Заговоренный меч (на каз.яз.)

Злым узір бл жерде, біраз жадайды жасырып алан. Ол Сйіншік слтанмен гімесін бтен трде бастаан. Ханны зге балаларындай емес, бл слтан Баты-ожа узірге жаын жретін. Узір оны оаша шаырып ойындаысын айта алмай за отыран.

Хан узіріні кмейінде бір те крделі сзді тыылып транын сезген бала жігіт:

— Сйле, Баты-ожа узір, — деген. — Байауымша айта алмай отыран бір пия сыры бар секілді.

— Оны рас еді.

— Егер пия сыр маан арналан болса, екі лаым сенде.

— Тек зіе ана арналан. Тек сені болашаыа керекті сыр…

Тумай жатып Хан Ордасыны зара анды таластарына бден аны Сйіншік: «Мені басыма ауіп туып алан екен» деп шошып кетті. Слтанны бл жадайын сезген у узір:

— Бркіт балапаны жаратыланда ыран болам деп жаратылады. Хан баласы туанда хан болу шін туады. Сені ке білайыр он жетісінде бкіл Дшті ыпшаты биледі. Ал одан туан сен, лі жора мініп алтыбаан тебуден аса алмай жрсі. Дер кезінде абыршаын жарып жары дние крмеген балапан тншыып леді, дер кезінде алтын таа отыра алмаан хан лы, хан таын арман етер кеселге айналады. О да лгенмен те…

«Хан таы» деген сзді естігеннен-а Сйіншікті екі кзі оттай жайнап сала берді. Узір бала жігітті е осал жерінен стаанын сезді, енді ол бір тере ойа шомып кеткендей за уаыт ндемей алды. Узір сзі жанына жаа бастаан Сйіншік шыдай алмай:

— Хан таынан дметер менен де бтен аа-інілерім бар ой, — деді бірден зіні аупін ашып, — олар да хан баласы.

— ара аза баласы — кесіні баласы. Хан таыны баласы — кесіні ажалы. йткені та біреу, отырамын деушілер кп.

— Хан кеміз лі елуге жеткен жо ой…

— Хан жасы — баласыны жасымен байланысты. Баласы зін нресте санаса — хан жас болады. Баласы ер жеттім десе — хан арта айналады.

Сйіншік тксие алан.

— Сонда сен…

Узір аырын жымиып клген.

— Шыдай тр, ел билегі келсе, алдымен зіді зі билей біл, — деген ол. — Мен сені кее арсы салалы отырам жо. ылшылдаан жас айыр кезі келгенде крі-ртады йірінен зі уады. Хан иемізге аншалы жаны ашитынын кезінде крсетерсі. Ал азір айтарым: мбаракті білайыр хан ауру жан. Бгін болмаса ерте, ерте болмаса брсігні, оны тсек тартып жатып алуы ажап емес. дай зі бергенін зі алады. Бан тірі пенде араша тсе алмайды. білайыр ханны тек сырты ана сау, іші кйе тскен кигіздей шры-шры. дай таала ымбатты хан иеме мы жыл тіршілік берсін. Ал алда-жалда… — узір иналандай тмен арады, — жаман айтпай жасы жо, егер хан ием олай-былай бола алса, бір таа он ие бар, айсы отырасы мен соны айтайын деп едім.

Сйіншік адуынды хан кесіні кзі тірі екенін тіпті мытып кетті. лі зі отырып крмеген алтын таты буы кні брын жрегін тулата бастады. Ол енді обалжи, толи сйледі.

— Сонда зііз айсымызды лайы дейсіз?

Узірді де кткені осы сра еді. Енді ол асыпай, гімені теренен озады.

— Хан иемні зге балалары бір тбе, сен де бір тбесі. Топ араны ішінде оыр азымсы. Біра ханны аылды баласыны бас жауы зіні кесі деген. Ал сені ке емес, ана бас жауы…

Сйіншік шошып кетті.

— Ол ммкін емес, — деді даусы дірілдей, — бір ана баласын жасы крсе, ол мені анам!

— Болар жігітке дниеде анасыны жасы круінен иын бгет жо, Рабиу-Слтан-Бегім ханым сенен аналы махаббатын аямайды, сені кзіні арашыындай сатаысы келеді. Сол шін алтын таа Кшкінші слтанды отырызуа бар.

Сйіншік слтанны екі кзі шатынап, ерні кезеріп кетті.

— Алтын таты имаан ананы махаббаты маан неге керек? Жасы кремін дегені бос сз екен ой, тсіндім, шын жасы крері Кшкіншік болды!

Осы стте Баты-ожа узір шын сырын ашты.

— Хан таына жетем деген адамда туыс та, туан да болмайды. Кейде ата-ананы, бір туан бауырларыны лігіні стінен аттап, хан таына жетуге тура келеді. йтпесе сені лігіні стінен кп бауырларыны біреуі аттап теді. Хан таы тек тастай берік, жан аямас мытыны орны. ажырсыз адамны ел билегені, гізге мініп жылы баанмен бірдей. Егер осы жолда ажырлы бола аламын десе мен сенімен бірмін, — деп бір тотаан узір.

«Бола аламын!» деп удесін берген Сйіншік. Осы сзден кейін жатса-трса да хан таы оны кз алдынан кетпей ойан. Мансапор, аыла бай емес бала жігітті зр ішкендей жадайа жеткізіп ап, злымдыына найза бойламас узір, хан тапсырмасын орындауа кіріскен. «Саан алтын таты иысы келмейтін ананы мынандай да кнсі бар, егер хан таына жеткі келсе осы кнсін да етіп, е алдымен Рабиу-Слтан-Бегімнен тыл» деген.

Баты-ожа узір ателеспеді. асырды аншыы тек кшігі асыр бол- анша ана ана, ал кшігі асыр боланнан кейін, анасы да оан асыр. Аылды узір Сйіншікке «Хана ке де, шеше де, аа-іні де — тек алтын та» деп бекер айтпаан еді.

Узір хана Сйіншікті тілін осылайша тапанын ашпады. «Хана брі бір емес пе, баласы анасыны басын алай аланы. Тек бйрыы орындалса бол- аны ой».

— Жасы, Баты-ожа узір, — деді хан, анау басын тмен иді.

Осы стте Ажол биді лгенін естіртуге шабарман келді.