Заговоренный меч (на каз.яз.)

— лы хан, лгі ыран жас балан киікті етімен емес, крі п жыланны сіір етімен неге тояттанады? Сол жас балан еті шін зі п жылана тскен жо па еді? — деп срады.

Сонда Шыысхан:

— Досынан асыны еті ттті. Ал асынан зімен алысан жауыны еті ттті, — депті.

гіме бнымен бітпеген. Шыысхан артайып келе жатан кезінде таы да аа шыады. Баяы здері крген шыны жанынан тіп бара жатандарында азір егде тартып алан Сбітай баадур таы да:

— лы хан, араызшы! — деп шы жаты крсетеді.

Нояндар жалт брылады. Бір жаын пышапен кескендей баяы ап-ара биік з… Осы зды тсынан зындыы ш лаштай ара шбар п жылан жоары рмелеп бара жатыр. Жартасты орта шеніне таяп алан. ыраы кздер кріп тр, жартас тстес шбар жылан жоары арай аырын озалады. лар болса зіні де тамтыы алар емес. Бны осыншама ауіпке салар андай кш? Кш — біреу. Ол ата кегі, мынау шбар аждаа баяы ыран лтірген аждааны рпаы екені сзсіз. Сондаы жартас, сондаы я, атадан кеге, кеден балаа алан шпенділік. р жылжыаны ажал, осынау ауіпті сапара бл жас аждааны да аттандыран сол ежелгі штік. Нояндар шы басына арады. Ернеуіндегі уыса жабыстыра салан ыран ясы. Жаз ортасы, ыран балапандарыны анаттанып шып кете оймаан кезі. здеріне жылжып келе жатан ажалды сезгендіктен бе, оларды рейлене шыан ша- ылы еміс-еміс естіледі. Нояндар жылан сырын енді тсінді. Мынау п жылан ата кегін енді арт ыранны балапандарынан алма!

Шыысханны о жаындаы, азір арта тартан баяы мерген бас ноян садаын олына таы алды. Шыысхан осыдан жиырма бес жыл ткен детіне сай оны таы тотатты.

Жас жылан, келе жатанымды кріп балапандарды кні брын зресі шып лсін дегендей асыпай жылжиды. яа міне, ш лаш жер алды. Таы да жылан рмелей тсті, енді екі лаштай ана єалды. Жылан енді бір рмелесе яа да жетеді. арт ыранны балапандарыны жас анын ішіп, ол ата кегін айтарады. Жылан енді аыры рет рмелеп я аузына да жетті. ыран балапандарыны шырылдаан дауыстары енді аны шыты. Мерген ноян таы да садаын олына алды, Шыысхан таы да тотатты. Жыланны басы ыран ясы салынан уыса кіре берді. Дл осы кезде кереге анаттары суылдап ыран да жетті. Бл сзсіз баяы ыран. Біра анат серпісі баяыдай дауыл трызар екпінді емес, артайан… йтсе де жаратылысынан жасануды білмеген жау жрек ыран, артайдым, алысар уатым жо деп жас жыланнан сескеніп шегінген жо, алыс жолдан талып келген анатын е аыры рет прменінше сілтеп, жартасты дл тбесінен бауырлай тсіп, бір аяымен жыланны йрыынан іліп тмен арай латыран тасша лады. Жыланны басы сопа етіп шыып, шбар денесі бір мезет жазыла крінді де, п-стте айтадан жиырылды. Енді оны лаа балы басындай жалпа басы жоары арай ктеріле берді. Біра жылан басы ыран денесіне тиіп лгермеді. Сын айаста тжірибе алан арт ыранны бос аяыны мала бастаан, біра лі де сояудай тарбиан тырнатары жыланны тасырайан ос кзіне барып адалды. Екі алып осылай айасан алпында жерге келіп лады. Таы да баяы жан аяспас жлыс, орала жмарланан денелер. Жасты аты жас, бл жолы п жылан ыранды ортан белінен орап алан-ды. Кші айтан ыранны малан тырнатары аждааны йры жаын босатып жіберді. Б жолы алыс заа созылан жо. ыран бір мезетте жылан шаынан босап шыа берді. Ол енді бір анатымен жерді сабалай, ілби шоршып жанындаы кісі бойлы жартаса шыты. Бл кезде ыранды оя берген п жылан йрыымен жер сабап, иіріле дбекши, зімен-зі уре боп жатты. ыран ырындау жаынан шыып тасты басына барып отырды да жерде тулап жатан жыланнан кзін алмай атты да алды. Шыысхан тобынан да сескенбеді. з денесін зі тауа да, таса да рып тулап жатан жылан рі-беріден кейін лсіреуге айналды. ыран лі озалан жо. Жылан рім-рім болан денесін, аыры рет бір мрте жиырды да кенет жазыла бастады. Тас басында тапжылмай отыран ыран осы стте уана ша етті. Кереге анаттарын жайып жіберіп ккке арай талпынды, біра тбінен опырылан бір анаты екінші рет ауына жарамай ол тмен арай жантая лап, жаа ана зі ктерілген жартасты сйір шына кеп кеудесімен рды да, шаласынан тсті. Екінші рет ктерілуге жарамады. Аыры рет анталаан кздерімен кк аспана арады да, бір-екі рет сау анатымен дірілдей жерді соып, тына алды. Шыыс тобы шы етегіне таяды. ыран бір аяыны тырнаымен жыланны ос кзін ойып тсіріп, екінші аяыны тырнатарымен кесірігін ет-метімен жлып алыпты. Жылан лсіреп барып жан тапсырыпты. Біра б да з есесін жібермепті, алып денесімен орап ыранны бір анатын топшысынан сындырыпты…

Жыланны лгенін кргенде ша етіп уана шыан ыран даусы лі лаында тран Шыысхан:

— Мына ыранны арманы жо, — деді. — Ол алашы жолы зіні айратты кезінде тайталасан жауын алысып жеді. Б жолы зі лсе де балапандарын ажалдан тарып лді. Мына аждааны балалары сіп, шін аланша, анау шы басындаы ядаы балапандар да ыран болады. Оларды з тартыс- тары басталады. Ал арт ыран з борышын атарып ажал тапты. зі барда рпаына ауіп тудырар жауын ртып кетті. Осылай ажал тапан аиы аыры рет кк аспана анат жайып, лер алдында уана ша етті. Сендер де осы ырандай болыдар. Ажал сааты келгенше монолды лы таына ауіп-атер туызатын жауларыды рта берідер. Сйтседер бл жаланнан лгі ырандай армансыз тесідер, — деп сзін бітірген.