Мядовы год

Кастусь кожны дзень вельмі рана прыходзіў на нараду, стараўся правесці яе хутчэй і спяшаўся дамоў снедаць. I кожны дзень са страхам чакаў, што Ліна загаворыць пра ад’езд. Яна ж пакуль маўчала. Кастусь стараўся ўсё рабіць так, каб Ліна не сумавала. Яны звычайна разам ці чыталі, ці рашалі задачы, ці хадзілі ў поле… Іншы раз здавалася, што Ліна так прывыкла жыць у вёсцы, што і не збіраецца нікуды ехаць. Але Кастусь ведаў, што яна не гаворыць пра гэта, бо верыць яму. Яно так і было. Ліна ўжо жыла адчуваннем радасці вяртання дамоў. Кожны дзень перасушвала адзенне, мыла, прасавала. А Кастусю якраз цяпер і не выпадала ад’язджаць: распачыналіся палявыя работы. У яго наконт гэтых работ былі свае меркаванні і планы. Яму нават здавалася, што без яго ў брыгадзе не справяцца, ва ўсякім выпадку, усё будзе не так, як трэба. I Кастусь ледзь не кожны дзень збіраўся пагаварыць з жонкай, каб не спяшацца з ад’ездам, але ўсё не адважваўся. Баяўся, што яна раптам не пагодзіцца з ім і ён не зможа яе пераканаць. I ён маўчаў, але стараўся, нягледзячы на тое, што ў брыгадзе прыбавілася работы, больш быць дома…

У гэты дзень ён і зусім не пайшоў на ранішнюю нараду.

— Можа звольніўся, што не ідзеш сёння на работу? — спытала Ліна за снеданнем.

— Не,— адказаў Кастусь.— Я адмяніў ранішнія нарады. Навошта хадзіць кожную раніцу і загадваць адно і тое ж. Цяпер я інакш буду рабіць. Вось я загадаў Паўлу падвозіць на поле ўгнаенне. Ён і будзе падвозіць яго, пакуль усё жыта не падкорміць. I жанчыны будуць хадзіць на поле, пакуль усё не зробяць. Такім чынам, людзі не трацяць часу на ранішнія нарады, раней могуць выехаць у поле, і я магу дома сядзець і спакойна піць чай. I табе не так сумна. Можа не ўцячэш ад мяне, пакуль не адсеемся,— засмяяўся Кастусь, але, убачыўшы, як спахмурнела жонка, сказаў: — Вось я і хачу, Ліначка, з табой параіцца…

— А што табе раіцца, калі ты сам усё вырашыў,— яна не падняла вачэй.

Кастусь загаварыў больш спакойна і добразычліва.

— Я нічога не вырашыў. I калі ты супроць, то… — ён замаўчаў, чакаючы, што Ліна скажа цяпер, але яна нешта разглядала ў сваёй шклянцы.— Давай, Ліна, пажывем, пакуль скончыцца пасяўная. Калі хочаш чэсна, дык мне проста сорамна пакідаць брыгаду ў такую адказную пару. Застаўся які месяц… У маі ў нас заўсёды цёпла…

Ульяна, якая заграбала ў печы вуголле, перастала шоргаць качаргой, слухала, што скажа Ліна.

— Можна будзе і пазагараць,— нехаця ўсміхнулася Ліна, паглядзела ўважліва на мужа і нечакана спытала: — Ну, дамогся свайго? Давольны?

Кастусь, каб не выдаць свае радасці, прыкінуўся, што добра не пачуў яе, пацягнуўся да чайніка:

— Нешта і п’ецца сёння…

— I адкуль у цябе такі апетыт раптам на ваду? — шчыра ўжо спытала Ліна.

У сенцах нехта загрукаў клямкай. Ульяна адчыніла дзверы — у хату зайшоў Кулагін. Ён усё яшчэ быў у сваім кароткім паліто на аўчыне, але ўжо ў капелюшы, ссунутым на патыліцу.

— Сёння дык і горача,— расшпіліў ён паліто.— Вясна. Было холадна, холадна, і раптам — так прыгрэла…

— А вы распранайцеся, распранайцеся,— завіхалася каля яго Ульяна.— Пасядзіце ў нас, паснедаеце.

— Садзіцеся, праўда,— паднялася і Ліна, дастала шклянку.— Я ж некалі абяцала пачаставаць вас рабінавым варэннем. Садзіцеся, калі ласка.

— Прыпазнілася вясна сёлета,— сказаў ужо за сталом Кулагін.— Ці ўправімся з сяўбою. Мала часу. Зусім мала… А гэта ж я пайшоў на нараду, а там нікога. Сядзеў, сядзеў… Павел запрагаў каня, дык сказаў, што дарэмна чакаю…

— А што? — насцярожыўся Кастусь.

— Ды я нічога. Але мне трэба было сказаць пра сваё рашэнне. А то Павел смяецца, што брыгадзір старшыню не прызнае.

— Ну, як варэнне? — перабіла Ліна Кулагіна.

— А нічога сабе. Я думаў, што горкае будзе, але ж нічога. Смачнае.

— Бярыце яшчэ, Назаравіч, бярыце,— не адставала ад госця Ліна.— Вам яшчэ чаю?

— Дзякуй, дзякуй,— прыкрыў сваю шклянку далоняй Кулагін.— Здаецца, Ігнатавіч, ты нядрэнна прыдумаў з гэтымі нарадамі. Я разважаў, калі да цябе ішоў. Разумна. Гэта правільна. Каб людзі большую адказнасць адчувалі. I свядомасць выхоўваецца. Але ёсць такія, што прывыклі, каб іх кожны дзень паганялі. Так што, Ігнатавіч, пільнасць і пільнасць. А то хто-небудзь і забудзе, што яму рабіць…

2

Кастусь ехаў з калгаснай канторы. I хаця ён, як і звычайна, спяшаўся дамоў, у Якімаўскім лесе злез з каня, прывязаў яго да бярэзіны, а сам пайшоў пахадзіць, палюбавацца вясновым лесам.

Гонкія сосны цягнуліся ў неба жаўтлява-зялёнымі верхавінамі. На чорных дубах трымцела ад ветрыку леташняе лісце. На зламанай бярозавай галінцы слязой набягаў сок. Недзе тоненька ціўкала сініца.

Кругом на зямлі зелянеў бруснічнік. Ці ён і перазімаваў зялёным? Праз леташні бляклы сівец прабівалася кволымі іголкамі маладая трава. Пад голымі яшчэ асінамі густа ляжала леташняе лісце. Прыляцела аднекуль пчала. Села на скручаны сухі ліст. Ліст перавярнуўся. Пчала паднялася і прапала з вачэй. У ямках стаяла вада, яна настоена, як чай. У вадзе адбівалася неба з рэдкімі кучаравымі воблачкамі.