Ваўчкі

Усё гэта Павел Іванавіч убачыў у адзін міг, пакуль міліцыянер выходзіў з пакоя, і раптам жаль да хлопца, які еў батон,— мусіць, гэты батон прынесла яму жанчына — жаль да гэтай жанчыны прайшоў праз яго грудзі.

На вуліцы суддзя і пажылы засядацель пайшлі ў адзін бок, а Павел Іванавіч, кіўнуўшы ім і сказаўшы «да скорага», павярнуў у другі. Яму вельмі хацелася застацца цяпер аднаму, і сапраўды, як толькі адышоў крыху ад будынка суда, уздыхнуў лягчэй. Цяпер яму не трэба было прыкідвацца спакойным, бесклапотным чалавекам, ён быццам скінуў маску, якая сцягвала яго твар.

Была адліга, пад нагамі хлюпаў мокры снег, змешаны з пяском, у паветры вісеў туман з едкім гарам машын, якія адна за адной беглі па вуліцы, раскідваючы коламі рудую жыжку. Легкавыя машыны, аўтобусы, заляпаныя знізу гразёю, былі падобныя на кароў, што зімавалі на бруднай подсцілцы і вясною іх павыганялі з хлева. I Павел Іванавіч адчуў сябе як забруджаны, быццам нядаўна валяўся ў гразі і цяпер яму ніколі не адмыцца. Ён баяўся, каб не сустрэць каго знаёмага, бо тады трэба было б вітацца, трэба было б нешта гаварыць, а ў яго ў галаве быццам ляжалі камяні, паварушыць якімі ён не меў сілы.

Час перапынку трэба было скарыстаць на абед, але Павел Іванавіч і думаць не мог пра яду, хацелася наогул куды-небудзь зашыцца, каб застацца зусім аднаму, каб не бачыць, не чуць вакол сябе людзей, але трэба было зноў вяртацца ў суд, зноў садзіцца на крэсла з высокаю спінкаю.

Каля дзвярэй магазіна стаяла чарга, пад нагамі ў людзей, на снезе, ярка гарэлі шалупінкі ад мандарынак. Мусіць, людзі стаялі ў чарзе за мандарынамі, іх цяпер прадавалі па ўсім горадзе, і Паўлу Іванавічу зрабілася дзіўна, што жыццё ідзе, як і ішло, людзі жывуць, як жылі. Ён хацеў супакоіць сябе, пераканаць сябе, што і ў яго нічога не змянілася, ніхто ж не ведае пра Таню і не будзе ведаць, калі ён сам не скажа, але спакой не прыходзіў, у грудзях не лягчэла.

Глянуў на гадзіннік — пара было вяртацца ў суд, і ён тою ж вуліцаю пайшоў назад. Ішоў, прымушаючы сябе набрацца сілы і пражыць гэты дзень так, каб ніхто ні пра што не здагадаўся, быць такім, які ён заўсёды.

У суд ён з’явіўся ранавата, у калідорах было ціха і бязлюдна, дзверы кабінета суддзі — замкнёныя.

Дайшоўшы да канца калідора, Павел Іванавіч раптам пацягнуў за ручку дзверы, за якімі, выходзячы з суда, убачыў Зайчыка. Але і гэтыя дзверы былі замкнёныя — мусіць, арыштанта завезлі ўжо ў турму, а жанчына, што сядзела пры ім, пайшла дадому.

У друтім канцы калідора, пры самым акне, якое выходзіла ў двор, стаяў круглы стол, на ім шкляная чарніліца-невылівайка з фіялетавым чарнілам, каля чарніліцы ляжала драўляная ручка з тонкім сухім пяром. За гэтым сталом людзі пісалі розныя заявы, прашэнні, часам каля гэтага стала, чакаючы пачатку судовага пасяджэння, сядзелі і падсудныя.

Верх стала ўвесь быў спісаны, тут былі імёны, даты. «Антон»... «Нюрка»... Надрапана было і непрыстойнае слова. «Я хачу дадому... I есці хачу... I Воўку вельмі шкода»,— прачытаў Павел Іванавіч. Праз грудзі яго прайшоў холад. За гэтымі радкамі ён раптам убачыў чалавека, чалавека, якому вельмі кепска. Ён хоча дадому... Ён хоча есці... Яму шкода нейкага Воўку, мусіць, сына...

Павел Іванавіч падняў вочы. Па калідоры, спяшаючыся, ішла суддзя і крышку вінавата ўсміхалася. Пад пахаю яна несла пакунак, загорнуты ў паперу з пячаткамі ўнівермага.

У зімовым паліто і капялюшыку, з гэтым пакункам пад пахаю, яна мела не такі афіцыйны выгляд, як у сваім чорным касцюме і ў белай блузцы, за судзейскім сталом. Цяпер яна была як звычайная жанчына, у якой шмат клопату не толькі тут, на рабоце, але і дома, у сям’і.

— Трошкі затрымалася,— сказала яна, быццам апраўдваючыся перад Паўлам Іванавічам.— Але пакуль, здаецца, людзей няма. Гэта вы ў мяне малайчына, дысцыплінаваны, раней за ўсіх прыйшлі.

Яна пачала пляскатым ключыкам адмыкаць дзверы кабінета.

*

Вяртаўся дадому ён стомлены, цяжка ўзнімаўся на свой чацвёрты паверх, лесвіца здалася як ніколі доўгаю і крутою. Распранаючыся ў калідоры, пачуў галасы жонкі і дачкі, якія даносіліся са спальні.

Дзверы у спальні адчыніліся, і паказаўся твар дачкі — дачка была ажыўленая, валасы раскіданыя, падаюць на плечы, як у русалкі. Яна скора зноў зачыніла дзверы, сказала мацеры прыглушана, як таямніцу:

— Бацька прыйшоў...

Павел Іванавіч пайшоў у ванную, доўга мыў рукі, твар, яму хацелася даўжэй забавіцца ў ваннай, пабыць яшчэ хоць крышку аднаму, каб нічога не гаварыць, не адказваць ні на якія пытанні жонкі, дачкі.

— Бацька! — гукнула яго дачка.

Ён выціраў рукі, твар, цёр іх, хоць яны былі ўжо сухія.

— Бацька, хадзі сюды,— зноў паклікала дачка.

Трэба было ісці, і ён пайшоў у спальню, дзверы ў якую былі ўжо адчыненыя і адкуль лілося ў калідор святло.

Ён зайшоў у спальню, палову якой займалі два драўляныя ложкі, засланыя аднолькавымі пакрываламі і раздзеленыя невялікаю паліраванаю тумбачкаю. Пры сцяне грувасціліся дзве вялікія шафы, а ў кутку месцілася люстэрка-трумо.