Адваротны бок люстра

Выставіўшы наперад рукі, яна зрабіла яшчэ некалькі крокаў і датыкнулася пальцамі да макаўкі юнака, які, мяркуючы па ўсім, не паспеў узняцца на ногі.

– А ты толькі лямпу адшукаў? – спытала дзяўчынка, апусціўшыся побач з Міхалам і памацаўшы падлогу вакол у пошуках чагосьці падобнага да пачка з запалкамі.

– Не, – адказаў юнак. – Яшчэ нейкую невялікую скрыначку.

– Ну дык чаго маўчыш? – з дакорам прабурчала Бася. – Дзе яна?

Міхал з горам папалам перадаў з рук у рукі пачак. Бася адкрыла яго і, намацаўшы ўсяго толькі дзве запалкі, узяла адну і запаліла. Не паспеўшы асвятліць пакой, тая адразу ж згасла.

– Малайчына, пан Альбрыхт! – усклікнула дзяўчынка. – З тым жа поспехам можна было б увогуле не пакідаць тут запалак.

Яна чыркнула другой, якая гарэла ўсяго некалькі імгненняў даўжэй за папярэднюю. Хаця гэтага зноўку не хапіла, каб запаліць лямпу, Міхал і Бася ўсё ж заўважылі лом, што ляжаў на падлозе, і выхад з пакоя. Юнак падабраў прыладу і выправіўся ў бок праходу да кабінета. Бася пачула трэск дошак, і неўзабаве ў сцяне з’явіўся завешаны пыльнай парцьерай прахон, скрозь які ў пакой пачало прабівацца святло.

Сябры накіраваліся ў кабінет, які ў 1914 годзе меў нежылы выгляд: вокны былі забітыя, шафы пустыя. Відаць, пан Альбрыхт быў не частым госцем у гэтым часе. Абмінуўшы пісьмовы стол, на якім было гэтак жа пустэльна, як і на кніжных паліцах, Міхал узяўся шукаць у сцяне сейф. Штосьці шчоўкнула. Юнак, глянуўшы ў аркушык, які яму перадаў пан Альбрыхт, набраў код і адчыніў невялічкія дзверцы ў драўлянай панэлі ззаду стала. Бася зазірнула ўнутр. У сейфе ляжалі грошы, нейкія дакументы, ключы і, да радаснага здзіўлення дзяўчынкі, рэвальвер. Яна схапіла яго і паспрабавала пракруціць барабан.

– Цікава, дзе ляжаць патроны? – задумліва прамармытала Бася.

– Думаю, у шафе, пра якую не дагаварыў пан Альбрыхт, – прамовіў Міхал, узяўшы з сейфа дастатковую з выгляду колькасць грошай на будучыя выдаткі, а таксама прыхапіўшы ключы.

Бася пачала зухавата перакідваць рэвальвер з рукі ў руку і, прыжмурыўшы адно вока, па-жартаўніцку прыцэльвацца ў юнака.

– Дай сюды, – нецярпліва сказаў ён, адбіраючы ў дзяўчынкі зброю. – Няма чаго дурыцца.

Бася пакрыўджана сцяла вусны.

– Ты ведаеш, я думаю, што рэвальвер нам не пашкодзіць. На ўсялякі выпадак, – яна выразна паварушыла бровамі.

– А я і не збіраюся пакідаць яго тут, – заявіў Міхал, засунуўшы рэвальвер за пояс і накіраваўшыся да чарговай панэлі ў сцяне.

Ён зноў нешта націснуў, і частка сцяны пачала ад’язджаць убок, адчыняючы новы праход. Бася акругліла вочы.

– Эфектна! – збянтэжана прамовіла яна.

Міхал загадкава ўсміхнуўся, задаволены сваім трукам, а панэль, зрабіўшы жаласны скрыгат, затрымалася на паўдарозе, адкрыўшы толькі вузкую шчыліну, у якую пры ўсім жаданні ні юнак, ні дзяўчынка пралезці не здолелі б. Спахмурнеўшы, Міхал прыняўся з усёй моцы ціснуць і падштурхоўваць панэль, пакуль тая, урэшце, не паддалася і не ад’ехала цалкам.

Запыхаўшыся ад высілкаў, юнак жэстам запрасіў Басю прайсці ў адчынены праход. Яны апынуліся на невялікай лесвічнай пляцоўцы, дзе меліся ўсяго адны дзверы і ўсходы, што вялі ўніз. Міхал паспяхова надаў сцяне па-за імі першапачатковы выгляд і накіраваўся да дзвярэй. Адчыніўшы іх, ён зноў прапусціў Басю наперад.

– Што гэта за месца? – дзяўчынка з падазрэннем глядзела на Міхала.

– Гэта кватэра пана Альбрыхта. Ён тут жыве, – патлумачыў юнак.

– Але ён жа нічога не распавядаў пра яе, пакуль мы чакалі адчынення люстра!

– Ён расказаў мне пра гэтую кватэру раней. Калі толькі высветлілася, што Венера знайшлася, ён пачаў рыхтаваць мяне да пераходу.

– Зразумела, – прабурчала Бася, пакрыўджана засопшы. – Значыцца, вы ўсё ж такі не бралі мяне да разліку, пакуль люстра не адмовілася адчыняцца табе?

– Бася, не пачынай! – Міхал строга зірнуў на яе. – Лепей пашукай патроны. А я пакуль пераапрануся. Калі ў мяне атрымаецца нацягнуць штосьці з адзення пана Альбрыхта.

Бася агледзелася: кватэра старога, у адрозненне ад кабінета, выглядала вельмі ўтульна і ахайна, нават не хацелася парушаць сваімі пошукамі ідэальны парадак, што панаваў там. Тым не менш дзяўчынка пачала азіраць шафы.

– Ну, знайшла штосьці? – Міхал вярнуўся ў пакой.

– Пакуль не, а ты? – Бася павярнулася і ўбачыла, што юнак ужо паспеў пераапрануцца, але касцюм пана Альбрыхта быў яму яўна малы: і штаны, і рукавы аказаліся заўважна кароткія, гузікі сурдута былі не на сваім месцы.

– Выглядаю, здаецца, бы дурны, – засмучана прамовіў юнак.

– Ну чаму, мабыць, гэта мода тут такая? – паспрабавала супакоіць яго дзяўчынка, у душы радуючыся, што ў такім уборы ён наўрад ці выклікае цікаўнасць у мясцовых дзяўчат.

Яна таксама з асалодай заўважыла, што, у дадатак да ўсяго, у яго на лбе ўскочыў гузак ад удару ў цёмным пакоі з люстрамі.

– Добра, пайду прынясу чаго-небудзь паесці і сукенку для цябе. Можа, і сабе штосьці набуду, – сказаў Міхал і пайшоў.