ЖЫЦЬЦЁ РАЗЗБРОЕНАГА ЧАЛАВЕКА

У адказ пачуў напачатку бульканьне і храпеньне ў горле, пасьля з грудзей яго зьявіўся нізкі, цяжкі і нібы вогкі бас. У мяне было ўражаньне, што мне гаворыць чалавек, якога душаць за горла.

— Не-е… Я ня спа-аў. Прачнуўся ра-аней. Якая станцыя?..

— Лінава.

— Ага… Вы да Бера-асьця ці да Варша-авы?

— Да Берасьця.

Мужчына працягнуў з-над пледу вялікую, пухлую далонь. На адным пальцы быў вялікі пярсьцёнак з радавым гербам, на другім вялікая жуковіна з дыямэнтам.

— Я… — вымавіў ён прозьвішча і дадаў: — Уласьнік дуброваў у Люблінскім ваяводзтве.

Я назваў сваё прозьвішча і паціснуў мяккую, тоўстую, спацелую далонь. Разьмясьціўся насупраць яго. Землеўласьнік выняў з валізачкі вялікі срэбраны партсігар і пачаставаў мяне цыгарэтай. Я падаў яму агню і таксама закурыў.

— Вы верыце ў сны? — спытаў ён мяне неспадзявана.

— У сны? Ня ведаю. Я збольшага ня памятаю сноў.

— Вы малады. Малады… А я ў кожнай ночы сьню сны. Задрамлю і ўжо… Якраз перад вашым прыходам я сьніў сон, цікавы сон. Старыя і бязьдзейныя людзі любяць корпацца ў снах.

— Прымхі.

— Ну, не… Трэба глядзець на іх мудра. Сон для псыхалягічнага здароўя чалавека зьяўляецца тым, чым, напрыклад, пот для фізычнага здароўя.

— Я ніколі над гэтым не разважаў.

— Вось жа, я сьніў такі сон… тут перад вашым прыходам… — гучаў з хмары тытунёвага дыму нізкі бас.

Ня ведаю чаму, мне прыгадаўся малюнак з падручніка рэлігіі, на якой Бог на гары Сінай дае Майсею дошку з 10 запаведзямі. Там былі хмары, маланкі, грозная постаць Бога. А бас землеўласьніка калыхаўся далей:

— Я імчаў зусім голы, у атачэньні іншых… таксама голых мужчын і жанчын, берагам возера. Было вельмі цёпла і надзвычайна ясна. Трава выглядала як сіні дыван, вада ў возеры — як сталёвае мутнае люстра. І дзіўная рэч…

З хмары тытунёвага дыму, дзе была схаваная галава землеўласьніка, выцягнуўся да мяне бліскучы на далоні дыямэнт і выпаліраваны пазногаць указальнага пальца.

— …Кожны з нас меў ззаду доўгі конскі хвост. Жанчыны таксама. Усе аглядаліся назад… на ўласныя хвасты. Я таксама азіраўся і з прыемнасьцю бачыў, што маю доў-ўгі, чо-орны, пу-ушысты хвост. Я спрабаваў ім паварушыць і закідваў яго на сьпіну…

Уяўляючы сабе гэткі вобраз, я шырока пасьміхнуўся, пазіраючы ў клубы дыму, зь якога гучаў голас землеўласьніка. Тады з гэтай хмары паказалася вялікая галава зь зьвісаючымі ўніз, як у бульдога, куткамі губ. Мутныя, прыжмураныя вочы ўгледзелі маю ўсьмешку і хітра бліснулі. Але аповед не перарваўся.

— …Вы здагадваецеся, што адбылося далей?

— Адкуль?

— Та-ак… Раптам я пачуўся жарабцом. Дужым, моцным, поўным крыві і агню жарабцом. І цалкам набыў яго выгляд. Але сьвядомасьць меў чалавечую. Так… Тады я заўважыў, што каля мяне імчыць кабыла. Белая як малако. З цудоўнымі формамі… Я разьбіраюся ў конях і люблю іх. Бачыў іх шмат. Але такой прыгожай кабылы не надаралася мне пабачыць. Але заўважыў, што кабыла падчас бегу кідае на мяне скоса залётныя погляды. Я пабег да яе. Яна зьмяніла кірунак, як бы дражнячы мяне і заахвочваючы да гонкі. Я памчаў за ёю. Некалькі разоў быў блізка, але кабыла спрытна зьмяняла кірунак. Адчуваў пах яе поту і ўзбуджаўся ўсё больш. Пачаў наганяць яе са злосьцю. Нарэшце, амаль ашалелы, дагнаў яе. Яна затрымалася і…

Вочы землеўласьніка расшырыліся.

— …Я меў хвіліну такой шалёнай асалоды, якой ня ведаў у сапраўдным жыцьці.

Я трохі прысаромлена маўчаў. «Чорт знае, што за тып! Расказвае нешта такое незнаёмаму чалавеку». Землеўласьнік пэўны час маўчаў. Пасьля ізноў узяў цыгарэту і пакрыўся хмараю дыму. Ізноў загучаў яго бас.

— І ведаеце што? Я знайшоў генэзіс свайго сну. Так… Знайшоў. Аднаго дня я ішоў калідорам у доме адміністратара майго маёнтка. Там таксама ёсьць канцылярыя. Адны дзьверы не былі зусім зачыненыя, і я пачуў з-за іх нейкае хіхіканьне і ўрыўкавыя, нэрвовыя словы. Гэта мяне зацікавіла: у чым справа? Я затрымаўся, прыадчыніў яшчэ больш дзьверы і ўбачыў ля акна трох дзяўчынак, дачок адміністратара. Ім было ад пятнаццаці да сямнаццаці год. Такія цяляткі. Сплеценымі рукамі прыхіліліся яны да акна і назіралі за нечым цікавым, што рабілася на падворку. Я падаўся назад, пайшоў у канцылярыю і таксама выглянуў праз акно. І ведаеце, што я ўбачыў? Кабылу, якую прывялі да пакрыцьця. Жарабца падводзілі да яе на цуглях. Ну і так далей…

Землеўласьнік доўга маўчаў. Пасьля сказаў цяжка, неахвотна:

— Здаралася, што пасьля я гэта ўспамінаў. Думаў, што жыцьцё маё засталося за мною і я ня выкарыстаў яго як належыць. Мне было шкада самога сябе. Так… Гэта якраз і быў генэзіс майго сну.

Выпушчаная пара і іскры лякаматыву лятунь у змрок і прастору. Цягнуць за сабою жалезнае бруха цягніка. У вагонах едуць бясьсільныя людзі, залежныя ад вачэй і рук машыніста, ад спраўнасьці лякаматыву. Здараюцца між імі й такія размовы, як мая зь землеўласьнікам.