Заговоренный меч (на каз.яз.)

Жырау даусы, шаба келе ызан жйріктей, енді шарытай тсті. йып тыдаан асаалдар азір ан майданда шешілгелі тран аза хандыыны тадыры естерінен тіпті шыып кеткендей, бастарын жерден алмай, тапжылмай тыдауда. Жо, блар жаа ел болып келе жатан халыны тадырын мытан жо. «Сонау айас немен тынар екен?» деп іштері алай-тлей. райсысы бір тайпа елді алы олын басара алатын сонау алы абаты, ткті білекті батырлара сену те орынды. ыран балапандарын мір арпалысына дайындаанда, е алдымен ояна емес, асырды блтірігіне тсіріп йретеді екен. Жнібек те сол ыран. анатыны астындаы батырларын бірден е ауыр сын- а шынытырма. Ел болылары келсе, здерін-здері орай білсін!.. Бгін бастары бірігіп, жауына арсы тра алмай, ала ауызды не ораты крсетсе, ерте быт-шыт боп, крінгенні табаныны астында кетеді. Ал бгін ел намысын — ер намысын орай алса, ерте тастан берік бірлескен жрт болады. рыш отта асылданады, халы кресте шыныады.

Жнібек анша обалжыса да сабыр ттты. Ол ру бастытары батыр, билерді хан мірін орындау шін емес, ауыз бірліктерін айа етіп, жауына з беттерімен арсы шыанын кргісі келді. Хан аылы емес, халы аылы шешсін деді халымызды болаша тадырын.

Жнібек аза хандыыны тадыры шешілетін мндай ысылтая мезетте сап алдында болмай, крі-рта асаалдар асында алуын кейбіреулерді ылмыс санайтынын да, не оратыа балайтынын да біледі. Біра ерте азаты бытыраан руларыны басын осып, мытап стар хан болу шін, мызымас беріктік те керек. зіді шабуа жау келе жатанда бір сайды жаасында арт жырауды толауын тыдап отыру — крінген ханны олынан келмейтін асиет. Халы алдында мндай адам аыза айналады. зіні абыржымас тастай мінезімен згелерді де мітіне л беру — олына ылыш алып жауа шабудан анарлым арты ерлік. Хан бігер болмаан жерде, халы та бігер болмайды. Бл — жеісті е бір керекті шарты. Ханны келе жатан жаудан ты ашпай, жайбараат отыранынан згелері де лгі алды. Олар да келе жатан жауына берекелері кетпей, сабырлы салын анмен дайындала бастады.

отан жырау Ора толауын бітіріп лдеашан Едіге жырына кшкен. Жрт сол йыан алпында тыдауда. Бан Жнібек іштей уанышты. зіні де обалжуы басыландай. «Жо, мндай жртты жау жее алмайды. Мндай мызымас елмен тбі лы ханды руа болады. ан-жоса етіп ырып-жоям деп жауы келе жатанда, мынау арт би, батырларды осыншама сабырлылы крсетуі — жасы ырым. Б трізді жрт болашата басына андай ауыр сын тссе де шыдайды, андай жаумен болса да табан тіреп алысуа жарайды. Ал келе жатан мына жауа анау Нра стіндегі кіле батыр жігіттер жауап бере алады. Мндайда ер имылын арман шешеді. Ал ер арманы — ел болу. Бл арман шін анау ерлерді аянбай айасатынына кмн келтіру кн болар еді…»

Жнібек ханны лаына арт жырауды даусы еміс-еміс келеді. лаы жырда, кілі кп кешікпей басталатын анды айаста.

арт жырауды даусы лі болдырмаан жйрікті шабысы трізді. Біркелкі дбір, біркелкі йту…

арт аын арлыа толайды. Ол азір тоыз батыр Едігені уып келіп, Кен-Жанбайды Едігеге арнап айтан жырын толап отыр:

«й, Едіге, сен енді айт сана!

айтып Еділ т сана!

Есесі биік боз Орда.

Екейіп слем бер сана!

Ерні жа сар ая

Ер сарытын іш сана.

Жауырындары жаталы, Тйме бауы тартпалы.

Ал ара киім стіе.

Тон береді, ки сана.

Кк ала жора ат мініп, Кк дабылпаз байланып, Ттам бауы сом алтын.

А сар с береді,

Кл айналып шй сана!»

Бл кезде Нра беткейіндегі батырлар ара шоырланып топтанып алан. ос кзетудегі ыпшаты жзге таяу жігіттерін ертіп обыландыа азтуан осыл- ан. Ел басына кн туанда жеке алуды лажын таба алмай, Шалкиіз жырау- ды бас етіп, екі жздей асындаы нкер, сойылшы, малшы жігіттерімен Темір би де келген. Жнібекті зге балалары, бастыы асым мен Керейді батыр лдары, е лкені Брынды боп, хан аулыны маайындаы тлегіт, сарбаздарын жинап, блар да тбе басына шыан. ысасы, хан кеесін орама боп Нраны аратзы беткейінде бес жзге таяу заматта ол жиналды. Енді блар шеп рып жауды алай арсы алуды кеесті. Барлыы амбар батырды айтанына кнетін болды. Мндайда батыр сзіне баыну ежелгі салт, амбар батыр Майсары[48] етіп ыпша, Арын жігіттерін, Маймене етіп Алшын, Дулат жне зге ру сойылшыларын трызды. здері Шыыс рпатары тлегіттерімен орта шепті алды. Келе жатан жауа осылай ш мйіз боп арсы шабуды йарды.