Заговоренный меч (на каз.яз.)

асым Шу бойына кшіп келісімен, «блем, сені ме!» — деп Мхамед-Шайбаниа бден шігіп алан аза халына дабыл аты. Мхамед-Шайбаниды досты шартын бзып лытау мен Созаты шапалы жатанын хабарлады. Егер Соза пен лытаудан айрылса Дшті ыпшаты баса жерлерін орап отыра алмайтындарын тсіндірді. Мхамед-Шайбани хан Мауреннахр мен Тркістан лкесіне аттанып, Моол, Жаатай, Аса Темір мірлерімен ан-жоса болып ырылысып жатанда, ешкіммен жнді соыспай жептуір тыныып алан Дшті ыпша жауынгерлері айтадан ата онды. ран салып топтанып, ру-ру боп здеріні батырларыны жанына жинала бастады. Дл осы кезде Мхамед-Шайбани елу мы атты скермен орасана аттанды. Ташкент улиетін билеп тран Сйіншік слтанды жиырма бес мы адаммен лытауа жргізді. Рабиу-Бегімні екінші баласы, Тркістан улиетіні осы кездегі міршісі Кшкінші слтанды отыз мы скермен Созаты алуа жіберді. Мхамед-Шайбани бл уаытта бден кшейіп алан. Ол енді брыныдай алаларды біртіндеп алу саясатынан бас тартан. з кшіне зі сенген міршіні рпыменен отстігі мен солтстігіндегі екі елді бірден жаулап алуа кіріскен. Біра Мхамед-Шайбани хан орасанда жеіске жеткенмен, Соза пен лытауда стсіздікке шырады.

лытау мен Созаа келген асым мен амбар слтанны алы скері Сйіншік пен Кшкінші слтанны лашкарларыны быт-шытын шыарды. Елу мы скерді те жартысына таяуын ырып, аланын сонау Дшті ыпшаты шекарасында жатан майт, таыр мды далалармен Тркістан мен Ташкентке дейін уды. Бл жеіліс бкіл Орта Азияны зіне баындырып, енді Дшті ыпша пен Ирана ауыз сала бастаан, айбындарымен талай елді тітіреткен білайыр блтіріктеріні кптен бергі елеулі жеілісі еді. Ал Дшті ыпша халыны рухын ктеріп тастады. Енді аза рулары асым тірегіне жинала бастады. Дл осы кезде Сарайшытан Брынды хан бар балаларыны аулымен кшіп келді. р ана кшіп келген жо, зімен бірге бір тайпа елге баытсызды ала келеді. ткен ыс те атты болан. сіресе Тянь-Шань тауыны теріскей жаында отыран кптеген ырыз, аза лыстары жттан бар малын ырып алан. атты кйзеліске шыраан. Сол себепті Дулат руыны біраз ауылы зіні жылдаы деті бойынша Шуды Жуанарытан жоары жаына жайлауа шыа алмай, Жаы аласына таяу жердегі Талас зеніні жаасындаы ккорай шалынды жайылыма жылжып кше салан. Елді ат жалын тартып мінер бар жігіті асым мен амбар батыра еріп, лытау мен Созаты жаудан арашалауа кеткен. Міне, осы кезде тыныш жатан Дулат аулына кенет жау тиді. Ел жаа тнгі асын ішіп жатан кез еді. «Брынды!», «Брынды!», «Керей!», «Керей!» деп салан раннан, шапан ат, айайлаан дауыстан ауыл сті азан-азан болды да алды. Кп мынадан шыты. Дулат руыны осы онан Талас зеніні кгал шпті, амысты жаасы, Брынды ханны ыс ерте шыан жылы Дшті ыпша даласына кшкенше тратайтын кктемгі жайылымы екен. Брынды Сарайшы жаында кшіп жріп бл жайылыма кптен бері сопай ойан. Бл ара биыл бос жатан со, ыстан кйзеліп шыан Дулат ауылдары хан келе оймас деген мітпен осы жерге онан. Біра Жайы жаасы да биыл ысы арсыз, кктемі жабырсыздау боп Брынды бері арай кшкен. Талас зеніне таянан кезде кп жылдан бері кктемде оныс ететін Дулат ауылдары отыранын білген. Соы кезде ел онбай, даласы да жайылымыны оты басылмай тран шыар деп келе жат- ан Брынды жеріні бос емес екенін естігенде, ашудан ат стінде отыра алмаан. Соы жылдары аза рулары асым слтана ауып кеткен. Сыныа сылтау, соан іштей бден ызаланып жрген Брынды «бл ай орлаулары!» деп блан-талан болан да алан. «Крсетейін мен блара басынуды!» деп олына темір табанды сойылын алан. арамаындаы бес жз сарбазын ертіп, аса дайындалып жатан ауылды, ойа шапан асырдай, бір шетінен тиген. Шопарымен рып сан йді шаыраын ортасына тсірген. Ауылды заматта лек-шлегін шыаран. «Хан тасыр, бос жатан со онып едік», «арамаыыздаы азаыбыз ой, дкпірімізді алмай, та атанша шыдаыз, зіміз де кшейік» деп жалынан ауыл асаалдарын долы мінезді Брынды ештееге арамай «кш деген со кш! арсыласайын деген екенсі!» деп табанда сойыла жыан. Ойбайлаан атын, жылаан бала, рген ит, маыраан ой-ешкі, ауыл сті азан-азан болан. Кптен бері алысатын жау шыпай, жынын алан басыдай, бден ансырап алан Брынды, жо жерден сойыл соар ос тауып, баурын бір жазды. Ат ойнатып, аырып рааттанды да алды. Хан з елін жауынан атты шапты. Та атанша Талас зеніні осы арадаы бес-алты кедей ауылын бала-шаасын шбыртып, ліктерін аралатып ма айдап салды. Бл оианы жорытан айтан ел азаматтары естіп, андары ызды, аарларына мінді, хан аулын клін ккке шыарып тал тсте шаппа болды. Жрт дрлігіп ол жиналды. Тек Дулат еліні аасы, Брібай батырды баласы асалда би жрта аыл айтып, аз уаыта халы ашуын саябырлатты.

— Ел деген атымыз бар, хан аыматы істеді деп біз аыма болмайы. Брынды ханны бл ылыын асым слтана жеткізелік, аа да, хан да зінікі ой, ділетін зі шешсін, — деді.

Жрт осы сзге тотады.