Адваротны бок люстра

– Угу, – кіўнула дзяўчынка.

– Ты зараз нейкая нязвычная! – усклікнула матуля.

– А мне так больш падабаецца, – сказаў тата. – Да плячэй – якраз тое, што трэба. А то апошнім часам хадзіла калматая, нават непрыстойна.

Калі яны ехалі дадому, Бася ўладкавалася на заднім сядзенні аўтамабіля ды глядзела ў акно.

– Тат, мам, люстра разбілася, – раптам паведаміла яна.

– Якое люстра? – не адразу зразумеў тата.

– Венецыянскае. Якое нам некалькі дзён таму прывезлі.

– Ты што? – спалохалася матуля. – І што мы зараз будзьма рабіць?

– Нічога, – абыякава адказала Бася. – Я хадзіла ў краму, яны сказалі, што хутка забяруць яго, – схлусіла яна.

– А грошы? Мы павінны ім заплаціць? – занепакоіўся тата.

– Не, сказалі, што нічога не трэба. Яны проста забяруць яго і паспрабуюць адрамантаваць.

Бацькі недаверліва паглядзелі на Басю ў люстэрка задняга бачання.

– А што ты зрабіла з асколкамі? – спытала матуля.

– Сабрала іх у каробку з-пад абутку. Што, калі атрымаецца іх склеіць?

Тата нахмурыў бровы, а мама нервова ўздыхнула.

– Як будзем святкаваць твой дзень нараджэння? – яна вырашыла перавесці гаворку на іншую тэму.

Бася памаўчала, а потым прамовіла:

– А можна не святкаваць?

– Басенька, а што здарылася? Ты ж заўсёды так любіла свае дні нараджэння!

– Ай, абрыдла. Колькі можна іх святкаваць?

– Дачушка, ты добра сябе адчуваеш?

Бася кіўнула. Тата і мама толькі занепакоена зірнулі на яе і больш ні пра што не пыталіся.

Рэшткі лета Бася прабавіла ў Вільнюсе. Ёй нікуды не хацелася ехаць адпачываць, цэлыя дні яна валэндалася па горадзе, успамінаючы Міхала, часам заходзіла да старога, але ён усё ніяк не вяртаўся.

Аднойчы ўвечары яна сядзела на Замкавай сцяне і глядзела на дахі Старога месца, раскінутага перад ёю. Раптам да краю сцяны падышлі хлопец з дзяўчынай і спыніліся каля Басі. Яны весела смяяліся, пазіралі адно на аднаго закаханымі вачыма. Юнак гуляў з дзявочымі валасамі, якія раздзімаліся на ветры, а яна шчасліва ўсміхалася свайму каханаму і нешта пяшчотна шаптала. Бася са слязьмі ў вачах назірала за імі. Хлопец пацалаваў сяброўку, а Бася горка падумала: «А мы ж нават ні разу не пацалаваліся!» Яна гучна ўсхліпнула. Хлопец павярнуўся і, убачыўшы Басін журботны твар, спачувальна паглядзеў на яе, нібы намагаючыся дапамагчы. Дзяўчынка злосна зірнула на яго і, саскочыўшы са сцяны, пакрочыла да ліфта, шаркаючы дыбкамі красовак і падкідваючы ўгару маленькія каменьчыкі.

Яна націснула гузік выкліку, ліфт павольна пачаў узнімацца. Бася змахнула з вачэй слёзы і залажыла за вушы валасы. Дзверы ліфта адчыніліся, дзяўчынка зрабіла крок унутр і ўжо хацела націснуць гузік, але пачула ззаду нейкія незразумелыя выкрыкі, якія хутчэй за ўсё значылі: «Пачакайце!» Не паспела Бася азірнуцца, каб паглядзець, хто просіць яе пачакаць, як у кабіну панабіваўся цэлы натоўп азіятаў, што заўжды ўсміхаюцца, кожны трымаючы ў руках фотаапарат. Дзверы ліфта зачыніліся, турысты пачалі з захапленнем нешта абмяркоўваць. Убачыўшы на небе велізарныя рознакаляровыя паветраныя шары, якія праляталі міма замкавай гары, яны нават у кабіне ліфта бесперапынку пачалі шчоўкаць фотаапаратамі. Ад успышак у Басі стала цёмна ў вачах, яна ўсяляк намагалася ад іх адвярнуцца, але яе натхнёныя і ўзрушаныя спадарожнікі пачалі фатаграфаваць не толькі шары, але і горад, фундаменты разбураных цэркваў унізе, зялёны ўзгорак, з якога паволі апускаўся ліфт, і Басін бледны, такі няшчасны і журботны твар.

Раздзел 20 (не апошні)

Мінула ўжо амаль два месяцы, і Бася паступова пачала вяртацца да звыклага жыцця. Завяршаўся першы навучальны тыдзень, быў сонечны вераснёвы дзень, і дзяўчынка вырашыла пасля ўрокаў зазірнуць у сваю любімую кандытарскую з зялёнымі аканіцамі на дзвярах, якая знаходзілася на рагу вуліцы Святога Ігнацыя. Басю заўжды забаўляла, што з аднаго боку будынка вісела таблічка з нумарам 1, а з другога – з нумарам 14.

Яна сядзела за невялікім столікам і лянотна калупала ў талерцы дэсерт. Па тэлевізары, які вісеў недалёка ад яе, пачаўся выпуск навін, і Бася мімаволі ўзняла вочы на экран.

– За рэкордны кошт на аўкцыёне была прададзеная «Біблія» Францішка Скарыны, – пачула яна ўрывак анонса.

На экране з’явілася выява кнігі. На яе вокладцы было відаць тлустую пляму ад воску. Бася раптам зразумела, што ўжо бачыла і гэтую кнігу, і гэтую пляму. У наступнае імгненне ў навінах ужо распавядалі пра чарговыя пагрозы з боку тэрарыстаў. Схамянуўшыся з месца, Бася кінула грошы на столік і выскачыла з кандытарскай. Яна прабегла да канца вуліцы Святога Ігнацыя і апынулася на Сціклю. Дзяўчынка, ледзь стрымліваючы хваляванне, рашуча накіравалася да антыкварнай крамы пана Альбрыхта і ўвайшла ўнутр. Яна падышла да прылаўка.

– Добры дзень! Я жадаю пагаварыць з панам Штофам, – ваяўніча вымавіла Бася.

– Ён зараз заняты, – адказаў прадавец.

– Ах, дык ён урэшце на месцы! Выдатна!

– Але ён надзвычай заняты!

– Ну ён жа вызваліцца рана ці позна!

– Не, сёння яго дарэмна чакаць, – катэгарычна заявіў прадавец. – Ён вельмі заняты.