Адваротны бок люстра

Пан Альбрыхт падсунуў да сябе кнігу і ўважліва прачытаў тую інфармацыю, што мелася пра «Зорнае ззянне». У гэты момант у кабінет увайшоў Міхал.

– А, вы таксама ўжо ў курсе? – Стары ўзняў на яго вочы, на імгненне адарваўшыся ад чытання.

Юнак кіўнуў.

– Яна? – з надзеяй спытаў ён.

– Сумняваюся, – скептычна прамовіў пан Альбрыхт.

– Чаму гэта? – абурылася дзяўчынка.

– А з якой нагоды вы вырашылі, што гэта Ранішняя Венера? Тут жа няма ніякіх непасрэдных указанняў на тое, што гэта менавіта яна!

– Як гэта няма? Пан Альбрыхт, вы ж самі казалі, што Ранішняя Венера ўяўляе сабой крыштальны кабашон. А гэтыя фон Штэрны надта шанавалі яго на працягу доўгіх часоў. І вось напісана, глядзіце: «З пачатку ХІХ стагоддзя каралі перажылі шмат змяненняў – дыяменты неаднаразова аддавалі ў заклад. Але цэнтральны кабашон заўсёды заставаўся ў сям’і і ніколі не выстаўляўся на продаж, бо фон Штэрны шанавалі яго і дбайна ахоўвалі галоўную частку фамільнай каштоўнасці». Каму прыйдзе ў галаву ўстаўляць у даражэнныя дыяментавыя каралі звычайнае шкельца і так насіцца з ім? Тут яўна не абышлося без хавальнікаў, – значна сказала Бася. – І гэтае іхняе прозвішча таксама падказка. Вы ведаеце, што азначае Штэрн па-нямецку?

– Ведаю – «зорка», – стомлена адказаў стары. – Але гэта даволі распаўсюджанае нямецкае прозвішча. І гэта зусім не значыць, што яны мелі дачыненне да Венеры.

– А на маю думку, усё яўна ўказвае, што гэта менавіта тое, што нам патрэбна, – стаяла на сваім дзяўчынка.

Стары зноў перачытаў каментары пра каралі.

– Дык калі мы распачынаем пошукі? – нецярпліва спытала Бася.

– Пошукі? – здзівіўся стары. – Мадэмуазэль, вы, здаецца, не дачыталі артыкул да канца.

– Што гэта значыць?

– «У гады Першай сусветнай вайны каралі бясследна зніклі. Пасля пра іх нідзе больш не ўзгадвалася».

Бася, недаверліва пазіраючы на старога, схілілася над кнігай і прачытала апошні абзац артыкула, які пацвярджаў словы пана Альбрыхта.

– На жаль, усе пошукі дарэмныя, мадэмуазэль Барбара. Дзяўчынка ўзняла на яго вочы і прамовіла:

– Пан Альбрыхт, вы мяне здзіўляеце! А люстры тады навошта?

Раздзел 5

– Гэта будзе складана, – сказаў пан Альбрыхт.

– Чаму? – здзівілася Бася.

– Таму што мы амаль нічога не ведаем пра гэтыя каралі. Да таго ж трэ будзе правесці разлікі.

– Ды што там праводзіць? Хіба вы не ведаеце, а якой гадзіне ў вас адчыняюцца люстры?

– Ведаю, але спярша трэба прадумаць, калі будзе найбольш спрыяльны момант для пераходу ў мінулае. Няўжо вы думаеце, мадэмуазэль, што гэта робіцца так проста?

Дзяўчынка незадаволена сцяла вусны.

– І колькі часу на гэта спатрэбіцца? – спытала яна.

– Думаю, каля месяца, – адказаў стары.

– Пан Альбрыхт, ну чаму заўжды так доўга?

– Гэта не доўга, час – паняцце адноснае. Праца з люстрамі – вельмі далікатная справа, якая патрабуе дбайнай падрыхтоўкі.

– Мы ўжо зразумелі, – прабурчала Бася.

– Мабыць, мы можам вам неяк дапамагчы? – спытаў Міхал.

– Пакуль не. Я паведамлю, калі мне спатрэбіцца вашая дапамога. А зараз можаце ісці, мне неабходна пабыць аднаму.

Выйшаўшы з крамы, Бася і Міхал вырашылі пабадзяцца трохі па вузкіх вулачках Старога месца.

– Вось усё ж такі агідны гэты пан Альбрыхт! – паскардзілася дзяўчынка. – Мы яму Венеру знайшлі, а ён: «Гэта складана, я мушу падумаць, мне трэ пабыць аднаму», – перадражніла яна старога.

Міхал усміхнуўся:

– Ну, мабыць, ён мае рацыю. Напэўна, лепей як след усё прадумаць і падрыхтавацца, чым схадзіць дарэмна.

– Мог хаця б «дзякуй» сказаць, – прабурчала Бася, пакрыўджана надзьмуўшы вусны.

– Кінь, Баська, не журыся! Я ўпэўнены, што калі пан Альбрыхт даведаецца пра каралі штосьці новае, дык адразу патэлефануе, – паспрабаваў падбадзёрыць яе Міхал.

– Як жа! Сам сходзіць за імі і нікому нават не распавядзе, павер мне.

– Ну, гэта наўрад, – засумняваўся юнак. – Пра Ключ жа ён распавёў.

– Пра Ключ – так. А пра Новака з яго манеткай маўчыць. Я не веру, што ён да гэтай пары не высветліў, у чым там справа.

– Хто яго ведае, – паціснуў плячыма юнак. – Мабыць, Новак да гэтага часу не адказвае.

– Два тыдні? – з сумневам у голасе спытала дзяўчынка.

– Не ведаю, Бася… О, забыўся сказаць, я ж запісаўся на курсы па кіраванні, – пахваліўся Міхал, праводзячы вачыма матацыкл, што праехаў міма.

– Файна! – узрадавалася за сябра Бася. – Калі пачынаюцца заняткі?

– З панядзелка. Папраўдзе, мне яшчэ трэ будзе хадзіць да выкладчыкаў.

– А што там у цябе за выкладчыкі такія? Ты ж, здаецца, збіраўся на падрыхтоўчы курс ва ўніверсітэт ісці.

– Так, але мне акрамя гісторыі яшчэ шмат чаго патрэбна будзе вывучыць.

– Напрыклад?

– Я буду хадзіць да двух бабулек, яны, дарэчы, блізняты, дык іх яшчэ і ніяк не адрозніш. Ну вось, адна выкладае матэматыку, фізіку і хімію, а другая – мовы.

– Ну, мовы, няхай, табе спатрэбяцца, але патлумач мне, навошта табе матэматыка, фізіка і хімія? – не зразумела Бася.

– Пан Альбрыхт сказаў, што гэта таксама неабходна ведаць, калі я збіраюся дапамагаць яму з люстрамі.

– Ага, значыцца, ты яму дапамагаць будзеш, а на мяне вы забыліся, я ў баку буду, так? – успудзілася Бася.

Скеміўшы, што прагаварыўся, Міхал паспрабаваў запэўніць дзяўчынку ў адваротным: