char - так как, потому что
acheti - покупать
hungara - венгерский
Hungario - Венгрия
do - итак, значит, же (iru do - иди же)
robo - платье
sukceso - успех
por - для
baldau - скоро
ideo - идея
festo - праздник
Действительные причастия: "ant" - суффикс для действительных причастий
настоящего времени, "int" - суффикс для действительных причастий прошедшего
времени, "ont" - суффикс для действительных причастий будущего времени.
leganta - читающий, leginta - читавший, legonta - который будет
читать.
Причастий будущего времени, аналогичных эсперанто, в русском языке нет!
[есть и в русском языке такие причастия, читайте здесь]
Из причастий можно образовывать существительные: leganto - читатель,
legantino - читательница, loghanto - житель, lernanto - учащийся.
С помощью глагола esti и причастий можно образовывать сложные глагольные
времена, имеющиеся во многих европейских языках :
Mi estis leganta - Я читал (Я был читающим).
Из причастий можно образовывать деепричастия: legante - читая.
Суффикс -id- означает "дитя, потомок" :
katido - котенок, tigrido - тигренок, leono - лев, leonido - львенок.
Vortfarado (Словообразование):
malpermesi - запрещать
samideano - единомышленник
(с помощью этого слова эсперантисты обращаются друг к другу)
achetanto - покупатель
malsukceso - неудача
Ekzerco 17.1.
Traduku la vortojn:
manghanto, gvidanto, komencanta, laboranta, ludanto, ludanta, ludinta,
ludonta, ludante, ludinte, virino, kore, hundido, internacia.
Proverbo:
Kun kiu vi festas - tia vi estas.
Teksto
En E-rondeto ghia gvidanto k-do Pavlov rakontas al siaj gelernantoj pri la
sufiksoj "int", "ant", "ont". Li diras :
- Nun mi estas staranta antau vi, kaj vi estas auskultantaj. Kiam mi legas
libron, mi povas diri: mi estas leganta. Kiam mi finos legi, mi diros: mi
estas leginta. Sed hierau mi povis diri: mi estas legonta. chu vi komprenas?
- Jes, ni komprenas, - respondas la gelernantoj.
Nikolao diras:
- Mi intencas acheti donacojn por miaj familianinoj al la Internacia Virina
tago la oka de marto. Do, mi povas diri, mi estas achetonta la donacojn.
- Tre bone, - diras k-do Pavlov. - Nun Vi, Manja, daurigu. Bonvolu doni al
ni Vian ekzemplon.
Manja diras:
- Hierau mi achetis por mia panjo novan robon, kiel donacon al la 8-a de
marto. Do, mi povas diri: mi estas achetinta la robon.
- Ankau bona ekzemplo, - diras k-do Pavlov kaj daurigas:
- Nun vi devas skribi gratulkartojn al viaj amikinoj okaze de la Internacia
Virina tago. Kion vi skribos?
Helenja diras:
- Permesu al mi, char mi jam estas skribinta poshtkarton al mia hungara
amikino. Jen estas la teksto:
"Kara samideanino: Mi gratulas Vin okaze de la Internacia Virina tago. Mi
deziras al Vi sanon, sukcesojn, felichon. Atendante Vian baldauan respondon
mi Vin kore salutas. Via Helenja."
- Nun, - daurigas k-do Pavlov, - vi unu post la alia, diru, kion vi donacos
al viaj amikinoj, patrinoj, fratinoj al la virina festo.
La gelernantoj respondas:
- Mi donacos florojn.
- Mi donacos katidon.
- Mi donacos ursidon.
- Mi donacos robon.
- Do, nun vi estas donacontaj, - finas k-do Pavlov.
Respondoj al la ekzercoj.
17.1:
едок, руководитель, начинающий, работающий, работавший, игрок, играющий,
игравший, который будет играть, играя, игравши, женщина, сердечно, щенок,
международный.
Kontroltasko N 17
1. Образуйте действительные причастия и деепричастия от глагола viziti
и переведите полученные слова.
2. Traduku:
Скоро будет праздник - Международный женский день 8-ое марта. Все мужчины
покупают женщинам подарки, пишут им поздравительные открытки. Мой брат
написал мне: "Дорогая сестра! Сердечно поздравляю тебя с праздником и желаю
тебе радости, здоровья, успехов. Я хочу, чтобы весной и всегда ты была
красива и счастлива".
Таня тоже получила к празднику много подарков. Бабушка и мама подарили ей
новое платье. Николай подарил книжечку о котятах. Папа Тани сейчас в
командировке. Он прислал ей телеграмму. Получив ее, Таня начала читать:
"Сердечный привет, дорогая доченька. Скоро вернусь. Папа."
3. Придумайте рассказ "8-ое марта". Обязательно употребите действительные
причастия всех времен и деепричастия.
Vortoj:
fama - известный
lasi - оставлять, покидать, пускать
Sovet-Unio (Sovetunio) - Советский Союз
tuj - сейчас же, немедленно
verki - сочинять
lasta - последний
ekster - вне
limo - граница
lando - страна
longe - долго
sekrete - тайно
animo - душа
batalo - борьба
resti - оставаться
kontrau - против
vero - правда
konsili - советовать
sopiri - тосковать
parkere - наизусть
for - прочь
Частица chi означает приближение: tiu - тот, chi tiu - этот,
tie - там, chi tie - здесь.
Суффикс "-ec-" служит для обозначения абстрактного свойства:
juna - молодой, juneco - молодость,
amiko - друг, amikeco - дружба.
Употребление предлога por:
Mi achetis por vi libron - Я купил для вас книгу
Li batalis por ni - Он сражался за нас.
Суффикс -ar- означает собрание однородных предметов:
vorto - слово, vortaro - словарь,
junulo - юноша, junularo - молодежь,
vagono - вагон, vagonaro - поезд.
Приставка dis- означает разделение, разъединение:
disdoni - раздать, disigi - разлучить, disigho - разлука.
EKZERCO
18.1 Traduku :