Адваротны бок люстра

– Выдатна. Не забудзьцеся ўмыцца, – нагадаў стары і падыбаў на кухню.

Калі дзяўчынка знайшла яго, пан Альбрыхт стаяў перад акном з кубкам у руцэ. Пачуўшы крокі, ён павярнуўся і запрашальна кіўнуў у бок невялікага століка.

– Прысаджвайцеся, мадэмуазэль.

Яна абрала адно з крэслаў, а пан Альбрыхт, крэкнуўшы, улад каваўся насупраць. Ён трохі адпіў і зноўку прапанаваў:

– Мо вадзічкі, калі гарбаты не хочаце?

– Не, – пакруціла галавой Бася і праз сілу дадала: – Дзякуй. Пан Альбрыхт уважліва прыгледзеўся да яе.

– Новыя фокусы? – спытаў ён.

– Ды ніякіх фокусаў, проста не хочацца, – дзяўчынка адвярнулася ад яго, аглядаючы кухню і прыкідваючы, да чаго можна было б дацягнуцца, калі стары знянацку вырашыць яе душыць, на прыклад.

– Паслухайце, я не ведаю, што вы там сабе навыдумлялі, але хацеў бы ўдакладніць адну рэч. Перад тым як легчы ў шпіталь, я меў з Міхалам размову. Ваш сябар параўнаў мяне з Эль-Анабі. Дык вось, хачу вам сказаць, што паміж намі ёсць вялікая розніца. Я ні ў якім выпадку не забойца і ніякі не злачынец, як, здаецца, зрабілі вынік вы.

Бася толькі фыркнула, склаўшы рукі на грудзях.

– Мая дарагая мадэмуазэль, – трохі ўзвысіў голас пан Альбрыхт. – Калі вы лічыце, што мне вельмі хочацца вас забіць, то вы памыляецеся. Вы мяне, зразумела, сёння вельмі раззлавалі, але такое ў мае планы не ўваходзіць і ніколі не ўваходзіла.

– Вядома, проста пакуль патрэбны час не прыйшоў, – працягнула Бася. – І ўвогуле, калі ласка, не крычыце на мяне.

Пан Альбрыхт стомлена пацёр скроні.

– Які патрэбны час? Што гэта яшчэ за лухта?

– Вы самі ўсё добра ведаеце, пан Альбрыхт.

Бася павярнула да яго галаву і пільна паглядзела старому ў вочы, каб адшукаць у іх хаця б самую дробную прыкмету, якая б выдала, што ён здагадваецца, аб чым яна зараз гаворыць.

– Мне толькі цікава, як з вамі спраўляюцца бацькі! – не вы трымаў пан Альбрыхт. – Давайце па парадку. Вы спачатку распавядзеце мне, што ведаеце, а потым я растлумачу ўсё, што будзе выклікаць у вас пытанні.

– Думаю, тое, пра што дазналася я, вам і так вядома, таму давайце наадварот: спачатку вы тлумачыце мне, чаму ратавалі замест Анэлі сябе і навошта хлусілі, калі распавядалі, для чаго вам Ключ.

– Гэта проста немагчыма трываць! – паскардзіўся стары. – Пятнаццацігадовае дзяўчо ставіць мне ўмовы!

– Шаснаццацігадовае, – паправіла яго Бася.

– Добра, – пагадзіўся стары. – Я распавяду тое, што вы ад мяне патрабуеце.

Ён трохі памаўчаў, штосьці абдумваючы, а потым спытаў:

– Наколькі я разумею, вы патрапілі ў момант, калі Анэля загінула?

Бася кіўнула.

– Вы хаця б разумееце, што пераступілі ўсе меры дазволенасці?! – не стрымаўся, каб зноў не ўпікнуць яе, стары.

– Якія меры дазволенасці? – здзівілася дзяўчынка. – Калі памятаеце, то вы самі мне далі ключы ад кватэры.

– Я даў ключы, каб вы мне прынеслі цёплых рэчаў!

– Вам ніхто не перашкаджаў потым забраць іх у мяне.

– Я думаў, што мне, магчыма, спатрэбіцца папрасіць вас пры несці што-небудзь яшчэ, таму і не спяшаўся забіраць. А вы пра браліся ў маю кватэру, гаспадарылі тут, – пан Альбрыхт двойчы тыцнуў пальцам у стальніцу. – І самае галоўнае: вы ўмяшаліся ў маё мінулае. Гэтага я за ўсё жыццё яшчэ нікому не дазваляў.

– Вы не далі мне іншага выйсця, – пацепнула плячыма Бася.

– Што гэта значыць?

– Мне трэ было праверыць, што хаваецца за вашым люстрам.

– Навошта? Я распавёў вам, што там адбылося. Што вас пад штурхнула ісці туды самой?

Бася павагалася. Цяпер ёй і самой было складана адказаць на гэтае пытанне з улікам усяго, што яна намагалася знайсці ў мінулым пана Альбрыхта.

– Калі я прыйшла сюды за вашымі рэчамі, па люстры пачалі бегчы цені. Я тады не стала вам пра гэта казаць, каб не хваляваць, а пасля вы распавялі мне пра баланс, і я ўсё думала, што ваша гісторыя надта падобная да нашай з Міхалам. Я хацела прыдумаць, як нам выратавацца, і калі ўзгадала ваша люстра, то падумала, што не можа быць, каб яно адчынялася мне проста так. Я вырашыла, што гэта можа стацца шляхам да выратавання. Маё ж люстра разбітае.

Бася закусіла губу, каб утрымацца і зноўку не пачаць плакаць. Што б яна ні рабіла, у яе ніяк не атрымлівалася знайсці тое, што ёй было патрэбна. Так яна нічога і не дамаглася. А шанец, здаецца, быў…

– Ох, мадэмуазэль, – уздыхнуў пан Альбрыхт.

– Мадэмуазэльмадэмуазэль, – перадражніла яго дзяўчынка. – Вы мне знарок распавялі сваю гісторыю?

– Я распавёў вам тое, пра што вы жадалі даведацца, – сказаў стары. – Я не збіраўся прымушаць вас праводзіць нейкія паралелі, а проста адказваў на ваша пытанне. Хаця вы маеце рацыю, пэўнае падабенства тут знайсці можна.

– І як мне пазбегнуць таго, што здарылася з вамі і Анэляй? Як мне абмінуць баланс? – ціхенька спытала Бася з кволым спадзевам, што пан Альбрыхт ведае слушнае вырашэнне і зараз падкажа яго.

– Аб гэтым я не думаў, – сцісла прамовіў ён.

– Ну хаця б раз у жыцці сумленна адказалі, – дзяўчынка ўзняла вочы да столі, каб з іх не пачалі выкочвацца слёзы.

– Я ніколі не хлусіў вам, мадэмуазэль.

– Ой, ну вядома! – заківала Бася.