ANTOLOGIO

periodo di ca urbo. To quo esis la chefurbo di Friderikus II, t.e. la urbo

di 1770, esas grandaparte destruktita. Iti qui vidis Berlin ye la fino dil

XIXma yarcento ne plus rikonocas olu. Profesoro Hesnard, kande il venis

adibe en 1898, questionesis da yuna homi, havanta la desquieteso-

nuanco quan furnisis ankore a li la judiko dal Franci : « Ka ni vere esas

Weltstadt ? » (urbo importanta e famoza en la tota mondo). Ita ambicio

esis kelke tro frua : Berlin esis ankore Residenzstadt, t.e. chefurbo di

Germana princo, e mem ol ne esis la maxim bela de li. Ma dek yari plu

tarde, la transformo esis efektigita. Berlin fine havis ita rango quan ol

deziris inter la granda civiti di nia planeto. Ma ica urbo esas perpetua

diveno. To quon on skribas pri ol esas nevera sis monati plu tarde.

[Henri Bidou – Texto extraktita de lua libro titulizita BERLIN.]

(Ek Kuriero Internaciona n° 1/2012)

- N O V E L O - A U R E L I U S

En la suba literaturajo parolesas pri eventi supozita eventir dum la

IIma yarcento p.K. en Roma.

Fruamatine olda siorulo iris rapide acensante sur l’eskalero dil palaco

imperiestral. Lu surhavis reda shui havanta quar ledra rimeni, kun ivora

bendornamenti miluno-forma. Esis larja purpurea bendi sur lua tuniko.

Sur lua fingro videsis ringo ek oro. La gardisti vidis, ke il esas senatano.

Li lasis ilu enirar senvorte. Aurelius ja iris ek la lito depos longa tempo.

245

Quik del auroro il skribis, ne lavinte su, kun herisita barbo. Ilu surhavis

nur tuniko senmanika, quale simpla mestieristo. Lu enirigis la arivinto

avan su, agitante lua nuda brakio por saluto. Marcellus ecitite parolis :

- Helpez me, ho Caesar.

- Quo eventis ?

- Mea filiulo desaparis.

- Kad Avidus ?

- Lu ipsa, ho Caesar, mea filiulo evanta dek-e-quar yari. Kom lasta foyo

ni vidis il hiere matine. Il mem ne plus pasis la nokto heme. Me jus audis

che la forumo, ke la patrolio vespere venigis ilu aden la prefekteyo.

- Ka vu esis ibe ?

- La komandanto ne volas permisar a lu ekirar.

- Ma quon lu agis ?

- Mem konjekton me ne havas. Helpez ho Marcus Aurelius. Ilua matro

ploras. Voluntez sendigar a ni adheme la mikra Avidus.

Itatempe regnis kaoso en Roma pos la inundo dal fluvio Tiberis,

akridinvado, pesto, pos la milit-entraprezi kontre la Quadi e la

Markomani. Marcellus suplikante regardis atencoze l’imperiestro per sua

miopa okuli. Ilta observis lua olda amiko. Il quietigis lu, cirkumpresis lu

e, pose, lasis lu departar.

Il avizis la komandanto dil noktogardisti. Centuriestro rapidege iris

urjante a lu.

- Quo eventis ?

- Vespere aproxime ye la nonesma kloko – raportis la centuriestro – en la

cirkumajo dil templo di Mars Ultor, en ita streta stradeto, ube lojas anke

suspektinda sorcisti ed idoladoranti – produktesis bruiso. La patrolio

kaptis yunulo. Il semblis evar dek-e-sis yari.

- Dek-e-quar.

- Il tenis en sua manui ucelo, moneto-peci. Kin o sis bubi kuris dop lu. Li

volis forprenar ico de lu. Il ne lasis li agar. Iti klamadis : « furtisto,

furtisto ».

- Li ludis.

- Certe. Ma en obskureso, en polvo, en la bruiso ne posiblesis

orientizesar. Produktesis tumulto. Ja ululis anke la adulti. La patrolio

imperesis intervenar. Ol cirkondis li. La yunulo klamis lautege, kombatis,

afrontis la homi. Fine on duktis ilu aden la gardisteyo.

- Liberigez lu.

- La adolecanto – la centuriestro durigis plu laute sua naraco – montris

tante aroganta konduto, ke un de la gardisti – Sextus – mustis uzar lua

lanco.

- Kad ica vundis lu ?

- Yes.

- Ube ?

246

- Sur la vertico. Pos noktomezo me inspektis la gardistaro. Lore il ja jacis

esvaninta sur la tero. Il perdis multa sango. Me lavigis lu. Me ipsa kushigis

lu sur kamilo. Ye l’auroro, cirkume, il mortis. Il esas en la prefekteyo.

Du gardisti gardas lua kadavro.

- Aurelius retromarchis. Il pensis pri Avidus, pri la mikra Avidus, pri la

patro e la matro, qui vartas la retroiro dil filiulo adheme. La koloro di

ilua vizajo chanjis. Ma il dominacis su. Il sentis : « la mondo esas fumuro

e nebulo ». Kun tranquila reprocho il jetis vorto a la centuriestro :

- Kad iti esas vua homi ?

Ilta ne respondis, vartis l’impero dal imperiestro. Aurelius regardis la

tero e dicis :

- Ube esas ica gardisto ? Me volas vidar il.

Tri soldati enduktis ilu rapide. Lancon il ne plus havis. On prenabus ol de

lu, quaze lu esus krimininto, balde per judicio mortigota. Sextus esis

giganta yunulo. Il surhavis chapelo, kamizolo ek ledro. De la ledra

kamizolo saliis lua nodoza artiki. Rigide ilu stacis avan l’imperiestro.

- Kad lo esas vu ?

- Lo esas me – il dicis per metalatra voco.

- Pro quo vu agis tale ?

- Pro ke il baraktis.

- Kad vu savas ke vu agis nehumane e neyuste ? Kad vu savas to quo vartas

vu ?

- Me savas.

Sextus recente vidabis, to quo vartas la soldato Romana qua facas

kriminego. Onu duktas lu a la korto dil kazerno. La centuriestro signifas,