Заговоренный меч (на каз.яз.)

Біра Жнібекті бл ызу рекеттері заа созылмады. Кенет таы бір хабар жетті. ыры жылдай бкіл Дшті ыпша, Мауреннахр, орасанды тітіреткен білайыр хан о дниеге сапар шегіпті! Бкіл ата, алтын та, Шыыс еліні те жартысын жылатып жинаан дние-азына лы ханны мірін е болмаса бір кнге созуа жарамапты! Ататы друіші бдіраза Нахичеваниді зі тапан мы да бір кеселге шипа болар, ебелек тікенегінен жасаан — сырыншан шурнсі де онбапты. Есіл ер Жейхун мен Сейхун дарияны ортасындаы етра[52] далада жеті кн кезікпен кйіп-жанып, аыры айтыс болыпты! Зірік талдай сарая бастаан денесін ысты кнге бзылып кетпесін деп, Бахтияр баадур мен арашы батыр, бал толтыран алты лаш астауа сап, Соза мединасына алып келіпті. Бл шаар азатарды олында болса да, лімге дауа бар ма, алтын сырмен атын жазып, арнаулы ара мрмр тасынан мазар ойып, рметтеп жерлепті. Бл хабарды естігенде ас жаулары, сіресе, білайыр жерін алып, суын алып, иянаты кп ткен кейбір аза ауылдары ккала жылы рбан шалып, уаныша кенелді. Тек Жнібек хан ана дние шіркінні ткіншектігіне амыып, ш кн орнынан трмай жатып алды. Жо, Жнібек білайыр ханда кеткен кегіне кінген жо. О заманда хан кегі — ола стаан алдаспан трізді, ыайы келсе жауына жмсалады, ал зіне тиімді болса ынабына айта салынады. Кейбіреуі сол ынабында жатып тот басып, бден шіриді. Ал енді біреуі анда-санда ынабынан суырылып жауыны стінен жар-жр ойнап, сес крсетіп, айта орнына барып жатар болар. Тек зардабы асып кеткенде ана сол кек-алдаспан ызыл ана малынуа тиісті. Жнібек пен білайырды да кегі осындай кекке айналан. Екі жаты халы бірдей ызыл ана малынанымен, здері бірін-бірі ажала июдан аула еді. Тек хандыын тартып алып, жауын таыра отырызу ана — армандары болатын. Жо, Жнібек білайырда кегім кетті деп кінбеді. Дние шіркінні жалан екеніне кінді. Бар мірін жиангерлікпен, алыс, жлыс, рыспен ткізген азуы алты арыс, мйізі шаыратай, ататы хан білайыр аырында не тапты? Бар тапаны Созаты асынан азылан екі лаш жер болды! Енді оан стіне ойан мрмр тастан, басына жазылан алтын жазудан не пайда?

«лді, Мамай, ор болды!» деген міне, осы!.. айсымызды болса да бл жалан дниеден аыры алар еншіміз — осы екі лаш жер! Ата, ба ше? — Жнібек ауыр крсінді. — Ата, ба та ола салан алтын саина трізді, анша асыл боланмен тбі тозады. білайыр тгіл, кеше бкіл Шыыс еліне лгі болан ошан патшалыыны лы патшасы анышаны кім біледі? Ал кезінде бдан ататы, бдан абыройлы андай патша болып еді? Жо, ата, ба деген — ола салан алтын саина. Тек тірі кезімізде ана згелер крсін, ызысын деп саусаымыздан алмауа тырысамыз. Ал лгесін ше? ай рпаты крді — бабамны мрасы деп атам заманы саинаны кзіні арашыындай сатаан? Сатауды ажеті жо шыар. р заманны лгісі зіне ымбат ой. Атаы да сондай. ара да тр, Алтын Орданы тік трызан білайыра бкіл рім-бтаыны орнатан ескерткіші «Осы жерде білайыр хан жатыр» деп стіне ойан сонау ара таспен бітеді. Жыл тер, асыр тер, білайырды да даы, бгінгі кнгі адірі мытылар. Бным не, білайырды табалап жатырмын ба? Жо, бным табалааным емес, аиатым. білайыр соынан ерген жртты сенімін сатай алмады. Елді ел ету олынан келмеді. Ал біз ше? Біз оны кгерте аламыз ба? Кгерткен кнде келешек жрт ісімізге андай баа береді?

Япырмау, мені бным не? Болаша рпаымыз не айтады екен деп з борышымызды атармай тпекпіз бе? Жо, келешекті баасы шін емес, соларды алдында зімізді ар-ятымыз таза болу шін, ел-жртымыза деген з борышымызды адал атарып туіміз керек. орай алмаса з обалы зіне, біз халымызды алашы мемлекеттік отауын тіктік! Тігу шін ан майданда жан рбан дедік!»

Жнібек тсектен басын ктеріп алан. Сол кні Сауранды билеп тран хакім лмамет-тархан «Кші жетсе — жеіп ал» деп Жнібекті хатына жауап берген. Ал Жнібек те сол саатта Сауран шаарын шабуа скеріне жарлы шыаран:

Бкіл Сыр бойын алып жатан алы скер айтадан жасаа блініп, шабуыла дайындала бастады. Хат жіберілген зге шаарлардан жауап келгенше екі аптадай уаыт тті. Жнібек бар улиеттен жауап алмай трып, Сыанаа таяу Сауранды шабудан зірге бас тартан. білайырды лгенін естіген жрт, хакімдеріне ан тгіспей алаларды апаларын аштыртар деп міттенген. Біра бл ойы аталмады. «білайыр хан лгеннен кейін не болар екен?» деп кткен хакімдер тез жауап бере оймады. Жрт осындай дадарыс халде жрген шата, таы бір хабар келді. білайыр ханны таына лкен баласы Шайх-Хайдар отырыпты деген лаапты с анатты зынла бкіл Дшті ыпша жеріне бір-а кнде таратты.