Адваротны бок люстра

Менавіта з-за гэтых двух падлеткаў, якія толькі што пайшлі з яго крамы, ён і турбаваўся больш за ўсё, бо, нягледзячы на тое што ім выпала перажыць, яны яшчэ дзеці, асабліва – дзяўчо. Хаця, калі б не яна, не адчынілася тое люстра, якое, праўда, ужо даўно пабітае (шкада, яго ж можна было б даследаваць лепей), не выпала б яму спадзявацца на чыюсьці дапамогу, спадзявацца на ажыццяўленне даўно задуманай мары. Яму аднаму не па сілах здолець гэта, тым больш што і ўзрост нагадвае пра сябе, усё-такі семдзесят тры – не жарты.

Некалькі год таму ён надта баяўся, што не сустрэне годнага спадкаемца, які здолеў бы працягнуць яго справу, а зараз іх аказалася двое. Асабліва пану Альбрыхту падабалася, што з’явіўся юнак – Міхал, які, нягледзячы на сваё сярэднявечнае паходжанне, на дзіва хутка асвойваў зусім новы і нязвыклы для яго сучасны свет. Юнак цалкам адпавядаў уяўленням старога пра неабходнага яму памагатага. На Басю з яе дапытлівым розумам і ўніклівасцю пан Альбрыхт таксама не забываўся, хаця часам яна і здавалася яму крыху легкадумнай…

Цяпер, калі ў яго ёсць памагатыя, прыйшла пара аднаўляць пошукі. Стары выцягнуў шуфляду ды, пакапаўшыся ў ёй, выняў стары пульхны нататнік. Ён разгарнуў яго і, павадзіўшы пальцам па старонцы, знайшоў патрэбнае імя і тэлефон. Рашуча ўздыхнуўшы, пан Альбрыхт набраў нумар і прыклаў слухаўку да вуха.

* * *

– Тата, мама, знаёмцеся: гэта мой сябар Міхал! – усклікнула Бася, крутануўшы галавой у бок засаромленага юнака.

Бацькі разгублена застылі ў дзвярах сталовай.

– Вечар добры! – сказаў Міхал і, як чалавек выгадаваны па старадаўніх традыцыях, злёгку пакланіўся тату і пацалаваў руку матулі, з-за чаго яна расчырванелася і разгубілася яшчэ больш.

– Ну вы б хоць сказалі што-небудзь! – з дакорам прамовіла Бася, звяртаючыся да бацькоў.

Тата пераклаў кубак з гарбатай у левую руку і працягнуў правую Міхалу.

– Вельмі рады! Віктар, – прадставіўся ён юнаку, горача паціскаючы яму руку, а потым, паказаўшы на матулю, дадаў: – А гэта мая жонка Паліна.

Матуля ветліва ўсміхнулася і спытала:

– Можа, гарбаткі?

– Дзякуй, з асалодай, – згадзіўся Міхал.

– Потым! – перапыніла яго Бася і, бесцырымонна схапіўшы юнака за руку, пацягнула яго ўверх па лесвіцы. – Хадзем, я табе мушу паказаць свой пакой.

Міхал толькі бездапаможна ўсміхнуўся бацькам, якія засталіся ўнізе, і паслухмяна рушыў следам за Басяй. Расчыніўшы дзверы, дзяўчынка ўвяла сябра ў пакой і, павярнуўшыся да яго тварам, абвяла памяшканне рукой:

– Вось тут я і жыву!

– Дзіўна. А я зусім не адчуваю, што тут калісьці быў мой дом, – прамовіў Міхал, акінуўшы пакой Басі позіркам.

Дзяўчынка на імгненне збянтэжылася, не ведаючы, што адказаць.

– Хадзі сюды, я табе люстра пакажу, – сказала яна, намагаючыся адвесці яго ўвагу.

– А хіба яно не пабілася?

– Пабілася, засталася толькі рама, глядзі. – Дзяўчынка падвяла Міхала да сцяны, на якой вісела прыгожая старадаўняя драўляная рама. – Асколкі я склала ў скрынку з-пад абутку, зараз дастану.

Бася кінула на падлогу школьную торбу і палезла ў шафу, дзе стаяла скрынка.

– Ты кідай заплечнік дзе-небудзь, – сказала яна Міхалу.

Юнак прысунуў яго да сцяны. Ён падышоў бліжэй да рамы і асцярожна правёў па ёй пальцамі. Намацаўшы на дрэве лічбы, павыразаныя ім у 1550 годзе, Міхал сумна ўсміхнуўся і азірнуўся на Басю, якая са звонам выцягвала з шафы цяжкую скрынку.

– Ушчэнт. – Дзяўчынка зняла века і перабрала некалькі дробных асколкаў. – У цябе ж яно таксама пабілася?

Міхал кіўнуў, паглядзеўшы на яе сваімі сіне-зялёнымі вачыма.

– Я ўсё ж такі не разумею, чаму ты тады не перайшоў разам са мной? Навошта застаўся там? – спытала дзяўчынка.

Юнак няпэўна матнуў галавой.

– Відаць, ні пра што больш не думаў, акрамя таго, каб выратаваць цябе і не пусціць іх. Люстра ж магло яшчэ доўга заставацца адчыненым, – сказаў ён.

– Ага, а я, ведаеш, як пакутавала? Думала, з глузду з’еду! – прабурчала Бася і раптам спахапілася: – Ой, ты ж есці хочаш! Зараз прынясу штосьці.

Бася паставіла скрынку назад у шафу і памчала да дзвярэй.

– Размяшчайся! – кінула яна Міхалу і знікла.

Юнак з пяшчотай усміхнуўся ёй услед і, сеўшы ў фатэль каля акна, яшчэ раз агледзеў пакой Басі. Велічэзная кніжная шафа, дзе ўперамежку з энцыклапедыямі і слоўнікамі сядзелі плюшавыя мішкі і лялькі; устаўленае кактусамі падваконне з блазенскім гадзіннікам; завалены падручнікамі і сшыткамі кутні стол, большую частку якога займалі камп’ютар і розная тэхніка, прызначэнне якой пакуль што не было вядомае Міхалу з-за яго не такога яшчэ даўняга з’яўлення ў ХХІ стагоддзі. Басін пакой быў звычайным пакоем сучаснага падлетка, і толькі старадаўняя рама ад пабітага венецыянскага люстра зусім не ўпісвалася ў яго агульны выгляд.

– Ну што за манера есці ўсухамятку? – пачуў Міхал голас Басінай матулі. – Спусціліся б уніз. Я што, дарма абед гатавала?

– Ты не разумееш! – запярэчыла ёй Бася і пабегла наверх. Неўзабаве яна з’явілася ў пакоі з падносам у руках.

– Сядзі-сядзі! – загадала дзяўчынка Міхалу, убачыўшы, як ён ускочыў, каб дапамагчы ёй.