Фаўст

О, як натхнёна, мілы божа,
Мужчына гэты мысліць можа!
Я ж перад ім стаю, дурніца,
Стаю, гатова праваліцца.
Ах, Грэтхен бедная, чаму
Ты спадабалася яму?

(Выходзіць.)

Лес і пячора {64}

Фаўст (адзін)

Магутны, ўзнёслы Дух, ты даў мне ўсё,^{65}
Чаго ў цябе прасіў. Ты нездарма,
Аблічча ў полымі сваё явіўшы,
Усю прыроду мне пад ногі кінуў
І сілу даў, каб здолеў я жыццё
Не толькі подзівам халодным мераць,
Але й заглядваць у яго глыбіні,
Нібыта ў сэрца сябра дарагога,
Ты паўз мяне правёў жывых чароды,
Ты навучыў мяне шукаць братоў
У ціхім лесе, у вадзе й паветры!
Калі раве, лютуе ў пушчы бура,
І хвоя-волат, падаючы долу,
Сасоннік трушчыць малады, і глуха
Падзенне рэхам горы абуджае,—
Тады вядзеш мяне ты ў ціхую пячору,
Каб я, сябе пазнаючы, ўсе цуды
Таемнага нутра свайго пабачыў!
Калі ўстае пяшчотна чысты месяц
На небе, — о, тады насустрач мне
Плывуць са скал крутых і з гушчару,
Як здані, постаці часоў мінулых,
Лагодзячы натхнёную душу.

Я ведаю, нішто не дасканаласць!
Аднак ты шчодра шчасцем надзяліў,
Якое зблізіла мяне з багамі,
Даў спадарожніка, які ужо стаў
Патрэбны мне, хоць холадна і дзёрзка
Мяне ў маіх вачах шальмуе, бэсціць
І з дзікім рогатам на глум і здзек
Дары твае і шчодрасць выстаўляе,
Распальвае ў душы маёй агонь,
Агонь кахання абуджае зноў.
Ад прагі рвуся я да асалоды,
А ў асалодзе мару ўпіцца прагай.

Уваходзіць Мефістофель.

Мефістофель

Ці не абрыдла вам яшчэ?
ЦІ, можа, досыць той забавы?
Нядрэнна скаштаваць любоўнай стравы,
Ды нам далей пара, жыццё ж цячэ.

Фаўст

Няма ў цябе другой турботы, бачу,
Як ліпнуць да мяне ўвесь час смалою?

Мефістофель

Ну-ну! Пайду сабе — і не заплачу! —
Я так не раю жартаваць са мною.
Калі ты гэткі грубіян, дзікун,
То, кінуўшы цябе, не шмат я страчу.
Ты дзень у дзень служы яму, цікуй,
Насі, вазі, шукай яму дзяўчат,—
А ўсё не так табе, не ў акурат.

Фаўст

Ты што? Чакаеш ад мяне падзякі
За кожны выбрык свой, фартэль усякі?

Мефістофель

А як жа ты, зямлі гаротнай сын,
Прабавіў бы жыццё сваё адзін?
Хіба не я, хіба не чорт
Цябе пазбавіў ад згрызот?
Каб не стараўся я і не штукарыў,
Даўно б ты, пане мой, зямельку парыў;
Чаго ж бо ты, нібы сава ў дупле,
Не на дажджы сядзіш, але ў цяпле,
Сядзіш, як жаба сярод багны,
І смокчаш гразь, да ежы прагны,—
А планаў маеш колькі ў галаве! —
Не, доктар у табе яшчэ жыве.

Фаўст

Каб ведаў ты — як ачуняў я скора
І колькі сіл дала мне гэтая пячора,
Вярнуўшы дар шчаслівай маладосці!
Каб ведаў ты, дык пазайздросціў!

Мефістофель