Камандзіроўка ў сваім горадзе

А потым Лебедзевы пераехалі ў абласны цэнтр. З’ява ўвогуле звычайная. Але службовы рост мужа Таццяна Макараўна ўспрыняла як уласны. Яна ўпівалася ўяўнай важнасцю свайго новага грамадскага становішча. «Дваццаць дзевяць сем’яў!» Што ж, яна ўжо ў гадах, не працуе і можа толькі ўспамінаць мінулае. Але для яе дзяцей, на жаль, сёе-тое з гэтага мінулага засталося. У свой час нехта падтрымаў няправільныя паводзіны маці, потым выручыў самога Сямёна ад пакарання за ўчынак, які каму іншаму наўрад ці даравалі б. Ды паблажлівасць можна праяўляць не да ўсіх, справа гэта далікатная, патрабуе развагі. Адным яна можа пайсці на карысць, другім — на шкоду.

Напэўна, было ў іх жыцці і нешта яшчэ, што лёгка ім даравалася. А фінал — кепскі. Нішто не нараджаецца на пустым месцы, асабліва злачынства.

Не, я дачасна не хаваю Сямёна. Я хацеў бы, каб і заходнегерманскія маркі, і магнітафон не мелі да яго дачынення. У нашай працы здараецца, што, здавалася б, неабвержныя факты аказваюцца мыльным пухіром. Дык хай бы яно так было і ў дадзеным выпадку. Хай бы чалавек яшчэ не пераступіў бы мяжы, якая паставіць яго па-за законам. Бо адтуль вяртацца ў сумленнае жыццё вельмі няпроста.

Сяргей Антонавіч лічыць, што многае павінна праясніцца пасля допыту Папроцкага. А я думаю, што менавіта ў гэтым капітан не мае рацыі. Пра допыт хлопец дружбакам раскажа. Хаця б для таго, каб папярэдзіць Самсонава. Тут за паслугу — паслуга, прычым такая, якая асабіста яму не пагражае і нічога не каштуе. Але раскажа не ўсю праўду. Русланава балбатлівасць у міліцыі Лебедзеву спадабацца не можа. Незалежна ад таго, што было ў чамаданчыку, цікавасць следчага да гэтага нанесла шкоду таму аўтарытэту, які імкнецца стварыць сабе Лебедзеў у сваім рэстаранным асяроддзі. Даваць справаздачу ён не любіць, выстаўляе сябе незалежным і моцным. Руслан гэта добра ведае. Не трэба гнявіць чалавека, са стала якога перападае і яму, кандыдату ў акадэмікі. Так што пра некаторыя дэталі допыту ён павінен прамаўчаць. Ды пажывём — пабачым. Нават калі я занадта ўскладняю аблічча Сямёна і яго дружбакоў, шукаю ў іх паводзінах іншы сэнс, запас трываласці нам не пашкодзіць. Хлопцы яны ўсё-такі вёрткія.

Зараз я адпраўляюся на Першамайскую вуліцу, каб пераняць Руслана па дарозе з працы. Мы з таго вечара не бачыліся. А паколькі я чалавек выхаваны, пара ўжо неяк павініцца за свае паводзіны ў яго дома. За Сямёнаў «дыпламат» я магу перад ім кім хочаш выставіцца. Дык чаму б не парадаваць хлопца: маўляў, нічога не помню, што ты гаварыў, і наогул што і як было. Хай карыстаецца маёй дабрынёй.

Руслан паказаўся мне ўзбуджаным. Так і павінна быць. Няпэўна пытаюся:

— Ну як?

— Што? — Ён паглядзеў падазрона.

— Бацькі не сварыліся? А я? Нічога такога не нагаварыў? А то, ведаеш, з непрывычкі…

Хлопец палагоднеў:

— Ты — малаток. I дома — нармальна. Мяне вось цягаюць.

Прызнацца, думаў, што Руслан хоць крыху патрымае ў сабе свае нягоды. Ды ён, аказваецца, яшчэ слабейшы духам, чым уяўлялася. Сутыкнуўся з непрыемнасцю і спяшаецца паплакацца, шукаючы суцяшальніка. Ёсць людзі, якім здаецца, што расказаная нягода тым самым дзеліцца на двух.

— Хто, куды?

— Міліцыя, хто… Помніш, я табе гаварыў, што Алег памог таго-сяго ўзяць у адной забягалаўцы?

Я паціснуў плячамі.

— А-а,— Руслан нібы узлаваўся на мяне.— Не помніш! Нехта там крадзе, а я цяпер вінаваты.

— Не трэба на дурніцу кляваць,— павучальна прамовіў я.

— Плаціў, плаціў грошы! — Ён ад абурэння аж схапіўся за гузік на маім пінжаку, быццам гэта я задаваў яму тыя пытанні, а не капітан Пугацэвіч.— Адкуль мне ведаць, што кладаўшчык там махляр?

Можна было сказаць, што чорны ход не для сумленных здзелак і ён, Руслан, не сёння нарадзіўся на свет, каб выдаваць такі наіў. Але я маўчаў, быццам нічога не разумеў. I чакаў, пацвердзіцца маё меркаванне або не пацвердзіцца. Папроцкі яшчэ доўга круціўся вакол гэтага новага факта ў сваёй біяграфіі, баюся, не апошняга ў такім родзе, але пра чамаданчык не ўспамінаў. Нібы і не было ў міліцыі гаворкі аб ім. Зыходзячы з агульных меркаванняў, ён і не павінен быў успамінаць — чамаданчык дробязь, асабіста да яго дачынення не меў.

— Як ты лічыш, што мне будзе? — Нарэшце ён падышоў да таго, што яго хвалявала больш за ўсё.

— Табе б з адвакатам параіцца,— суцяшаць, а тым болей супакойваць затрымцелую Русланаву душу я не збіраўся. Хваляванне яму не пашкодзіць, можа, задумаецца.— Могуць у інстытут паведаміць…— паддаў я пары.

— Думаеш? — Руслан панік.

Я зноў паціснуў плячамі. Але мне не хацелася, каб ён быў такім скіслым, сустрэўшыся з Лебедзевым. Урэшце не ён, а Сямён быў тут першай фігурай. I я сказаў тое, што, спадзяюся, ён чакаў:

— Не бяры да галавы, не ты адзін там пасвіўся.

Руслан запытальна паглядзеў — не верыў, што я гэта сур’ёзна, усё-такі ён быў ладным панікёрам. Напэўна, мой выгляд абнадзеіў яго, бо ўжо спакайней спытаў:

— Ты ў кафэ?

— Як звычайна. Хачу папрацаваць, ёсць настрой.

— Зайздрошчу апантанасці,— прамовіў Руслан узнёсла.— Мне б так… За год была б дысертацыя.