Адваротны бок люстра

Матуля выпусціла відэлец, тата задушыўся кавалкам гарачага, а бабуля так і застыла на месцы з келіхам у руках.

– Але… Як жа так? – прамармытала матуля. – Гэта нейкі няшчасны выпадак, так?

– Не, што вы! Маці памерла, калі я быў зусім маленькі, а бацька… – Міхал запнуўся, думаючы, як было б дакладней сказаць, калі ж памёр яго бацька, – паўтара гады таму.

– Які жах! – усклікнула матуля. – Міхал, напрамілы бог, прабачце нам, мы ж не ведалі, Бася не папярэдзіла. Нам вельмі шкада. Калі б мы ведалі…

– Малады чалавек, я напішу вам свой нумар тэлефона і адрас, – перапыніла яе бабуля. – А любой гадзіне, калі вам спатрэбіцца якая-небудзь дапамога, тэлефануйце, не саромеецеся! Дарэчы, дзе вы жывяце?

– На Радзівілаўскай, непадалёк ад праспекта.

– Паслухайце, мы ж суседзі! – усклікнула бабуля. – Калі што, вы проста можаце да мяне зайсці, не, вы проста мусіце прыйсці да мяне ў госці! А калі вы патэлефануеце гадзіну загадзя, я нават паспею паставіць пірог.

– Так, Міхал, калі вам штосьці будзе патрэбна, звяртайцеся абавязкова, мы ўсе разам здолеем вам неяк дапамагчы, – згадзіўся тата. – У рэшце рэшт, вы практычна ўвайшлі ў нашую сям’ю!

– Тата! – Бася зрабіла страшэнныя вочы.

– А што я такога сказаў?

Дзяўчынка пагрозліва кашлянула і паказала тату з-пад стала кулак. Увесь астатак вечара Басіны бацькі ўзгадвалі розныя вясёлыя гісторыі з сямейнага летапісу. Нягледзячы на абураныя пратэсты дачкі, матуля нават выцягнула таўсценны фотаальбом, каб Міхал абавязкова ўбачыў здымкі маленькай Басі, хаця пару разоў гэты прагляд прымусіў дзяўчынку пакрыцца чырванню. Але, назіраючы за сябрам, за тым, як ён уважліва слухае яе бацькоў і бабулю, як смяецца, Бася з радасцю зразумела, што Міхал адчувае сябе ў яе сям’і бы дома. Паглядзеўшы на родных, яна падумала: «Як жа я ўсё-такі ўсіх люблю!»

Калі гадзіннік прабіў дзевяць, Ванда Казіміраўна пачала збірацца дадому.

– Давайце я праводжу вас, – падахвоціўся Міхал.

– З асалодай! – пагадзілася бабуля.

– І я таксама! – заспяшалася далучыцца да іх Бася.

Выйшаўшы на вуліцу, Міхал падаў бабулі руку. Яна з радасцю прыняла прапанову, моцна схапіўшы яго пад локаць, і яны ўдваіх паважна пацягнуліся па вячэрніх вуліцах. Бася плялася побач і, назіраючы гэтае манернае відовішча, толькі фыркала. Калі яны нарэшце падышлі да бабулінага дома, Ванда Казіміраўна сказала:

– Ну вось, Міхал, цяпер вы ведаеце, дзе я жыву. Так што буду чакаць вас у госці!

– Дзякуй, я абавязкова прыйду, – паабяцаў юнак.

– Ты, Бася, таксама заходзь, – звярнулася старая да ўнучкі.

– Добра, бабуль.

Міхал і Бася развіталіся з бабуляй, і, калі яна знікла за дзвярыма пад’езда, дзяўчынка сказала юнаку:

– Давай зараз я цябе дамоў праводжу. Тады і кватэру пакажаш.

– Не, Баська, не сёння. Ужо позна, лепей давай я цябе праводжу. Тым больш у мяне дома не прыбрана.

– Падумаеш! Ты мой пакой бачыў? Большага непарадку, чым у мяне, не бывае! – настойвала на сваім дзяўчынка.

– Не, наступным разам, – пакруціў галавой Міхал. – Да таго ж няма чаго табе ўначы швэндацца па горадзе.

– Ну ты проста як мае бацькі! – усклікнула Бася.

– Я ўпэўнены, што яны гэтага не ўхвалілі б. Хадзем, – Міхал падштурхнуў дзяўчынку.

– Добра, – закаціўшы вочы, прабурчала яна. – А калі да цябе можна будзе?

– Вось я ў сябе прыбяру – і а любой гадзіне, – сказаў юнак і дадаў: – А калі ты патэлефануеш мне загадзя, я нават паспею паставіць пірог!

Бася рассмяялася, і яны разам пакрочылі ў бок яе дома.

– Міхал, а ты тут не сумуеш? – праз некаторы час спытала дзяўчынка.

– У якім сэнсе? – не зразумеў яе юнак.

– Ну, я маю на ўвазе, па карміцельцы…

– Ды не, па карміцельцы не надта, яна ж там з сынамі засталася. А вось па Сарацыне жудасна знудзіўся. Як думаеш, ці можна правесці праз люстра каня?

– Не ведаю, – адказала Бася і задумалася на секунду. – Міхал, а можна табе задаць адно непрыстойнае пытанне?

– Якое? – юнак насцярожыўся.

– Ты грошы маеш?

– Ну… Зразумела, маю, – разгубіўся Міхал. – А колькі табе патрэбна?

– Ды не мне! – адмахнулася Бася. – Табе. Ты ж можаш сабе матацыкл набыць.

– А што гэта? – Міхал падазрона зірнуў на дзяўчынку.

– Машына такая. Двухколавы конь.

– А падрабязней?

Бася сцісла распавяла юнаку пра матацыклы.

– І колькі ён будзе каштаваць?

– Вось гэтага я не ведаю. Трэ будзе паглядзець у сеціве.

– Даведаешся і мне распавядзеш.

– Добра. Ты заўтра не маеш ніякіх спраў? Юнак пакруціў галавой.

– Выдатна, тады я прыходжу са школы і чакаю цябе. Удваіх і паглядзім, – прапанавала Бася.

– Добра, – згадзіўся юнак.

Калі яны падышлі да веснічак Басінага дома, дзяўчынка сказала Міхалу:

– Нахіліся, скажу нешта.

– Што?

– Ну нахіліся! На вушка скажу.

Нічога не разумеючы, Міхал паслухмяна нахіліўся да Басі. Звонка цмокнуўшы яго ў шчаку, яна шаснула за веснічкі і, хіхікаючы, пабегла да парадных дзвярэй. Юнак збянтэжана глядзеў ёй услед, схапіўшыся далонню за шчаку. Потым, расплыўшыся ў дураслівай усмешцы, шумна ўцягнуў паветра і, зухавата павярнуўшыся на абцасах, накіраваўся дамоў, усё яшчэ мацаючы шчаку.

* * *

На другі дзень, як і было дамоўлена, Міхал прыйшоў да Басі, калі тая вярнулася са школы.

– А дзе твае бацькі? – спытаў юнак.