Фаўст

Лухта, не хныч,—
Ён, як усе.
І магарыч
Нам паднясе.

Мефістофель

Спярша здабычу
У склеп знясі,
А магарыч
Пасля прасі.
Разгледзіць ён
Як найпільней,
Пасля падлічыць
Найдакладней,
Не будзе скнарам
Каля куфроў
І пачастуе
Ён маракоў,
А райскіх птушак сябрукам
Я падбяру сягоння сам.

Груз выносяць.

Мефістофель(Фаўсту)

Не моршчы лоб, вачэй не мруж;
Усё выдатна, спрытны муж.
Усё ты мудрасцю скарыў —
З вадою сушу прымірыў,
Ахвотна мора ад зямлі
Твае прымае караблі.
Цяпер і друг і супастат
Пад твой пастаўлены дыктат.
Вось тут, дзе колісь быў дзірван,
Стаяў найпершы наш будан,
Дзе першы выкапалі роў,
Цяпер прастор для весляроў.
І чуецца хвала наўкруг
У гонар спраў тваіх, заслуг.

Фаўст

                              Пракляцце тут! —
Яно мой нішчыць абсалют.
Табе, бываламу, адкрыю:
Турбуе клопат дзень і ноч,
Ад прыкрага адчаю выю —
Хоць ты крычы ці ў шворку ўскоч!
Няма карысці з той улады,
Калі падсуседаў-старэч
Ніяк не выганю з іх хаты,
З іх ліпняка, з іх цэрквы прэч.
Узвёў бы вежу там высока
І цешыў бы парою вока
З вышынь птушынага палёту
Магутнасцю майго аплоту.
Адтуль адкрылася б прастора
З усім, што чалавек стварыў,
З усім, што я забраў у мора
І чым народы адарыў.
Які ж нясцерпны боль, аднак,—
Калі ў багацці бачыш брак.
Царкоўны звон і ліпак пах —
Яны мне, як магільны прах,
Няўжо ж праз хатку ў ліпняку
Я волю дужую стаўку?
Што мне рабіць — не разумею,
Пачую звон — і сатанею.

Мефістофель

Вядома, гэткая пакута,
Яна табе нібы атрута.
І звон, і пацеры старых
І мой, прызнацца, рэжуць слых,
Бо гэты гнюсны дзілінь-бом
Нібы гаворыць — стань рабом.
Ён ад хрысцін і да хаўтур
Ва ўсё прыўносіць зман і чмур,
Нібы між «дзілінь» і між «бом»
Жыццё было суцэльным сном.

Фаўст

Упартасць гэтых дзівакоў
Псуе настрой, псуе мне кроў,
І я ад злосці і ад мукі
Сам на сябе наклаў бы рукі.

Мефістофель

Чаго ж цярпець? Каланізуй —
Тубыльцаў тых перасялі.

Фаўст

Ідзі ж і ўсё арганізуй!
Я ўдосыць дам старым зямлі.

Мефістофель

Я не забаўлюся, ў хвіліну
Перасялю і перакіну.
У новай хаце спакваля
Забудзецца прымус пасля.

(Залівіста свішча.)

Уваходзяць Трое Дужых.

Хадзем, яшчэ адзін наказ —
На брагу заўтра будзе час.

Трое

Мы заслужылі выпівон,
Ды стрэў няласкава патрон.

Мефістофель(ad spectatores)

Так ёсць і так было раней —
Меў добры сад і Навуфей^{248}.

(Кн. царстваў, ІІІ, 21.)

Глыбокая ноч

Дазорца Лінкей(спявае на варце)

Стаю на дазоры,
Гляджу я ў бязмеж
І свету прасторы
Аглядваю з веж:
Мільгаюць, калесяць
І далеч, і блізь,
І зоры, і месяц,
І долы, і высь.
Панаднасці свету
Адвечны, як свет,
Прыгожасць паэту
Пракладвае след.
Шчаслівыя вочы:
Пабачаць красу.
Праз дні і праз ночы
Яе пранясу.

Паўза.