Псысэ шынагъуэхэр жыбо?э, благъуэ щы?эу и ф?эщ хъуащ, езыри шынэри, адрейхэри игъэшынэжащ…

– Псысэр дэ дыщыц?ык?уми къыджа?эу щытащ, ди япэжк?и щы?ащ, зыми зэран хуэхъуауи зэхэсхакъым, – зеухеиж гуащэм.

– Мыбы езэгъыркъым, плъагъуркъэ?

– Хьэуэ, т?асэ, мыбы езым зыгуэр и лажьэщ, сэ къыстевмылъхьэ…

– Сыт и лажьэр?

– Уэри уолъагъу ар адрейхэм зэремыщхьыр.

– Ар уэ жып?эмэ, хамэм сыт жа?эжынур?!