Заговоренный меч (на каз.яз.)

Хан алы олымен майтты, сорлы срылт даланы басып ш кннен кейін, Жейхун дарияны сол жа жаасына жетті. Енді осы дарияны бойымен жоары арай жріп отырып, ргенішті тсынан шыты. Брын, отыза толмай тран шаында ол ан-жоса ырыннан кейін екі аптаны ішінде ргенішті алан-ды. Шаара кк Орданы ккшіл жібек туын тіккен. Орда-Базардан хан Ордасын млдем кшіруді ол кезде ойлаан жо еді. Сол кннен бастап білайыр таы шыыс патшаларыны е кштілеріні біріне айналды. ргенішті жазы даласында алтын айлы, кк кмбезді мешіт салдырды. Стамбул, Пекин, Рум, Мскеуден шеберлер алдырып, а тастардан, кйдірген ызыл кірпіштерден хан сарайларын трызан. йтсе де жат жерді за оныс ете алмаан. Ал азір ргенішті апелімде ола тсіріп, млдем басып алуа кші жетпеді. Енді, амал жо, атыны басын кейін бруа тура келді. Б жолы білайырды кздеген ескі онысы — Сыана болды…

білайырды сырты бтін, іші ттін еді. Бет келбеті де ара креденіп кеткен. Жнібек пен Керейді жне олара ерген руларды ішіне ан атанына, ашу, араздыты оайшылыпен тарай оймайтынына аны кзі жеткенімен, олар зінен бйтіп ат йрыын кесісіп, млде блініп кетер деп ойламаан. Блінген кнде де адымы ке болмас, айта оралар деген. Бйтіп атадан балаа мирас алар жаулыа шыдамас, йтуге батылдары бармас деп кілін жбатан. Енді міне… Олар біржолата оралмай келмеске кеткен екен…

Жоры кезінде аздап басылан ыза, Сыанаа келгеннен кейін айта ршіді. Туын тігісімен білайыр шыдай алмады.

— Бас скербасы айда? — деді білайыр й тола отыран батыр, слтандара сзіле арап.

ол усырып сырттан кірген жасауыл сол екейген бетте шегіншектеп шыып кетті. Сыртта бір лтекіні аузынан екінші лтекіні аузына кшкен «скербасы Бахтияр слтанды алдияр тасыр шаырып жатыр» деген дауыс бірте-бірте лсіреп, лдеайда кше уалай зап барып млде шті.

Кп замай-а хан сарайына ыран аба, нар денелі, апай тс, орта жастан асан бас скербасы Бахтияр слтан келіп кірді. Жасылы хабармен шаырылмаанын біліп еді, біра міршісіні анын ішіне тарта, срланып алан трін кргенде кп смдыты басынан кешкен жрегі зыр ете тсті. Дегенмен сыр бермеді, ханны о жаынан кеп орын алды.

— Бахтияр баадур! — деді білайыр. — Кн нрынан жаратылан асиетті бабам сайыпыран Шыысханды ауыза алмай-а ояйын. Бкіл Дшті ыпшаты билеген Жошыны тсында елді бір блігі ханнан безіп, тп ктеріле кшу деген болушы ма еді.

— Жо, алдияр, — деді скербасы.

— Ал, сол Жошыны атыны тяы тиген жерге мен де тегіс билік жргіздім. Жошы кесі Шыысты арасында жетіп еді ой ол билікке. Дшті ыпшаты дрілдетіп айтадан ел атарына осанда мен тек кшіме, з аылыма ана сйенгем…

— И, алдияр, ияа тек ыран бркіт ана жете алады, — деді ккі скербасы, мндай стте хан иесіні матан сйетінін есіне алып.

— Біра ырана да серік керек, — деді білайыр. — Жошы бабамыз жанына кімді ертерін білген… — Сол себептен де жеілмей келген… Ал мен… — хан айтайын деген сзін бгіп алды, — соны арасы болуы керек, арамаымдаы елімні те жартысынан айрылдым…

білайыр ашуа булыып, демігіп, сйлей алмай алды. Бахтияр слтанда да н жо, орданы ішінде шыбынны ызыы естілердей ауыр тынышты орнады. Аыры нсіздікті білайырды зі бзды.

— Ханны мірінен бас тартып, Моолстана ашан арашыларды жазасы андай болма?

— лім… — деді Бахтияр даусын атты шыаруа орыандай кбір етіп.

Сол-а екен. Ордада тран жрт бірауыздан ду ете тсті.

— лім, алдияр.

— лімнен баса кесім болмауа тиіс.

— лім.

Айтарын айтып аланмен, брі де з сздерінен здері орыандай жамырай барып алт тынды.

— кімдеріе разымын, игі жасылар — деді білайыр зорлана жымиып. — Оны орындау здеріе жктеледі. олда бар скер тгел ерте танан алмай осы Орданы тбінен табылсын. Жауды оранын ырып, аланын ла кесті л етіп з дегейіме бас рызбасам, білайыр атым рысын!

анша ашуланса да, дауыс ктермейтін білайырды мншама ерен сйлеуіні себебі ызадан екенін жрт бірден ты. арсыласып ешкім тіл атпады.

Бйрыты беру оай да, оны орындалуы иын. Мны білайыр жасы білетін. сіресе б жолы. Сйтсе де туекел деп ойлаан. Егер арауында алан елді бас ктерер, ару стар ер-азаматтары тбімен опарыла аттанса, лі орналасып болмаан Керей мен Жнібек кшін талан етіп шауып, ел-жртын шулатып, алдына сап малша айдап айту оан ммкін-а крінген.

Бектер мен батырлар, «игі жасылар» Ордадан шыысымен-а райсысы з арауындаы руларына шапан. Елді еледеп отыран уаы, бір кнні ішінде скер жиып алу бден ммкін іс еді. Басаны былай ойанда, хан Ордасыны тірегінде отыран, білайыра бден берілген, сенімді деген сарбазды зі аншама.

Бас скербасы Бахтияр хабаршы, шапыншыларды аттандырып болысымен, осы з арауындаы сарбаздарды жорыа амдауа кіріспек болды.

— ргеніштен айталы жамбастары сарайып аз жатан жосыдар, — деді ол Ордаа ше «жасыларды» тегіннен-тегін жиналмаанын адап, лдебір смдыты ктіп топ-топ боп, дірейісіп тран сарбаздара келген бойда. — ылыштары да ынабында жатып алып, тот басуа айналан шыар. дай тілеулеріді берді. Олжаа да ары боларсыдар.

— У, плі! — деді бір жас сарбаз ыржалатап. ынабынан ылышын суыра тсіп, жткірініп ойды. йткенмен, алан жрт бл сап алаайлап кеткен жо. Сзді артын тосып тр.

— Бл жолы жау — басы шоты алма та, жылмаай жзді шршіт те емес. Алынуы оай жау. Ел болып басын оса алмай жатан лгі Керей мен Жнібекті ашындары. Ал ашан жауа атын ер…