Адваротны бок люстра

– Ну добра, – не жадаючы таго, згадзіўся юнак.

Выпіўшы шампанскага, Міхал падумаў, што было б някепска наведацца ў прыбіральню. Але, як толькі ён узняўся з фатэля, жанчына схапіла шматпакутнае дзіцянё, якое ўсё ззелянела і пагражала вось-вось знудзіць акурат на падлогу салона, і апярэдзіла Міхала. Юнаку нічога больш не заставалася, як прайсці ў канец другога салона да іншай прыбіральні, дзе яго чакала даволі доўгая чарга.

Вярнуўшыся нарэшце да свайго месца, Міхал убачыў, як Жульет гартае нейкі таўсценны часопіс. Узняўшы на юнака вочы, дзяўчына ветліва ўсміхнулася і працягнула сваё чытанне. «Трэ будзе патэлефанаваць Басі, калі прылячу дамоў», – падумаў Міхал і зноў утаропіўся ў ілюмінатар.

Раздзел 3

Пасля таго як Міхал патэлефанаваў Басі і сказаў, што збіраецца а сёмай быць у старога, дзяўчынка таксама вырашыла наведацца ў краму пана Альбрыхта. Калі яна прыйшла, стары якраз гутарыў з пакупніком. Убачыўшы Басю, ён стрымана кіўнуў ёй і працягнуў сваю размову. Чакаючы, пакуль ён скончыць, дзяўчынка прайшлася па невялікай зале, разглядаючы павыстаўляныя ў ёй прадметы і правяраючы, ці не з’явілася ў краме штосьці новае. Нарэшце, развітаўшыся з кліентамі, стары павярнуўся да Басі і сказаў:

– Ну, мадэмуазэль Барбара? Што зноў прывяло вас сюды?

– А ці ж Міхал не мусіць да вас зараз прыехаць? – спытала ў яго дзяўчынка.

– Прыехаць? Адкуль? – Стары з ветлівым здзіўленнем паглядзеў на яе.

– Пан Альбрыхт, кіньце цямніць! – усклікнула Бася. – Ён мне тэлефанаваў.

Стары незадаволена сцяў вусны.

– У нас з Міхалам мае быць сур’ёзная размова, – строга прамовіў ён.

– Ну а хіба я буду перашкаджаць вашай размове?

– Я ўпэўнены, што, як толькі мы скончым, ён адразу ж зойдзе да вас, – стары зноў паспрабаваў выправіць Басю дадому.

– Пан Альбрыхт, ну Міхал жа мне потым усё распавядзе! Таму я пачакаю яго разам з вамі.

Крыху памарудзіўшы, стары пагадзіўся:

– Добра, мадэмуазэль. Але прыміце да ўвагі, што частаваць вас мне няма чым.

– А я не галодная. Я дома павячэрала, – адказала Бася і з незалежным выглядам пайшла ў кабінет.

Там дзяўчынка, падкурчыўшы пад сябе адну нагу, зручна ўладкавалася ў фатэлі каля стала і акінула позіркам пакой. Убачыўшы на стале прыгожы нож для паперы з разным касцяным тронкам, яна пацягнулася за ім, спытаўшы пана Альбрыхта:

– Можна паглядзець?

Стары скоса зірнуў на яе і буркнуў:

– Можна.

Бася ўзяла ў рукі нож і пачала яго разглядаць, круцячы ў пальцах. Паглядаючы на яе, пан Альбрыхт папярэдзіў дзяўчынку:

– Асцярожна, мадэмуазэль, не параньцеся – лязо надта вострае.

– Ну хіба я дзіцянё? – пакрыўджана працягнула Бася і тут жа ўкалола палец.

Стары толькі цярпліва ўздыхнуў.

– А я казаў, – нібы між іншым сказаў ён. Бася фыркнула і паклала нож на месца.

– А што вы робіце? – праз некаторы час пацікавілася яна ў старога.

Адклаўшы асадку і дакументы, пан Альбрыхт сказаў:

– Я спрабую працаваць, мадэмуазэль Барбара. Ці ж вашыя бацькі не вучылі вас ветлівасці?

– Мае бацькі – выключна ветлівыя, інтэлігентныя людзі. Але я ўдалася не ў іх, – зрабіўшы трагічнае аблічча, адказала Бася.

Пан Альбрыхт паглядзеў на яе па-над акулярамі, старанна стрымліваючы ўсмешку. У гэты момант яны пачулі, як над дзвярыма крамы тромкнуў званочак, і ў кабінет зайшоў Міхал.

– Добры вечар! – павітаўся ён.

Заўважыўшы Басю, якая сядзела ў фатэлі, юнак шырока ўсміхнуўся і пахваліўся:

– Баська, лётаць на самалёце так фацэтна, ты не ўяўляеш!

– Ну зразумела. Куды ж нам, – з’едліва адказала дзяўчынка.

– Потым, маладыя людзі, потым падзеліцеся ўражаннямі, – нецярпліва перапыніў іх стары. – Зараз справа.

Парыўшыся ў заплечніку, Міхал нахмурыўся і, вытрасшы змесціва проста на падлогу, пачаў перабіраць сваю брудную бялізну. Пан Альбрыхт, з крахтаннем прысеўшы на кукішкі побач з юнаком, далучыўся да яго занятку, уважліва мацаючы кожную са зморшчаных шкарпэтак, раскіданых па падлозе. Здзіўлена назіраючы за імі, Бася моцна заціснула сабе рукой рот, каб не рассмяяцца ад гэтага дзіўнага відовішча. Урэшце, збялелы стары, цяжка абапёршыся на плячо Міхала, узняўся і, сяк-так дабраўшыся да крэсла, знясілена паваліўся ў яго, схапіўшыся за сэрца.

– Пан Альбрыхт, што з вамі? – спужана ўсклікнула дзяўчынка.

– Катастрофа, – ледзь варушачы вуснамі, прамовіў стары. – Гэта катастрофа.

Ашаломлены Міхал, застыўшы на кукішках з шкарпэткамі ў руках, бездапаможна глядзеў то на старога, то на дзяўчынку.

– Вы маеце тут дзе-небудзь аптэчку? – хутка спытала Бася. Пан Альбрыхт слаба паказаў пальцам у бок вытанчанага драўлянага шафіка. Падскочыўшы да яго, дзяўчынка расчыніла шкляныя дзверцы. Побач з прыгожымі дарагімі бутэлькамі са спіртным і вялізнымі чатырохкутнымі шклянкамі ў самым кутку ляжалі таблеткі. Схапіўшы іх і на хаду выціскаючы адну таблетку з пласцінкі, Бася падбегла да пана Альбрыхта і працягнула яму лекі. Разжоўваючы таблетку, стары прыплюшчыў вочы.

– Што здарылася, пан Альбрыхт? – спытала дзяўчынка, калі яму зрабілася трохі лягчэй.