Адваротны бок люстра

– Карміцелька не лічыцца. Да таго ж у нас тады не было іншага выйсця, – адрэзаў Міхал.

– Ну-ну. Можаш не хвалявацца, у маіх бацькоў, у адрозненне ад цябе, не такія старамодныя погляды на жыццё. Яны свае людзі, – упэўніла сябра Бася.

– Усё роўна. Хадзем, – юнак узняўся на ногі.

– Пачакай, – спыніла яго дзяўчынка. – Яны ж, напэўна, спытаюцца, адкуль мы ведаем адно аднаго. Давай прыдумаем што-небудзь падобнае да праўды.

– Хм, – задумаўся на імгненне Міхал. – Раз ужо мы з табою пазнаёміліся дзякуючы пану Альбрыхту, дык скажам, што ён мой дзядзька і мы сустрэліся ў яго крамцы. Прынамсі, гэта больш за ўсё будзе адпавядаць праўдзе.

– Добра, – згадзілася Бася, і яны разам спусціліся ў сталовую.

Пасля таго як матуля наліла ўсім гарбаты і паставіла на стол печыва з цукеркамі, пасунуўшы кошык са слодычам бліжэй да Міхала, юнак, згодна з усімі сваімі ўяўленнямі пра этыкет, доўга дзякаваў гаспадыні і хваліў пачастунак, з прычыны чаго тая кідала неадназначныя позіркі ў бок таты і Басі, нібы кажучы: «Вось так, а вы мяне не шануеце!»

– Міхал, а дзе вы навучаецеся? – спытаў тата, седзячы насупраць юнака.

– Зараз я збіраюся пайсці на падрыхтоўчыя курсы ва ўніверсітэт, а яшчэ буду займацца з некаторымі настаўнікамі дадаткова.

– А ў гэтым годзе не паступілі? – удакладніў тата.

– Не, проста з-за некаторых абставінаў я не паспеў здаць іспыты.

– А што здарылася? – пацікавілася матуля.

– Я доўга ляжаў у шпіталі, – патлумачыў юнак.

– Штосьці сур’ёзнае?!

– Мама, Міхалу непрыемна пра гэта гаварыць, – умяшалася Бася.

– Ды не, проста гэта быў няшчасны выпадак. – Міхал напусціў на сябе журботны выгляд.

– Вельмі шкада! – паспачувала яму матуля.

– А на які факультэт збіраецеся паступаць? – зноў працягнуў тэму адукацыі тата.

– На гістарычны.

– Нестандартны выбар! – здзівіўся тата. – Звычайна маладыя людзі больш цікавяцца камп’ютэрамі і абіраюць тэхнічныя спецыяльнасці. Чым жа абгрунтаванае вашае рашэнне?

– Гісторыя мне бліжэй, а з камп’ютэрамі я адчуваю сябе менш упэўнена, – ветліва ўсміхнуўся Міхал. – Хаця, мабыць, я змяню сваё рашэнне, у мяне ж ёсць цэлы год да паступлення.

Тата скептычна паглядзеў на юнака, але тут да размовы зноў далучылася матуля.

– А дзе вы пазнаёміліся з Басяй? – спытала яна.

– У антыкварнай краме пана Альбрыхта, – адказала дзяўчынка.

– О-о-о, малады чалавек! – працягнуў тата. – Вам гэтаксама, як і Басі, даспадобы хадзіць па антыкварных крамах у Старым месцы?

– Ды не, проста я там працую – дапамагаю дзядзьку, – зноў усміхнуўся Міхал.

– Дык пан Альбрыхт – ваш дзядзька? – здзівіліся Басіны бацькі.

– Ну так. Ён прапанаваў мне пакуль папрацаваць у яго, і я згадзіўся.

– А вы жывяце разам з дзядзькам?

– Не, у мяне асобная кватэра непадалёк адсюль. Раптам у Міхала зазваніў тэлефон.

– Прашу прабачэння. – Ён падняўся з-за стала і выйшаў у вітальню. – Так!..

Бася таксама ўзнялася на ногі і хацела ўжо пайсці следам за Міхалам, але матуля дакорліва сказала ёй:

– Бася, ты куды? Гэта ж непрыстойна.

– Спакойна, – спыніла яе рукой дзяўчынка. – Мне можна.

Яна пайшла ў вітальню, пакінуўшы бацькоў шаптацца ў сталовай.

– У Басі… Так… Ага… – казаў юнак у слухаўку. – Калі? Добра, зразумеў… Так, праз дваццаць хвілін. Да пабачэння!

Ён паклаў мабільнік у кішэню і паглядзеў на Басю.

– Што здарылася? – спытала яго дзяўчынка.

– Тэлефанаваў пан Альбрыхт. Заўтра мне трэ быць у Празе.

Раздзел 2

– Як добра, што ты патэлефанаваў мне, Альбрыхт! Якраз да часу.

– Не чакаў, Караль! Звычайна ты кажаш, што заняты, яшчэ да той пары, калі я пра штосьці запытаюся.

– Не-не, сёння самы час.

– Што ж здарылася? – Пан Альбрыхт пачаў трохі хвалявацца, пачуўшы трывожны голас з іншага канца проваду.

– Разумееш, я… – голас на секунду замоўк. – Маё меркаванне пра тую рэч не было слушным.

– Ты знайшоў штосьці яшчэ?

– Не. Мяне знайшлі.

– Што? Што ты маеш на ўвазе?

– Альбрыхт, гэтай рэччу цікавішся не толькі ты. Да мяне прыходзілі людзі, якія вельмі жадалі набыць яе.

– Ты яе прадаў? – у старога заныла ў грудзях.

– Не. Нягледзячы на іх настойлівасць – не. Пан Альбрыхт з палёгкай уздыхнуў.

– А што табе перашкодзіла? – спытаў ён.

– Яны мне надта не спадабаліся. Дзіўныя людзі… Ты ведаеш, пасля таго як яны прыходзілі да мяне… – голас крыху памарудзіў.

– Ну? – нецярпліва буркнуў пан Альбрыхт.

– Мне здаецца, што за мной сочаць.

– О, мой дружа, гэта называецца параноя! Кінь, каму спатрэбіцца сачыць за табою? – роўным тонам прамовіў стары, нягледзячы на тое што сам расхваляваўся яшчэ больш.

– Альбрыхт, я не жартую. Ты сам выдатна ведаеш, што гэтай рэччу ніхто не будзе цікавіцца проста так.

– Мабыць, хтосьці, гэтаксама як і ты, хоча паспрабаваць выкарыстаць яе ў сваіх алхімічных эксперыментах?

– Не, у алхіміі яна зусім бескарысная. Я цалкам даследаваў яе, але не знайшоў аніякага магчымага ўжывання. Думаю, яна патрэбная ім для іншых мэтаў.

– Ты ўпэўнены, Караль?

– Без сумневаў.

– А хто гэтыя людзі?

– Гэта не тэлефонная размова. Нам неабходна сустрэцца.

– Калі?

– Заўтра.

– Але… – стары зусім разгубіўся. – Караль, паслухай, я не магу так хутка. Я ж маю ў Вільнюсе пэўныя справы. Давай я ўсё ўладжу тут і прыеду да цябе праз пару дзён.