Buddho e sua doktrino

Ni ja vidis, quale la okopla voyo duktas al skopo. Por la ordinara homi, qui ne volas, o pro lia Karma, lia situeso, ne povas sequar ta voyo en lua singla membri, on havas kin precepti, qui esas obligala por omna homo, qua nomizas su Buddhisto. Quale on vidos, ta precepti ne esas en formo di imperi, pro ke la Buddhisti ne agnoskas deo, qua povas imperar a li; ma ta precepti esas voluntala promisi. Lia texto esas:

Me promisas ne mortigar (ne nur homi, ma anke animali).

Me promisas prenar nulo, quan on ne donas a me voluntale. (Do ne nur furto esas interdiktita, ma anke exploto, uzuro, e. c.).

Me promisas ne facar nepermisista sexuala agi. (Lo nepermisita esas detaloze explikita en plura diskursi).

Me promisas ne mentiar, nek kalumniar.

Me promisas ne uzar ebriiganta drinkaji. (En tropikala regioni ta interdikto esas ankore plu importanta kam che ni, pro ke l'efekto dil alkoholo ibe esas ankore plu nociva).

Omna ta precepti traktesas detaloze en multa diskursi da Buddho, tale ke nula dubito povas existar pri lia aplikado en omna posibla situesi. E ne nur la negativa interdikto esas traktata ed explikata, ma anke la kontrea pozitiva ago. Exemple on ne nur interdiktas la  mortigo, ma on rekomendas fote la bonvolo ed amo, ed on interdiktas anke omna speco de tormento a homi ed animali.

Me ne povas donar plu bona deskripto dil Buddhima etiko, kam per citaji dil tale dicita santa libri, e l'exakta texto donos plu bone la reala spirito dil doktrino, kam irga expliko. Komprenende me povas selektar nur relative poka citaji ek la granda nombro, e la selekto esas kelke desfacila, pr ke on mustas omisar multa bela kozi, quin on volunte montrus.