Камандзіроўка ў сваім горадзе

— Бачыш, паэт, як станоўча ты ўплываеш на масы? Ай-яй-яй. Не Нат, а выстаўка сціпласці. Ну-ну, радасць мая, хіба я няпраўду кажу? Нясі-тка пляшку сухога,— і павярнуўся да мяне, адмятаючы пярэчанні:— Сёння частую я!

Ніяк не магу зразумець, чаму дзяўчаты церпяць нахабнікаў? Каб хоць такім ускосным чынам паставіць яго на месца, пытаю пра гэта ў Лебедзева.

Ён спачатку крыва глядзіць на мяне, потым, дапусціўшы, што пытанне нарадзілася, як плён маёй вытанчанай мастацкай натуры, лагаднее.

— Жанчыны сілу адчуваюць, паэт. Як сабакі. Вучыся, пакуль вучу.

Стрымаўся. Наступіў на горла ўласнай песні, хай даруецца мне гэта напышлівасць — нічога іншага ў галаве не знайшлося.

А тым часам вярнулася Наташа з бутэлькай і талерачкай шакаладных цукерак. У меню яны не значыліся. Якая ж сіла прывязвала дзяўчыну да гэтай кампаніі? Лебедзеў узяў дзве цукеркі, падаў Наташы. Яна падзякавала і схавала ласунак у кішэньку на фартушку.

— Палітмінута? — Сямён кіўнуў на службовы стол, за якім афіцыянткі схіліліся над газетай.

— Чытаюць,— адказала Наташа, затрымаўшыся.— «3 залы суда».

— Згвалцілі каго? — рагатнуў Алег.

— У вас адно,— папракнула дзяўчына.— Будзеце яшчэ што?

— Ідзі, ідзі, спатрэбішся — паклічам,— правёў рукой па яе спіне Лебедзеў.— Гаваркая стала! — Мне сказаў: — Тваё выхаванне?

Я паціснуў плячамі і вярнуў яго да газеты.

— Пра аднаго дурня пішуць. Студэнт, маці на базе махлявала з размахам, а яму было мала, свой бізнес займеў — па кватэрах шастаў.

— Сапраўды дурань,— Сямён толькі што не плюнуў, асуджаючы. Але пацікавіўся: — Як накрылі?

— Не таму прадаў…— Мне тэма была быццам бы да лямпачкі.— Вяровачка заўсёды канец мае.

— Прымітыў, пачатковец,— ён раптам узлаваўся.

— Ты наліў бы,— пасунуў бакал Самсонаў.

— Ага, у горле перасохла,— і Грыгаровіч узяў фужэр.

Нервы ў хлопцаў надта моцныя або тэма нецікавая?

— Вам бы жлукціць,— Сямён з палёгкай усміхнуўся,— прапойцы…

Паколькі я не прапойца, то мог сабе дазволіць развіваць закранутую тэму:

— Не будзем кранацца маралі, тут дзвюх думак быць не можа. Возьмем другі аспект праблемы: за некалькі соцень рублёў, якія яму дастануцца нават пасля багатай кражы, злоўлены за руку злодзей адседзіць гады два. На першы раз. Так? — Я абвёў вачамі хлопцаў, як бы запрашаючы да размовы.

Яны прамаўчалі. Лебедзеў запальваў цыгарэту, Самсонаў грэў у далонях віно, і толькі Грыгаровіч недаверліва паглядаў на мяне.

— Дык ці не надта вялікая для сябе раскоша? — гнуў я сваё.

— Раней выпусцяць,— хіхікнуў Грыгаровіч.

— Законнік! — працадзіў Лебедзеў, яму гэта яўна не спадабалася.

— Бывае, і выпускаюць,— падтрымаў я Федзю і спытаў у яго: — Ты зарабляеш сто пяцьдзесят? От і падлічы, табе ж больш выходзіць, чым таму злодзею. А то ў будатрад паехаў бы…

— Яго званок з раніцы будзіць, галава трашчыць. Якія тут заробкі,— Сямён умеў-такі зняць напружанне.

— Што вы мяне агітуеце? — Грыгаровіч дыпламатам не быў і зварот да сябе прыняў літаральна.

— Каб наперад абачлівым быў,— Лебедзеў чамусьці развесяліўся.— Табе, Пабло,— ага, і ў мяне мянушка з’явілася,— не універсітэт, духоўную семінарыю скончыць бы. Слухаючы цябе, парафіяне плакалі б. Федзьку да слёз крануў, хаця наш рабацяга ў чужых фортках хіба дзевак выглядае. А ўвогуле твая арыфметыка — глупства. Як антырэлігійная прапаганда сярод атэістаў. Твая арыфметыка для тых, хто не крадзе.

— У калоніі не працую,— пакрыўдзіўся я.

Лебедзеў не звярнуў увагі на мой тон, зацята сказаў:

— Злодзей той, хто пападаецца.

— Не ўмееш — не бярыся, так? — паддражніў я.

— У кожнай справе, нават у грэшнай, як ты кажаш,— пачаў ён сярдзіта, быццам у гарачай спрэчцы, але, не дакончыўшы, рассмяяўся: — Паэтам можна быць і выдатным і дрэнным. А як па мне, калі дрэнны — ідзі ў дворнікі,

— Намякаеш? — адступіўся і я.

— Аб прысутных гаворкі няма, я ўжо казаў,— ён падняў бакал.— За майстроў сваёй справыі

Хлопцы ахвотна падтрымалі Сямёнаў тост.

Сямён страсянуў галавой.

— Мяняем дыслакацыю! — сказаў усміхаючыся.

Падзавёў я самаўпэўненага Сэма. Цяпер, каб паглядзець, у што гэта выльецца, мушу цягнуцца следам. Не ведаю, ці здабуду што карыснае, а ў выпівохі з гэтымі валацугамі выбіцца магу.

Позна ўвечары, дабраўшыся да неяялікага пакойчыка, дзе часова кватарую, надводжу вынікі. Сёння дзейнічаў, здаецца, правілыіа, натуральна. Лебедзеў, напэўна, ужо намеціў мяне кандыдатам у світу. Я выпадкова пачуў, як ён гэтак нібы між іншым, але з націскам зазначыў нейкаму свайму знаёмаму: «Паэт, таленавіты». Адозва, нават у вуснах Лебедзева, паказытала маё самалюбства. А сан прыдворнага салаўя неяк сцярплю. Абы было яшчэ што на балансе. На жаль, маю магчымасць толькі назіраць. А галоўныя вывады пасля праверак і аналізу, здабытага мною і іншымі, як і актыўныя дзеянні, дастаюцца маім калегам. От таму я і не павінен памыляцца, не падкідаць ім у працу лішняга.