Чох говьалар дцшцб ханлар бящсиндян,
Топун нярясиндян, эцлля сясиндян,
Дюнмцшдц эцллярин хязана, даьлар!
Эюйчя дянизиндя эязиб арсаклар,
Чалханыр юрдякляр, чырпыныр газлар,
Цч ай мещман олур эялинляр, гызлар,
Ел кючяндя олурсан виран, а даьлар!
Инъянин йеня вар эюзял чаьлары,
Эязмяли шамлыьы, турш булаглары,
Сечмя эюзяллярин тяр бухаглары,
Ъями дярдя олур дярман, а даьлар.
Ъейранын бяряси, Молла гайасы,
107
Эюряндя ачылыр кюнлцмцн пасы,
Хыналы кяклийин гащ-гащ сядасы,
Щяр йана сяс салыр, инан, а даьлар!
Арифдир мятляби ганан Катиби,
Од тутуб, одланыб, йанан Катиби,
Дярди-гям чякмякдян ъаван Катиби,
Ялбяття, гоъалтды заман, а даьлар.
ДЦШМЦШЯМ
Язиз мещрибаным, ай Мирзя, юзцм
Билирсянми бир азара дцшмцшям.
Бир гашы щилалын диванясийям,
Булунмур дярдимя чаря, дцшмцшям.
Бир тути мисаллы, мащ ъамалынын,
Гумру зябанлынын, гашы халлынын,
Товуз тамашалы, гейри-галлынын,
Уъундан Мянсур тяк дара дцшмцшям.
Кюнлцм бянд олубдур бир хятти-хала,
Бир сяри сювдалы, лябляри бяла,
Гоъа заманымда ня галмагала,
Эюрцрсянми мян бичаря дцшмцшям.
Хош гядями дцшцб Газаьа тязя,
Бир ширин лящъяли, сюзляри мязя,
Мяндя ъан гоймайыр йан эязя-эязя,
Йаныб ъан-ъясядим, нара дцшмцшям!
О залым ялиндя хястя Катибин,
108
Дярди атыб бу шикястя Катибин,
Гядям баса эюзц истя Катибин,
Еля бил ки, бахтавара дцшмцшям.
ЯЛИМЯРДАНЛЫ НЯЪЯФ
Няъяф Алы оьлу Щцсейнов 1899-ъу илдя
Товузун Ялимярданлы кяндиндя дцнйайа эялмишдир.
Ел-обасыны севян сяняткарын устады Ашыг Щцсейн
Бозалганлыдыр. Зянэин йарадыъылыг ирси гоймуш
Ялимярданлы Няъяфин «Дцнйада» адлы гошма-
устаднамяси «Азярбайъан халг дастанлары»
китабында Ашыг Ялясэярин адына эетмишдир.
Сяняткар Няъяф Ялимярданлы 1947-ъи илдя
дцнйасыны дяйишмиш вя доьма кяндиндя дяфн
едилмишдир.
ЭЮРЦБДЦ
Надир сорушдуьун гоъа бавандан,
Мюминляр ичиндя беши эюрцфдц.
Даьыстандан дары, Нахчывандан дуз,
Арпа йармасындан ашы эюрцфдц.
Фикир вар замана, ачылан йаза,
Эуша эялян ширин-ширин аваза,
Щцгуг верилифди эялиня, гыза,
Зяняннян гящряман киши эюрцфдц.
Йасаг вар дилиня, дцшмясин бядя,
Аьсаггал йериня данышыр эядя,
Ня ишин вар, зяманядя, дцнйадя,
109
Няъяф киши даьы, дашы эюрцфдц.
ОЛСУН
Йеня кюнлцм гушу тялатцм ейляр,
Иннян сонра баьчаларда бар олсун.
Аьыл башдан чашыб, щяр йана сюйляр,
Бу намяни йазан ялляр вар олсун.
Ана йурдун байрамыды бу эцнцн,
Эетмязди синямдян даьы дцйцнцн.
Икицзлцлярин, доста хаинин,
Даьылсын йувасы, таримар олсун.
Няъяфям, бир заман эязирдим цздя,
Зимистан чякирям мян бащар, йазда,
Сящяр юз евиндя гоъа Гафгазда,
Оху бу сюзляри йадиэар олсун.
