Заговоренный меч (на каз.яз.)

арашаны суы желі трмай, Жнібек пен Керейге еріп кшіп келген екі жз мы жанды алы ел осы Шу, Сарысу, Таласты Жуанарытан тменгі солтстік-батысына арай созылан жаасына орналасты. Тек Жнібек слтан мен оны балаларыны ауылдары, астарына мы шаыра тлегіттерін осып, мз ата Ккше теізді стімен отстік жаындаы аратал зеніні бойына тіп, сол тса ыстау салды. Жнібек слтанны бнысы жер жетпегендіктен емес, дейі кшу еді. аратал зеніні ар жаында Аякз зені бойымен сонау Тарбаатай тауларыны ытай жеріне дейін созылан аймаын тегіс Найман, Керей, Уа рулары жайлайтын. аза руларыны басын осып жеке хан ктеріп, ел болуды арман еткен Жнібек слтан Найман, Керей, Уа руларымен іргелес отыруды жн крді. Бнысы дрыс та боп шыты. Ортаншы лы амбар батыр алашы аттанысында Тарбаатай тауыны бойындаы азатара барып айтанынан-а, Жнібек слтанны адірі бл маайа се тскен. Найман, Керей, Уа рулары Жнібекке здерін баынышты санай бастады. Сйтіп ел боламыз деген аза рулары, осы алашы жылы-а, бір шеті Теліклді тменгі етегі болса, екінші шеті Тарбаатай тауыны биік басына дейін лаш созды. аза елі осы жылы-а анатын екі жаа кере жайан алып ырана сай тсті. Жылысы тебінге, тйесі араана, сарыана йренген аза ауылдарына ыста амысы алы, ары жа Шу, Сарысу, Талас, аратал зендері мен Балаш Саумалкл, Теліклден арты оныс керек емес-ті. Тек амысында аптаан абаны, тым кп болмаса да ара-тра кездесетін ала шбар жолбарысы, тарыл барысы ана мала ауіпті еді. Біра кп кешікпей, а тсіліне еті йренген аза жігіттері, бл ауіптерді де жеіп алды. Аыра шапан жолбарыс, сегіз ырлы сауыт бзар жебені ккірегінен барып адалан анжар шына шыдай алмай жер аба лады. Енді амыстан адам емес аны зі ашты.

Бл амысты лкені таы да бір ажайып ерекшелігі болатын. аза руларыны ежелгі ксібі мал шаруашылыы. Кшсе — клігі, сойса — соымы. Еті мен стін — ас, терісі мен жнін киім етеді. Малы нерлым кп болса, сорлым тіршілігі жасы. Сондытан да аза «мал ашуы — жан ашуы» деп келеді. Ал мала керегі жер, жайылым. амысты Шу, Сарысу, Талас бойлары мен ар суынан жаратылан жздеген тны, борыты тщы клдерді ке ірлері ысты кні жайлы боланмен, мала жаз тым мазасыз, азабы тамтан кем тимейтін. Мал тгіл, адама да олайсыз. Ккек шыа бл лкені тмандай аптаан быжынаан сона, маса, бгелек басады. Жан-жануара жанын ояра жер тапызбайды. Осындай жадай ыркйекті басына дейін созылады. Кне заманнан бастап бл арада сонау Кіші Кебін зеніні саасынан тменгі Мойынма дейін жаз бойы ешбір ел трмайды. «аза ай бір стті ызын береді» дегендей, Исан-Быны да кшіп келген аайына бл жерді бере салуыны бір себебі осында еді. Бос жатан жерді «жауы емес, досымын» деген аза руларынан аясын ба, мырзалы ете салан.

Жнібек пен Керей ш-трт жыл тпей-а жазы жайлауын ойлай бастады. ыруар елді сіп келе жатан быыан малымен айда апарма? Рас, біраз жрт осы уаыта дейін Шу мен Таласты жоары бойын рлей ошар, Жуанары іріне кшіп келді. Кей ауылдар Ккше теізді маына да барды. Енді бйте беруге болмайды. Сонда жайлауды айдан табады? Наурыз бітпей биыл Ккше теіз стімен солтстікке шыып алан Жнібек ауылдары, кп замай Мойындым маайында алан алы елге келіп осылан. Бл кезде Жнібек пен Керейді арамаындаы ел ш жз мы йге жеткен. білайырды рыы брын да мойнына тсе оймаан Ккше теіз маындаы ел Жнібекке тегіс баынан. улиеата, Мерке маайындаы Дулат пен оыраттар да ос слтанны жарлыына мойын сынан.