Адваротны бок люстра

Дарэчы, яго самога бачна не было. Пакой быў пусты. Бася крыху павагалася. Шкада, што пан Альбрыхт вучыў, як рабіць разлікі, толькі Міхала. Зараз бы ёй спатрэбілася гэтае ўменне. Аднак пра такія тонкасці ў працы з люстрамі ёй ніхто не распавядаў, таму даводзілася спраўляцца самастойна. Яна выцягнула з кішэні тэлефон і паклала яго на ложак. На дысплеі паказвала 12:43. Каб потым выпадкова не забыцца, калі яна збіралася ісці ў залюстроўе, дзяўчынка дастала з торбы аркушык і запісала на ім час. Пакінуўшы аркушык побач з тэлефонам, яна зноўку павярнулася да люстра і зрабіла крок наперад.

Ад жудаснага холаду не ратавала нават цёплае адзенне. Напэўна, гэтае агіднае пачуццё сыходзіла аднекуль знутры пры кожным пераходзе ў іншы час. А вось у пакоі было нават горача. Таму дзяўчынка зняла паліто і, павесіўшы яго на руку, падышла да дзвярэй, што вялі з пакоя, і прыслухалася.

Ва ўсім доме было гэтак жа ціха. Відаць, яго жыхары некуды разышліся. Бася перабралася ў гасцёўню, каб зірнуць у акно. Звонку таксама нікога не было.

Дзяўчынка пачакала, пакуль хто-небудзь не з’явіцца, аднак яна паранейшаму заставалася ў кватэры адна. Тады Бася вырашыла выйсці з дома і паглядзець, што адбываецца на суседніх вуліцах. Пакуль яна абыходзіла дом, каб прабрацца на Сціклю, ёй сустрэлася жанчына. Бася хацела паспрабаваць высветліць, у які дзень патрапіла, але тая толькі накрычала на дзяўчынку, што яна бадзяецца на дварэ ў такі неспакойны час.

– Ды ціха ж на вуліцы, – здзівілася Бася.

– Ты дурная ці як? – жанчына ўтаропілася ў яе.

Дзяўчынка ўжо хацела пакрыўдзіцца на такое хамства, але тая сказала:

– Баі ж ў горадзе ідуць. Ці ты не ведаеш?

– Баі? – перапытала Бася. – А чаму тады нічога не чуваць?

– Ды гэта проста спыніліся яны пакуль. Таму бяжы да сваіх, адкуль толькі ўзялася… – Няўхвальна пакруціўшы галавою, жанчына пайшла прэч.

А дзяўчынка яе не паслухалася. Чамусьці яе цягнула не ў дом, а далей у горад. Быццам бы яна ведала, куды ідзе, хаця ўсё навокал здавалася чужым і нават варожым.

Яна выйшла на Сціклю. Дом, у якім звычайна месцілася крама пана Альбрыхта, з боку гэтай вуліцы быў забіты дошкамі, як і ў год перад Першай сусветнай вайной, куды Бася трапляла раней. Яна прайшла да самага канца, да сваёй улюбёнай кавярні, у якой ёй так падабалася сядзець у сваім часе. Зразумела, тут гэтай кавярні і быць не магло. Такі ж змрочны дом, як і астатнія, што стаяць тут. Бася збочыла на вуліцу Дамініканцаў, а адтуль – на Вокечу.

Яна трохі прайшла наперад і раптам убачыла, што ёй насустрач спяшаюцца двое падлеткаў: бялявы хлопчык гадоў пятнаццаці і такога ж узросту дзяўчынка. Яны аб нечым спрачаліся на хаду, прычым дзяўчынка яўна карыла свайго спадарожніка.

«Няўжо яны?» – працяла Басю думка.

Яна пачала ліхаманкава вымяркоўваць, паклікаць іх альбо не прыцягваць да сябе ўвагі, аднак у наступнае ж імгненне ў вушах засвістала, а потым нешта з аглушальным ровам пачало разрывацца ў яе галаве. Басю пахіснула, яна збянтэжана міргнула і ўбачыла, як на падлеткаў паляцеў вялізны кусок сцяны. Раптам да іх кінуўся такі ж бялявы, але трохі старэйшы хлопчык. Бася ўжо хацела бегчы дапамагаць, але, як яна ні рвалася, штосьці не пушчала. Нехта цягнуў яе назад.

Яна апынулася на незнаёмай вуліцы. Нейкі мужчына гадоў трыццаці трос яе за плечы і пра штосьці пытаўся, але яна нічога не разумела. Нават не чула ні слова.

– Як цябе завуць?.. – быццам аднекуль здалёк данеслася да яе.

– Варвара, – дзяўчынка нават здзівілася, што чамусьці мармыча сваё поўнае імя, хаця звычайна ім амаль не карысталася.

Яна прысела і абхапіла сябе за жывот. Усё навокал няспынна пагойдвалася, ад чаго Басі зрабілася млосна. У яе пачаўся прыступ ванітаў. Дзяўчынка паспрабавала знудзіць на брукаванку, але нічога не выходзіла, абышлося адной толькі сутаргай.

– О не, толькі кантузіі не хапала, – голас яе выпадковага вы ратавальніка рабіўся гучнейшы.

Ён нахіліўся да яе:

– Ты як, Варвара?

Яна зірнула яму ў твар.

«І гэты бялявы, – абыякава падумала яна. – Чаму яны тут усе нейкія бялявыя?..»

Раптам яна ахнула і, ледзь не захліпнуўшыся ад хвалявання, падхапілася.

– Ціха, ціха, – намагаўся супакоіць Басю мужчына. – Усё добра, не бойся. Я табе дапамагу.

Дзяўчынка працягвала моўчкі пазіраць на яго, уціскаючыся ў сцяну будынка, каля якога яны спыніліся.

– Не бойся, – паўтарыў ён. – У цябе проста шок ад убачанага, такое здараецца. Я разумею, што ты спужалася, але цяпер усё добра, яны спынілі абстрэл, а нам трэба знайсці сховішча, каб пераседзець наступны ўдар.

Бася заківала ў знак згоды, але так і не наважылася штосьці адказаць.

– Хадзем, – махнуў ён у бок аркі, што знаходзілася ў некалькіх кроках ад іх, і дадаў: – Калі што, то маё імя Альбрыхт.

Дзяўчынка зарагатала. Ён мог ужо і не прадстаўляцца, яна здагадалася, хто стаіць перад ёю. Гэта яго, маладога, яна не паспела пазнаць у люстры.

– Ты, відаць, яшчэ не ачуняла, – ён прыўзняў ёй адно павека.

Дзяўчынка адхілілася. Наўрад ці ў яго былі лекарскія задаткі, так што няма чаго лезці да яе вачэй бруднымі пальцамі.