Заговоренный меч (на каз.яз.)

«Екі кз бірін-бірі шымаса аллатаала ортасына мрынды жаратан» деп аза боса айтпаан. Брынды таа отырып, асым слтан скербасы, яни мір-эль-умера боланнан кейін, кп кешікпей-а араларында айшылытар туа бастады. Негізгі ала ауызды Брынды пен асымны аза хандыыны келешек саясатыны андай болуы керек, деген мселедегі екеуіні кзарасынан туан. Оны стіне білайыр Ордасын айта трызуды кздеген Мхамед-Шайбани мен Махмуд-Слтан жайындаы араларындаы алалыы осылды.

Аал батыр, ыса томыратын морт мінезді Брынды аза хандыыны келешегі тек соыста деп ойлаан. Жасынан жауынгершілікті мрат еткен, то мойын, з дегенін дниені тетігі кретін айсар хан аза хандыыны кшею жолы тек крші елдерді шабуда деп ан. Сондытан ол зі де немі ат стінде болып, згеден де соны тілеген. Ал асым бтен пікірді адамы. Оны ойынша алы ол, соыс тек жаудан з жеріді айтарып алу шін ана керек. аза хандыыны кшею жолы немі соысуда емес, алдымен зіе ешкімні тісі бата алмайтын айбарлы, ой стінде боз торай жмырталататын бейбітшілікті арман еткен ел болуда деп тсінген. Осындай ойдаы асым немі жоры, немі шапыншылы халыты ждетеді десе, Брынды «жо, олай емес, жауды жер, суын тартып алып, дниесін тонау ер жректі аза жігіттерін байытады, ал жоры, рыс тек халыты шынытырады, саылдаан аяз бен брыраан боранда скен ккжал асырдай айтпас айсар етеді. Бндай елге ешкім де беттей алмайды. Ал жауы орыан елді хандыы да берік, айбынды келеді. Сол себепті аза еліні е мыты саясаты соыс болу керек» деп тжыран. Хан билігіне баынбауа аы жо скербасы асым лажсыз Брындыты бйрыын орындап, жмсаан жорытарына баруа мжбр болан. Осындай орынсыз жорытарды кейбіреулерінде жауына кші жетпей жеіліп те алатын. рине, Брындыты мндай ылытары асымны кілінде оан деген наразылы тудырды. Ал Мхамед-Шайбани мен Махмуд-Слтана келгенде, Брынды екеуін тезірек ртуды тілесе, асым ос бріні бетін Тркістан лкесінен айтарып, Аса Темір хандыына арсы жмсауды кздеді. білайырды кптеген мір, слтан, мырзалары Мхамед-Шайбани мен Махмуд-Слтанды жатайтынын тсінетін асым, аза еліні айбынды жауы Аса Темір Ордасын лату шін, іріткіні жау тобыны зінде шыарса деген тілекті птады. Мауреннахрдаы Моол, Жаатай тархан, мырза, мірлерін кшейтуден крі, Мхамед-Шайбани мен Махмуд-Слтанды з жаына шыарып, аналара арсы пайдалануды дрыс крген.

Бл мселеде хан мен оны скер басыны арасында оай те алмас тиы пайда болды. Егер блар тіл тауып, бір шешімге келмесе, бл тиы екеуін бірдей батырып кететіні сзсіз еді. йткені ас жауыа досты кзбен арау — еліді сатумен те ылмыс. Брынды ойынша асым сол ылмыса таяу жр. рине, мндай жадайда арасындаы ала ауызды екеуіне бірдей атер.

йткенмен бл тйінді ос бріні здері шешті.

Мхамед-Шайбани Ташкент билеушісі жаатайлы Слтан-Махмуд хан мен Самарант міршісі бусейіт ханны арасында Сыана, Ар, згентті аланнан кейін, бл жеістеріне анаат ттпай Хорезмге аттанды. Жолай Тырса бекінісін шауып, зіні арын[53] осы арада алдырып, Хорезмді оршады. Хорезмді не аламын, міне аламын деп транында, кенет алаа орасан міршісі жаатайлы Слтан-Хсайын мырза жіберген жиырма мы скер кмекке келді. Мхамед-Шайбани амалсыз кейін айтты. Дл осы кезде Ташкент билеушісі Слтан-Махмуд хан кеп Отырар улиетін басып алды. Ол лкен той жасап, мгілік одатас боламыз деп достасып, Отырарды Мхамед-Шайбаниа басыбайлы беріп, зі скерімен Ташкентке айтып кетті.

Тркістанны Сыана, Отырар, Ар, згент секілді негізгі алаларын олына оай тсірген Мхамед-Шайбани, енді скер жинап Сауранды басып алма болды. Бны естіген Яссы мен Отырарды кімі Мхамед-Мазит тарханны баласы лмхамет-тархан арсы труа кшіні жетпейтінін біліп, й ішін, нкерлерін, зіне берілген адамдарын алып Яссыа ашты. ала бос алды. Сауранны асаал, бек, саудагер бас адамдары жиналып аланы енді Мхамед-Шайбаниды інісі Махмуд-Слтана бермек болды. Олар «Шайбани намеде» айтандай: «Келііз, бл йде ешкім жо» деп хат жазып, кісі жіберді. Махмуд-Слтан бос жатан ала билігін з олына алды. Мны естіген Мхамед-Шайбани Отырардан інісін ттытауа Саурана келді. Бірнеше кнін той-думанда ткізіп, Отырара айтпа болды. Біра інісі Махмуда: «Саан аланы басты адамдары Сауранды лажсыз берді. Егер бл шаара шын ожа болы келсе, аладан оларды тезірек у» деп аыл берді. Махмуд-Слтан аасыны дрыс аылына кнбегеніні сазайын тек артынан тартты.