Читаем Esperanto sen antaujughoj полностью

1. enkonduki la Internacian Lingvon en la lernejojn, precipe en la universitatojn kaj tiucele: a) disvastigi la leghojn au oficialajn decidojn, kiuj permesas au starigas Esperanto-kursojn che lernejoj (vidu p-on 11); b) publikigi liston de edukejoj kie la Internacia Lingvo jam estas instruata;

2. sciencaj publikajhoj en Esperanto regule alvenu al universitatoj kaj publikaj bibliotekoj;

3. sciencaj verkistoj publikigu siajn verkojn dulingve: en nacia lingvo kaj Esperanto; tio validas ne nur por libroj sed ankau por artikoloj en fakaj revuoj.

Jen kelkaj nacilingvaj periodajhoj kun resumoj en Esperanto, aboneblaj per UEA:

Chlamischreiniger und Farber, Der, monata, nacilingva revuo pri kemia purigado kaj tinkturado; redaktejo: Textilchemiker C. H. Fischer-Bolsien, Albert Schweitzer Str. 6, D-899 Lindau/B. P. R. Germanujo;

Italy's Contribution to the promotion of world-wide prosperity; redaktejo: Fenarete, Via Beruto, 7, I-20131 Milano, Italujo;

Medicamundi, pri radiologio kaj medicina elektroniko; eldonejo: Sekcio de Radiografiaj kaj Medicinaj Aparatoj, Philips, Eindhoven, Nederlando;

Monda Lingvo-Problemo, La; administrejo: Co-Libri, P. O. Box 482, Den Haag 2076, Nederlando.

2.4. Esperanto povas konkurenci kun la angla lingvo

Kvara antaujugho: "La vera internacia lingvo, kiun hodiau chiuj uzadas, estas la angla. Konsiderante la disvastighon de la angla lingvo, ghian kreskantan influon kaj la kvanton da verkoj en ghi produktataj en chiuj partoj de la mondo, estas utopie supozi, ke Esperanto povus iel konkurenci kun ghi. Se iu alia lingvo devus en la estonteco anstataui la influon de la angla, tiam estus la franca au la germana au la rusa."

Sendube oni multe uzas la anglan kaj danke oni devas rigardi ghin pro la multaj servoj faritaj kaj farataj de ghi por la reciproka komprenado inter la popoloj. Sed char ghi estas nacia kaj ne internacia lingvo, chu ghi plenumas kontentige tiun internacian rolon?

Fakte la angla estas favorata de la porlerneja legharo en multaj landoj, kie ghi estas deviga lernobjekto. Sed al tiu privilegio respondas vera posedo de la angla fare de la lernantoj?

En kunveno de profesoroj de duagrada lernejo en la urbo Sao Carlos (*) (SP), Brazilo, chiuj kun universitata klereco, la autoro faris enketon pri ilia scipovo de la angla. Nur malplimulto deklaris sin kapabla legi angle; kaj sensignifa parto el tiu malplimulto sciigis, ke ghi povas ankau parole uzi tiun lingvon. Do se tio okazas che kleraj personoj, oni povas imagi la situacion inter ne-kleruloj.

Nun ni konsideru la kvalitojn de la angla por roli kiel internacia lingvo. Chu ghi estas facila?

Jes, sed nur en kelkaj aspektoj de la gramatiko. Nekontesteble ghiaj prononco kaj ortografio estas komplikaj.

Krome mankas al ghi, kompreneble, la plej grava atributo por meriti internaciecon: la neutraleco. Profesorino de la angla en la urbo San-Paulo rakontis tiurilate al la autoro, ke shi ne sukcesis regi lecionojn, pro maldisciplino de la lernantoj, en la tago kiam militistoj usonaj intervenis en San-Domingo (1965). Alia persono, komercisto en San-Paulo, vizitante turisme Francujon kiam ghia shtatestro estis De Gaulle, kvazau estis "agresita" (mi ripetas lian propran vorton) kiam che hotelo li eksterigis la volon paroli angle.

La du malgrandaj epizodoj reliefigas la principon, ke vere internacia lingvo ne povas okazigi kverelojn au ghenojn. Tio chi estas ghuste la malo de ghia celo: alproksimigi la homojn por ke ili pace komunikighu.

La neneutralecon de la angla substrekas la fakto, ke nur 10% de la tuta homaro, estas denaske angle parolantoj. Tio signifas, ke la aliaj 90% devus subighi al la lingva regado de eta malplimulto.

Oni povus aserti, ke ankau Esperanto ne estas vere internacia, char enhavante plimulton da radikoj latinaj, ghermanaj kaj slavaj (lau la malkreskanta ordo de kvanto), ghi unue favoras la latinidlingvajn popolojn, kaj due ghi preterlasas la idiomojn aziajn kaj afrikajn. Sed estas facile respondi: unue ke tioma proporcio obeas al la grado de intemacieco de la radikoj; due ke la malofta apero de aziaj kaj afrikaj radikoj en Esperanto respondas al la fakto, ke Afriko kaj Azio ankorau ne multe influas la mondan kulturon. Chu tiu malofteco de afrikaj kaj aziaj vortoj ne okazas ankau en la angla kaj franca lingvoj? Kiam popoloj el tiuj du kontinentoj elstaros pro kulturo kaj ekonomio, tiu fakto spegulighos en la idiomoj de la aliaj popoloj kaj en Esperanto.

Aliflanke la angla, kiel cetere chiuj naciaj lingvoj, estas elitema, char ghi povas aparteni nur al havantoj de tempo kaj mono por lerni gin. Male Esperanto pro sia logiko kaj simpleco postulas nur frakcion de la mono kaj tempo konsumataj en la lernado de fremda lingvo.

* * *

Перейти на страницу:

Похожие книги

Агония и возрождение романтизма
Агония и возрождение романтизма

Романтизм в русской литературе, вопреки тезисам школьной программы, – явление, которое вовсе не исчерпывается художественными опытами начала XIX века. Михаил Вайскопф – израильский славист и автор исследования «Влюбленный демиург», послужившего итоговым стимулом для этой книги, – видит в романтике непреходящую основу русской культуры, ее гибельный и вместе с тем живительный метафизический опыт. Его новая книга охватывает столетний период с конца романтического золотого века в 1840-х до 1940-х годов, когда катастрофы XX века оборвали жизни и литературные судьбы последних русских романтиков в широком диапазоне от Булгакова до Мандельштама. Первая часть работы сфокусирована на анализе литературной ситуации первой половины XIX столетия, вторая посвящена творчеству Афанасия Фета, третья изучает различные модификации романтизма в предсоветские и советские годы, а четвертая предлагает по-новому посмотреть на довоенное творчество Владимира Набокова. Приложением к книге служит «Пропащая грамота» – семь небольших рассказов и стилизаций, написанных автором.

Михаил Яковлевич Вайскопф

Языкознание, иностранные языки