Адваротны бок люстра

– Дык вось, мы з матуляй абмяркоўваем, як лепей адзначыць гэтае вялікае свята.

– А якія ёсць варыянты?

– Я хачу запрасіць сваіх любых дзяўчынак у дарагушчую рэстарацыю, – абвясціў тата.

– Я – за! А што, мама супраць? – Бася здзіўлена паглядзела на яе.

– Я хачу дома, у спакойных абставінах, запрасіць бабулю. Ты ж не павядзеш маю маці ў рэстарацыю? – Паліна звярнулася да мужа.

– Да бабулі мы можам заехаць потым з торцікам, – прапанаваў той.

– Не, мне так не падабаецца. Да таго ж мы маглі б запрасіць Басінага новага сябра.

– А што? Добрая ідэя! – ажывіўся тата. – Якраз і пазнаёміліся б з ім лепей.

– А навошта вам з ім знаёміцца лепей? – насцярожылася Бася.

– На тое, каб ведаць, з кім па справах уначы бадзяецца нашая адзіная дачка! – у тон ёй адказаў тата.

– Адкуль вы ведаеце, што я з Міхалам была?

– У акенца бачылі, – хітра ўсміхнулася матуля.

– Дык вы за мною сочыце! – працягнула дзяўчынка. – А як жа давер, дэмакратыя і ўсё такое?

– Малая яшчэ! – сказаў тата. – Вось пазнаёмімся бліжэй з тваім прыяцелем, тады і вырашым наконт даверу, дэмакратыі і ўсяго такога.

– Ды ну вас, давайце лепей пра мамін дзень нараджэння, – паспрабавала Бася вярнуць гутарку да пачатковай тэмы.

– Святкуем дома! – пастанавіла матуля. – А стравы з рэстарацыі замовім. Не буду ж я ў свой дзень нараджэння каля пліты стаяць.

Тата пацалаваў матулю ў макаўку і прамовіў:

– Вось за што я цябе кахаю, дык гэта за тваю жалезную логіку!

* * *

На працягу ўсяго наступнага тыдня Бася хадзіла ў школу і амаль з галавой паглыбілася ў навучанне. Міхал, усё яшчэ адчуваючы сваю віну, схаваўся ў глыбокім падполлі, так што дзяўчынцы выпадала пагутарыць з ім толькі па тэлефоне, а ад пана Альбрыхта ўвогуле не было чуваць аніякіх навін. Пазваніць яму ці прыйсці ў краму сябры палічылі няветлівым, таму яны вырашылі пачакаць, пакуль стары з’явіцца сам.

Хаця Міхал пасля няўдалай вандроўкі хаваўся ў сваёй кватэры і не жадаў паказвацца на людзі, ён усё ж прыняў запрашэнне Басі прыйсці на дзень нараджэння яе матулі.

– А які падарунак хацела б атрымаць твая матуля? – спытаў юнак.

– Не ламай сабе галаву. Я думаю, будзе дастаткова, калі ты прыйдзеш з букетам кветак, – запэўніла яго дзяўчынка.

Нягледзячы на гэта, прыйшоўшы на свята, акрамя кветак Міхал уручыў імянінніцы невялічкі чатырохкутны скрутак, перавязаны стужкай. Акуратна разарваўшы паперу, Басіна матуля дастала прыгожую аксамітавую скрыначку. Адчыніўшы яе, яна ўбачыла маленькую вытанчаную кніжачку для нататак у срэбным чахле.

– Як прыгожа! – з захапленнем усклікнула матуля. – Міхал, дзе вы знайшлі такую цудоўную рэч?

Юнак засаромлена апусціў вочы.

– Мне заўжды карцела мець штосьці падобнае. Дзякуй вам вялікі! – сказала задаволеная матуля.

– Дзе ты ўзяў? – пхнуўшы Міхала ў бок, шэптам спытала Бася.

– Зайшоў да пана Альбрыхта.

– Праўда? Ну што, ён высветліў што-небудзь? – пацікавілася дзяўчынка.

– Не, шчыра кажучы, я яго не бачыў. Гэта мне прадавец параіў.

– Ой, тут яшчэ і мае ініцыялы! – узрадавалася матуля. Бася здзіўлена ўтаропілася ў юнака.

– Ды гэта я ўжо сам – зайшоў да гравёра, – шапнуў ён ёй. Калі прыйшла бабуля, яна павіншавала дачку і, заўважыўшы Міхала, сказала, з цікаўнасцю разглядаючы юнака:

– Так-так, малады чалавек, з вамі мы, здаецца, яшчэ незнаёмыя. Басенька, прадстаў мне, калі ласка, свайго сябра!

– Бабуля, гэта Міхал. Міхал, гэта мая бабуля, Ванда Казіміраўна, – пазнаёміла іх дзяўчынка.

– Вельмі прыемна! – усклікнула Ванда Казіміраўна, а Міхал схіліўся над яе рукою, што ніколькі не здзівіла бабулю, бо яна лічыла, што маладыя людзі менавіта так і павінны паводзіцца ў падобных абставінах.

– Ну, цяпер усе сабраліся, давайце сядаць за стол, – мама запрасіла ўсіх у сталовую.

Бася хацела сесці каля Міхала, але бабуля запратэставала і патрабавала, каб юнака пасадзілі побач з ёю, дзеля чаго нават перасунула свой стул бліжэй да тарца.

– Не кожны дзень мне выпадае пасядзець з такім сімпатычным кавалерам! – заявіла яна, ад чаго Міхал адразу ж пакрыўся пунсовай фарбай.

Пасля першага тоста, у якім тата распавёў, як жа яму пашанцавала ў жыцці сустрэцца з матуляй, усе дружна чокнуліся, а размова, распачатая за сталом, неўзабаве павольна перайшла на Міхала.

– Раз ужо мы сядзім побач, дазвольце, я вам дапамагу, – сказала бабуля юнаку, багата накладаючы ў яго талерку кожнай стравы.

– Ой, дзякуй, мне хопіць, я ж усё гэта не з’ем, – слаба паспрабаваў супраціўляцца Міхал.

– Накладай-накладай яму, бабуля! Ён у нас вунь які худы, – падтрымала Ванду Казіміраўну ўнучка. – І ты, Міхал, таксама не ўпарцься, а то жывеш на адной сухамятцы ды фаст-фудзе.

– Хіба можна так харчавацца? Гэта ж страшэнна шкодна для здароўя, – бабуля пакруціла галавой.

– Дык ён жа адзін жыве, – патлумачыла Бася.

– Як? Зусім? – здзівілася Ванда Казіміраўна.

– Ну так, – пацвердзіў юнак.

– Не разумею, – бабуля незадаволена сцяла вусны.

– Міхал, а гэта вы такі незалежны ці вашыя бацькі жывуць не ў Вільнюсе? – спытаў тата.

– Насамрэч яны памерлі, – крыху памарудзіўшы, адказаў юнак, не ведаючы, ці трэба азмрочваць святочны настрой гаспадароў.