Заговоренный меч (на каз.яз.)

И, хан ойланатын іс азір мол еді. «з кесі лыбекті лтіріп, Самарант мірі болан бдули-Латиф мырзадан кейінгі міршісі Аса Темірді екінші баласы Шахрух мырза зіні білайыр хана баынышты екеніне арай, ндістан мен Ирака жорыа шыыпты. Бл ай саясаты? ндістан мен Иракты зіне аратса кшейемін дегені ме? И, солай болар. Шахрух мырза кшейсе е алдымен білайырды рыын зуге тырысады. Жо, ол болмас. Шахрух мырзаны біржолата рту шін Самарант билігін з лдарымны біреуіне беру керек. Шахрухты басын жоятын мезгіл жетті. Моолстанны да азір рісі кеіп алды… Исан Бы хан Жнібек пен Керей слтандара кілдес. Бізбен кереар. Бл ханды да жнге салар бір айы ры керек-а! Тбі Моолстанмен бір айасуым кміл. Ммкін азір айасан жн бе? Бкіл Дшті ыпша, Хорезм, Моолстанны солтстік-шыыс жаыны жептуір жері олымда транда, ала ауыз Жаатай рпатарына кшім жетуі ажап іс емес. Біра сондай байта елге жорыа аттануа денсаушылыым ктере алар ма екен? Аса Темір Мауреннахра бабаларын Кавказдан л етіп айдап келген, азір рпатары мсылман болып кеткен, ататы балгер-друіш бдіраза Нахичевани кешке «хан ием, буындарыыза тз ялай бастапты. Сары ауруа шалдыып кетер аупі бар. Бір-екі жыл жорыты оя трып, Мауреннахра барып, ысты бла суларымен емделгенііз жн болар» деді ой. Бл аылды еске алмаса бола ма? Жаулап алан бкіл лемнен тбі саан тиері екі лаш ара жер ана ой, дние жзін билеймін деп жанталаса беруді андай ызыы бар? Ханны бл лімнен орыаны емес. Адамны зіне тимей кетпейтін бір лесі бар. Ол баыт та емес, тек лім! білайыр бны жасы біледі, енді з ойына зі клді. «Дние шіркін андай ттті! Оны лімнен кштілігіні зі сонда ой, ара жерге кіргеніше сол шін алысып тесі! рім-бтаым деп алысасы» кенет есіне Шыысханны ескі сиеті тсті. Шыысханны жер-жиана аты жаа тарап, ырытан асып бара жатан кезі екен, жанында бір топ нояны бар а аулап келе жатыпты. Кенет жас ноян Сбітай баадур: «Тасыр хан, араызшы!» деп о жатарындаы биік жартасты етегін крсетіпті. Биік з, етегі алы кгал шп, ортасында селдір раты брала сылдырап аан кміс бла. Осы блатан су ішіп бір топ киік тр. Жел арсы жатан боландытан киіктер Шыысхан тобыны сыбдырын естір емес. Ханны о жаында келе жатан ноян иыынан садаын жлып алып, киікті шеткі мара ошарын іліп тспекші болып, кздей бастады. Біра Шыысхан «тра тр!» деп олын ктеріп, садаын тартызбай ойды. Ханны ыраы кзі дл осы стте баса бір кереметті шалып алан. Ол алдыы жаына ентелей арады. Сйткенше болан жо, нояндар киіктерді ар жаындаы клден шыып, шы тбімен рмелей келе жатан зындыы бес лаштай ара шбар жыланды крді. лгі ноян енді садаын киіктерге арай аырын жылжи таяан п жы- лана кздей бастап еді, Шыысхан олын ктеріп таы атызбай ойды. Киіктер здеріне жаын алан ажалды сезді ме, кенет латарын едірейтіп жан-жатарына еледей арады да, айдаарды кріп ата жнелді. Біра олар тым кеш имылдады, п жылан латыран бйендей кенет жуан шбар денесін сопа еткізіп бір ытытты. Сол стте шеткі жас киік «ба» ете алды. Жыланны орала тскен балуан денесіні бір сыуынан киік алмады. Екінші рет баыруа да жарамады, жас сйегі сытыр-сытыр сынып, заматта жан берді. Енді жылан жазылан арандай бес лаш денесін созып жіберді де арандай аузын ашып, киікті жтпа болып ыайлана берді. Жааы ноян шінші рет садаын кезенді. Шыысхан б жолы да оны тотатты. Жылан киікті бас жаынан шыып енді жта берем деген кезде, кенет «ша» еткен дауыс шыты. айдан келгені белгісіз, кереге анат а иы ыран кктен тскен тастай жар етіп айдаарды стіне лады. Екі алып алай-тлей жлысты да алды. айсысыны ыран, айсысыны жылан екенін білу иын, бірі ара шбар, бірі тарыл жнді тауды а иыы. Тек бірін-бірі шатай жлыласан, жанта- ласан, жартас етегінде шыр-кбелек айналып домалаан, будаталан тйін ана крінеді. Кктен тскен ыран, сір, анжардай тырнатарын жыланны е жанды жерлерінен салан болуы керек, анау оны анша орап алып сыып ртам десе де болмады. Ст пісердей алысаннан кейін айдаар иірілген денесін дірілдей созып, кенет сыл етіп лап тсті. Бркіт айдаарды шу дегеннен-а бір аяымен кк желкесінен ап, екінші аяын омырта тсынан сап, артына айырып лтіргенін нояндар енді крді. Адамны басы мен аяын стап артына айырып, омыртасын сындырып лтіретін наыз Шыыс жаналышы дерсі! ыран жыланны басын денесіне дарытпапты. Ананы тек иреледеген бксе жаы ана ырана жабыса беріпті. анжардай ткір сояу тырнатар ойсын ба, кк желкеден тсіп, тамаына дейін бріп, айдаарды рі тншытырып, рі ара сйегін кйретіп жіберіпті.

А иы айдаарды лтіргеннен кейін, нояндар енді оны жас балан киікті етімен тояттанар деп ойлады. Жо, олай болмады. Бркіт киік етіне кз де салмады. лі жаны шыып бітпей, аырын ана діріл аып жатан п жыланны денесіне анжардай сояу тырнатарын салып жіберіп, п-стте клпаршасын шыарды да блшектенген етімен омаайлана тояттана бастады. бден тойып аланнан кейін ана барып, анандай жерде жатан киікті ктеріп алды да кереге анаттарын жая, шаттана шы басындаы ясына арай шырай жнелді.

п жыланны бес лаш зындыа жетуі шін е аз дегенде жз жыл мір сруі керек екенін білетін бір нояны Шыысханнан: