Заговоренный меч (на каз.яз.)

Екі жа Сауран мен Яссыны ортасындаы ке жазы далада кездесті. Б жолы ешкім де жекпе-жекке шыпады. Жнібек бастаан алы скер екінді кезінде Мхамед-Шайбаниды шебіне ат ойды. Жау жаы да арсы шапты. Біра Мхамед-Шайбани улыын асырды. аза скеріні масаты ан майданда жауын жалпы жеу болса, білайыр Ордасыны ойлааны хан Жнібекті рту еді. Бетпе-бет кеп тра ашан бір топ скерді уа тскен Жнібек пен батыр Саян кенет здеріні Мхамед-Шайбани мен Асофы батыр басаран осшы омаыны ер жрек он сан жауынгерлеріні ортасына алай тскендерін білмей алды. Алпыстан асан Жнібек анша айбын крсеткенімен, Мхамед-Шайбаниды асындаы алып кшті жас батыра арсы тра алмады. Бетпе-бет келіп аланда, ананы ос олдап ран шопарыны салмаымен омырт- асы зіліп ат-матымен жер ша омаата лады. Осы кезде сл соынан келе жатан батыр Саянны да жігіттері жолындаы жау шебін амыстай бытырлатып жетіп лгерді. Жолбарыстай аырып бір тобы Мхамед-Шайбаниа мтылды. Біра бір арманына жеткенін кзімен крген хан баласы пайым тгел дегендей, блара брылып та арамастан астындаы жел жетпес кре атына амшыны сті-стіне басып, з тобына арай йындата жнелді. Ал батыр Саян жерде жатан хан денесін алдына геріп алып, екінші жаынан келіп алан жау тобынан сытылып шыа берді. Сйткенше тн болып араылы тсті. рыс тоталды. Ай туа скері ойсырап алан Мхамед-Шайбани, таертегі рыса ттеп бере аламайтынына кзі жетіп, Яссы аласына барып бекінбекші боп кейін шегінді.

Ханы лген аза скері жауыны соынан умады. Жнібекті денесін а кигізге орап, а тйеге артып, екінші баласы Махмт билеп тран Созаа беттеді. айылы ел кірене крсініп, алашы ханны бірі Жнібекті ардатап аыры сапарына шыарып салды. білайыр жатан Жуантбедегі кк кмбезді мазарды жанында таы бір салтанатты алтын айлы мазар пайда болды. Тірі жргендерінде бкіл Дшті ыпшаты ке даласына сыймаан ос тарлан, енді он шаршы лаш жерге атарласа кмілді. мір татуластыра алмаан екі ханды, енді лім татуластырды.

Жнібекті ырын берісімен ел жиылып, кезегіне арай Керейді зге лдарынан батыр туан Брындыты а кигізге ктеріп хан сайлады. Брынды хан болысымен білайыра еліктеп жртты отырышылыа бейімдей бастады. Бген мен Шілік зеніні тйіскен жеріне зіні астанасы Брынды деген ала салуа кірісті. Екі жаында екі зен, тйіскен жеріні алдыы жаынан амал жргізді. Біра бл аланы салып бітіре алмады. Самаранта ашанында дейі кісілер жіберіп ртеп кетті. Бл арада осы кнге дейін жрт Бзы деп атап кеткен оранды ала орны лі тр. Брынды хан болан дл осы кндері Ташкент, Яссы, Отырар шаарларын билеп отыран моол хакімдері мен Темірлан мірлеріні жинап берген скерлерін басарып Мхамед-Шайбаниді інісі Махмуд-Слтан Созаа аттанды. Б жолы да ырын рыс болды. ан судай аты. Таы да білайыр балалары жеіліп кейін шегінді. Біра Махмуд-Слтан Соза билеушісі, Жнібекті ортаншы лы Махмт-Слтанмен жекпе-жекке шыып, найзамен стігі ерні мен мрынын алып тсті. «Шайбани-намеде» айтандай, «тадыр басындаы бар аылын мрнынан ан етіп аызды». Біра аттан лап тскен Махмт слтанды аза жауынгерлері жау олына алдырмай бірден ат ойып аман тарды.

Бір халыты збек, аза деген екі елге бліп алан хандар тартысы шиеленісе тсті. «Бл тартысты аяы немен тынба?» — згеден грі асым слтан кбірек ойланды. Кресті алашы кезеі аяталан трізді. Анасыны анты орындалып, зін асым шін рбан етті. Ал кесі Жнібек, он жыл брын айтанындай, Мхамед-Шайбаниды зінен болмаса да, оны жауынгер батырынан аза тапты, туан аасы Мхамед-Шайбаниды інісі Махмуд-Слтаннан бет-аузы адам араысыз боп жараланды… Брі осыдан он жыл брын анасына ант берген кніндегі гімедей болып шыты. Осындай тартыс анды кекке айналып бара жатан жадайда, енді зі сондаы анасына берген антын орындай алар ма?

асым ауыр крсінді. «Жо, жо айткен кнде де антты орындауы керек. Анаа берген сзін бзса арыс атады…»

рине Брынды ханны скери басшысы болып жргенде бл антын бзбайды, ал егер ерте алтын та-айдаарды стіне отыруа тура келсе айтеді? Апалы-сіліліні балалары тгіл, бір анадан, бір кеден туан егізді айыратын, бірін-бірі бауыздататын анмар алтын та-айдаар асым слтанды бгінгідей з еркіне ояр ма?

й, оймас. Алтын таа отыру — з басыны айдаара айналуымен те емес пе? Те, сз жо те.

Биылы жыл асым слтана ауыр тиді. Брындыты орынсыз жмсауымен дайындысыз тиісіп бір-екі рет Мхамед-Шайбаниден жеіліп алды. Оны стіне хан тымын анаушы санаан «Жалыз кз» батыр, лділерден опы жеген малшы-жалшыларды жинап, асымны да екі ос жылысын айдап кетті. Сыр бойыны тменгі жаындаы балышы ауылдара апарып лестіріпті деген сыбыс та лаына жеткен. Біра асым жылысын іздеп ол ауылдара аттанбады. йткені, дл осы кезде е жасы крер йелі Ханы-Слтан Ханша л тапты. Атын асымны зі Ханазар ойды.

Кп атын алатын хан тымы балаа зар болмайды. Біра асым осы Ханазара те уанды. зіні ізін басар азаты йгілі ханыны бірі боларын білді ме, кндік жерден ат шаптырып лан-асыр той істеді. Ора барымталап алан кп жылысын енді ол сонау балышы кедей ауылдара лым шін берген садаам деді.

ІV