ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА

— Аднак ня кожная выходзіць на залю. Есьць такія, якія прыходзяць у пакоі і тамака чакаюць адпаведнага госьця. Туды таксама падаюць ім пірожныя, віно, садавіну. Зараз прынясу табе фатаздымкі.

Колька выйшаў. Ён вярнуўся за пяць хвілін і сказаў:

— Хутка Мама завітае да нас. Іх яна нікому не дае. Справа сакрэтная.

Прыйшла Грачанка. Ева ўсхапілася зь месца і скіравалася вайсковым крокам да сваёй шэфіні. Стала на зважай і засалютавала:

— Пане генэрале, рапартую: у залі двое ўланаў і дзьве кабылкі. Рыхтуемся да маршу! Вольна!

— А хто паркет падрапаў? — паказала пальцам Грачанка.

— Мамуся, даражэнькая, зараз ён будзе ў парадку.

Яна падбегла да зіхоткага квадрату паркету, выняла з кішэні ў спадніцы папяровую сурвэтку, прысела і пачала націраць падлогу.

— Еўця, супакойся! І не паказвай усіх сваіх вабнотаў.

Грачанка села да нашага століка і пазваніла. Калі прыйшла пакаёўка, сказала ёй:

— Прынясі мне малую філіжанку чорнай кавы. А дзяўчатам, — кіўнула галавою ў кірунку Евы і Наташы, — падай гарбаты.

Пакаёўка сышла з залі. Тады Грачанка падала мне малы альбом.

— Прагледзьце гэтыя галерэі.

Яна пачала гутарыць з Колькам. Я разгарнуў альбомік і ўбачыў партрэтны здымак маладой, прыгожа прычасанай дзяўчыны. Яна пасьміхалася. Фатаздымкаў было няшмат, можа толькі дзесяць, але калі дайшоў да шостага, я з жахам убачыў партрэт Алены. Я ня даў веры сваім вачам. «Ці гэта магчыма?» Пасьля прыйшоў да высновы, што гэта так. Яна ж паводзіла сябе надзіва сьмела. Заходзіла ўвечары ў мой пакой. Яе згадка пра Сабіну таксама не была заўвагаю наіўнай дзяўчыны. Апроч таго, занятак яе бацькі! А можа, і яна пазавала яму з мужчынамі? Гэткія думкі роіліся ў маёй галаве. Каб не прыцягнуць увагу да маёй зьбянтэжанасьці, я праглядаў альбом далей, амаль ня бачачы наступных здымкаў. Грачанка тым часам піла чорную каву і ціха гутарыла з Колькам. Калі я скончыў праглядаць здымкі, спыталася мяне:

— Зацікавіла вас якаясь з гэтых жанчын?

— Але. Мяркую, што ўсе прыгожыя.

— Але ніводная не прыпала да сэрца?

— Ці я ведаю… — нерашуча перагортваў я старонкі альбому. — Мо, гэтая… Надта мілы твар.

— Дзіўна! — сказала Грачанка. — Акурат яна найменні падабаецца мужчынам. У яе халодныя вочы. Без усьмешкі. Задуменная. Сумная.

— Як яе зваць?

— Алена. Жыве недалёка, але тэлефону ня мае. Калі хочаце, пашлю па яе пакаёўку. Яна павінна цяпер быць дома.

— Быў бы вам удзячны, — сказаў я, бо пастыдаўся адмаўляцца.

— Але, — мовіла Грачанка, — яна і яшчэ тры іншыя да гасьцей не выходзяць. Яна будзе чакаць вас у асобным пакоі. Вы хочаце, каб яна пабыла з вамі ўсю ноч, ці коратка? Бо калі яна будзе тут спаць, можа захоча ўзяць нешта з хаты. Я заўсёды інфармую пра гэта дзяўчат. Некаторыя зь іх ідуць удзень на працу.

— Няхай яна прыйдзе толькі на вечар.

— Добра. Зараз я гэта ўладжу.

Грачанка выйшла з салёну, забраўшы здымкі. Колька сказаў:

— Гэты альбомік мала каму даступны.

— Скажы, — пытаў я сябра, — ці мяне да яе паклічуць?

— Так. Мама пакажа табе яе пакой. Пойдзеш туды як да сваёй каханкі. І не саромейся.

— А як ёй плаціць?

— Ну, за пару гадзін дасі ёй некалькі тысяч. Чатыры, пяць. Уцісьнеш грошы ў яе сумачку альбо кішэню. Яна ня будзе ні пра што й пытаць. Гэта так тут вырашаецца. І замоў што-небудзь. Напрыклад, бутэльку шампанскага.

Ева і Наташа завялі патэфон і пачалі танчыць вальс.

— Дзяўчаты нудзяцца, — мовіў Колька. — Сёньня пусты вечар.

— Чаму Мама ня дасьць ім вячэры? Можа, яны галодныя? Я заплачу.

— Не. Мама есьці не шкадуе. Атрымаюць добрую ежу, але толькі калі па дванаццатай ня будзе гасьцей. Цяпер захоўваюць апэтыты для абдурваньня аматараў іх кампаніі. Тут усё пралічана. А іх страўнікі — гэта залатыя руднікі для Мамы. Яны павінны добра есьці й піць. Асабліва піць і выбіраць найдаражэйшыя напоі.

— Можа, вып’ем яшчэ?

— Можа. Што замовіць?

Я задумаўся. Узгадаўся мне Рэванскі й яго каньяк з чорнаю каваю.

— Мо, каньяку і чорнай кавы.

— Шыкоўна! Бо я трохі сонны.

Колька зазваніў. Прыйшла Ганка.

— Падай нам, золатка, чорнай кавы і каньяку.

— Можа, «Martell»[16]? Есьць таксама польскія гатункі.

— Дай чвэрць бутэлькі «Martell»’у.

Пакаёўка сышла. Ева і Наташа танчылі танга. Колька ціха пасьвістваў мэлёдыю танцу. А я няспынна думаў пра Алену і быў расхваляваны. «Папраўдзе ня маю падставы зьдзіўляцца. Ёсьць прастытуткі й маладзейшыя за яе. Нават дзеці. Але мае нахабства! Любоўны ліст — гэта для пакаёўкі. А для яе мусіць быць паэма… З пэрламі, рубінамі…»

— Якія рубіны? — спытаў Колька, бо я вымавіў уголас апошняе слова сваіх думак.

— Ніякіх… Задумаўся і прыпамінаў сабе вершы.

Увайшла Грачанка, яна была вясёлаю. Падышла да нашага століка і сказала:

— Хлопцы, зараз будзе кава. Сама напарыла. Цуд! — пацалавала коньчыкі пальцаў. Пасьля зьвярнулася да мяне:

— Па Лену Янка ўжо пайшла.

— Дзякую.

Грачанка падышла да дзяўчат, якія танчылі. Дала ім знак рукою, і яны сышлі разам у кабінэт.

— Мне падаецца, госьці будуць, — сказаў Колька. — Адбываецца вайсковая нарада. А я думаў, што сёньня ніхто ня прыйдзе.