Заговоренный меч (на каз.яз.)

Сол кні тнде ол-аяы кісендеулі Махмуд-Слтанды Созаа жргізіп жіберді де, ертеіне Брынды пен асым алы скерін содарынан ертіп Отырара аттанды. Бдан екі тулік брын Мхамед-Шайбани тышылары арылы Брынды ханны Отырара аттаналы жатанын естіген. «Тоал ешкі мйіз сраймын деп лаынан айырылыпты» дегендей, Яссыны аламын деп жргенде з бекінісімнен айырылып алармын деп, жедел жріп Отырара жетіп лгірген. Отырарды бекінісі Яссыдан да берік соылан. аланы оршаан биік амал, етегінде тере азылан жалпа ор. амал шеттері, жоарыдан сада атуа ыайланып істелген зегі тесік. Тмендегі жау сада оын анша атса да ар жаындаы адама тигізе алмайды. зегі тесікке дл тиген кнде де, жуан иаш абыраны не тменгі, не жоары жаына барып адалады. Ал амалды бзу тіпті ммкін емес. Биіктігі ыры, жуандыы жиырма лаш, аттылыы тастан кем емес ср балшы шымнан йылан… Бір жыл аладан ешкімді шыармаса да ішіндегі азы-тлігі жрта жетеді. Отын-суы да мол. й ара азылан шыырау ды. амал трындарына араанда сырттаы жаулап алуа келген Брынды пен асым скеріні халі анарлым нашар. ылтаы жо ба жон. Кктен кйдірген кн, кріктей рген ысты жел. Дариядан брылан су да лайлы, ішсе тадайыа топыра дмі трып алады. Шай айнатса ана сусына жарайды. Оны стіне осыншама скерді стау шін аншама азы-тлік керек. Бір ай ткесін-а жртты елдеріне айтысы келе бастады. Біра бір беткей Брынды кнбеді. ала ішіндегі жасырын адамдары арылы Мхамед-Шайбаниды скеріні аз екенін брыннан да білетін. Ол енді амалды астын азып, алаа кіретін гір-жол жасатуа кіріскен. Бгін-ерте бітіп те алар. Ал алаа бір кірсе болды, Мхамед-Шайбаниды ола тсті дей бер. Махмуд-Слтан ттында, енді Мхамед-Шайбаниа олы бір жетсе боланы, ос бріні ысты анын бірден ішіп, жауынан кегін алма. Оларды лтірсе жері кеімек. Біра Брындыты бл ойы болмай алды. аза скері жер астын гірлеп, зімен зі лек болып жатанда, Отырара жрдемге Ташкентті міршісі Слтан-Махмд хан жіберген ш мы скер келді. Бл скерді та ата аланы солтстік апасынан кіріп кеткенін Брынды пен асым ертеіне бір-а білді. Енді амал астын азуды бос уре екенін екеуі де тсінді. Жер астымен кірген скерді мына ш мы ол гір алдында трып алып шыдатпайды, анды боса тгуден бтен аза жауынгерлеріні табар пайдасы жо.

Брынды бес мы олмен сол кні Созаа айтып кетті. Бір жетіден кейін бар скерін жинап асым да озалды. Созаа таяанда алдарынан шапыншы крінді. Брік астынан брі шыан дрбеле заман, «таы не болып алды?» деп, скер басында келе жатан асым мен серіктері йындата шапан салт аттыа обалжи арады. Сйткенше болан жо, астындаы ладын бестісін терге сабылта шапыншы да келіп жетті. асымны кіші інісі Ждік екен.

— Ассалаумааликом, — деп ентіге слемдесті ол, астындаы атын тыпыршыта ойнатып.

— Уааликумассалам, — асым слем алды, — жарыным, шабысы тым суыт екен, ауыл-аймаы аман ба?

— Брі де аман… Тек бір болмашы жаман хабар жеткізгелі келіп трмын.

— андай хабар?

— Тас йшіктен Махмуд-Слтан ашып кетті. асында бір кзетші серігі бар.

— Батыр Саян айда еді?

— Жандарында йытап кеткен батыр Саянды бауыздап ашан.

Ждікті айтуынша оиа былай болып шыты. Тас йге амалан ол-аяы кісендеулі Махмуд-Слтанды Саян кзіні арашыындай сатайды. Сырт- таы кзетті былай ойанда, біреу-міреу слтанды жазым етіп жрмесін деп зі немі, бір Маыт жігітімен бірге, тас йді ішінде онып жреді. Махмуд-Слтан батыр Саян жо кезде, сір «сені жетістірем» деп Маыт жігітімен тіл тапан болуы керек, бір кні тнде батыр Саян йытап кеткен кезінде, атар жатан Маыт жігіті ананы тамаынан анжарымен орып жіберіп лтіреді. Сйтет те тас йді іргесін кісі сыятындай тесік етіп азып, Махмуд-Слтан екеуі ашады. Сырты кзетшілер й іргесіні ірейіп жатанын тек та ат- асын креді. Жан-жаа ат шаптырып, іздеу салады, біра ашындар жер астына кіріп кеткендей, шті-кйлі табылмайды.

асым бала жасынан, ерлігі аыза айналан батыр Саянды те жасы кретін-ді. Бл смды хабарды естігенде, ол теселіп ат стінде зер отырды. Жерге тсіп, бкіл скер боп батыр Саяна арнап ран оыанда да, ол біреу шекесінен сойылмен рып кеткендей есегірей зер шыдады. «Акз ер, бір смдыты боларын сезгендей-а барысы келмеп еді. Бекер жіберген екем!» деп кініп, жрегі кйіп, не істерін білмеді.

— Есіл ер… — деді кенет ол абаын арс тйіп, — ныды он есе етіп айтарармын, — ол енді ернін сл имылдатып кбірлей сйледі, — ымбатты ана… саан берген сертімді орындаймын деп, халым хан ктерген туан кемнен айырылдым, анам бір болмаса да, кем бір, адірлі аам Махмт-Слтанды жрт кзіне тсе алмастай кемтар еткіздім. Енді міне, е жаын серігімді ан етіп трмын. Кеш, ымбатты анам саан берген сертімді айтып алдым… Кезім келсе кемні де, серігімні де нын айтарармын анішер ос бріден!