ДЦНЙАДА
Варлыйа дост олуб йохсула эцлмя,
Чох да щаваланыб ъошма дцнйада.
Ел сяни истяйиб чыхартса баша,
Аьыр ол, алчаьа дцшмя, дцнйада.
Дярдини бюлцшдцр гядир биляннян,
Вяфалы дост олмаз цзя эцляннян,
Бир адам ки, сян юл деся йаланнан,
Онун кюрпцсцннян кешмя дцнйада.
Бу сюзц бяйяняр бир ариф яййар,
Наняъиф адама ня йапыш-йалвар,
Гоншуйа сюйляйяр, алямя йайар,
110
Сиррин сейрагуба ашма дцнйада.
Йахшы оьлу яэяр бир йахшы ата,
Юлцнъя щеч кяся йетирмяз хята,
Дцшян йердя хейир веряр елата,
Онун архасындан гашма, дцнйада.
Сюйлянир Няъяфин сюзц адынан,
Ариф мяълисиндя щяр исбатынан,
Бир дост сяннян олса, сюзц йадынан,
Ону дцшмяниндян сешмя дцнйада.
БИСАВАД ТЕЙМУР
Ящмядов Теймур Ясэяр оьлу (Бисавад Теймур)
1903-ъц илдя Эоранбой районунун Тапгарагойунлу
кяндиндя анадан олмушдур.
Зянэин йарадыъылыг ирси гойуб эедян Бисавад
Теймурун шерляри бу эцн дя дилляр язбяридир.
ЙАТЫР
Йахынлашдым бир мязарын дашына,
Эюрцм кимди, бурда ня вахтдан йатыр.
Щейрят етдим тарих чатмыр йашына,
О вахтдан кечибдир мин заман йатыр.
Бир сяда ешитдим: Гафил, бир дайан,
Бу сирри гой сяня еляйим бяйан!
Даьы ъясарятля даь цстя гойан,
Мющтяшям, гцдрятли пящливан йатыр.
111
Доьулуб, ямр едиб щяря бир заман,
Яъял гапысыны дюйцб наэащдан.
Мцртяди щяйата гайтаран лоьман,
Верибди бир дярдя мин дярман йатыр.
Кими вахтлы йатыр, кимиляр вахтсыз,
Кими щаглы йатыр, кимиляр щагсыз,
Кими мящв олубдур тамам эцнащсыз,
Кимиляр тюкцбдц нащаг ган, йатыр.
Кими юз няфсини сахлайыр щагда,
Киминин хяйалы, фикри нащагда,
Кими чуьуллугда, ара вурмагда,
Дамьаланыб, олуб кор шейтан, йатыр.
Гой гафил дцнйайа мейдан охусун,
Кюнцлляр сындырсын, гялбя тохунсун,
О кимдир йатмайыр щиъран йухусун,
Бялкя бир эушядя бир милйон йатыр.
Чох йазды, йаратды эетди Низами,
Юлцм хцтбясини охуду Ъами.
Торпаг аьушуна алды Хяййамы,
Онун дар гяфсиндя мин дастан йатыр.
Вясфи дилдя эязир чох шаирлярин,
Вагифин, Закирин, щям Ялясэярин.
Гара гийафядя гямли дяфтярин
Сыхыбды гойнуна Натяван, йатыр.
Щеч кимя галмайыб вяфасыз щяйат,
Сян дя эедярэисян, дурма йаз-йарат.
Мяэяр билмирсянми, Шаир Бисавад,
112
Бах еля бурдаъа Нцшряван йатыр?!
ОЛМАЗ
Дцнйада щеч кясдян инъимя, кцсмя,
Инсан чий сцд ямиб, щамы бир олмаз.
Эюрцрсян баьлыдыр щяря бир исмя,
Хцсуси хисляти, намы бир олмаз.
Мцбариз чуьлайыб дцнйаны мемар,
Кими зялил олар, кими бяхтийар.
Щяр мейвянин дяхи бир ляззяти вар,
Щяр дцрлц немятин тамы бир олмаз.
Бир олмаз торпаьын, йерин иглими,
Неъя ки, эеъянин эцндцзц кими.
Щяр инсанын шяхсиййяти бирдими,
Бир олса да ещтирамы бир олмаз.