Мядовы год

Ішоў час, і Ліна ўсё больш адчувала сябе пакінутай і пакрыўджанай. Яна ўжо дадумалася да таго, што і муж яе кожны раз так позна прыходзіць дамоў, каб меней пабыць з ёю, Лінай, а можа ён ужо і зусім разлюбіў яе ды толькі прыкідваецца. Можа дзе ўпотайкі сустракаецца з Верай? Пра сваё колішняе сяброўства з ёй ён неяк расказваў. А Верка ж тут, на ферме, робіць. I нічога сабе дзяўчына. Яе часта бачыць Ліна ў акно, калі тая каля іхняй хаты бяжыць да калодзежа. I Ліна шкадавала, што выйшла за Кастуся замуж, крыўдавала на сваю маці, якая пусціла яе паехаць у вёску. Ліна так расчуліла сама сябе, што калі дадому вярнуўся Кастусь, вясёлы і радасны, ласкавы да яе, то яна сустрэла яго варожа:

— Што з табой, Ліна? — здзівіўся той.

— Не чапай! — яна адкінула яго руку.

— Ды што з табой? Цябе можа хто пакрыўдзіў?

— Ніхто.

— Можа маці?

— А ты не ведаеш? Прыкідваешся…

— Не ведаю. Мо пасварыліся?

Яна, нагнуўшы галаву, маўчала.

— Ну, чаго ты маўчыш? Раскажы,— не мог супакоіцца Кастусь.— Я ж табе, здаецца, не чужы…

— Вось іменна…— але болей гаварыць яна не магла, баялася, што расплачацца.

— Што — іменна? — замест таго, каб перастаць дапытвацца, а неяк ласкава прыгалубіць жанчыну, супакоіць, а потым пагаварыць, Кастусь пачаў злавацца.— Калі я вінаваты, дык скажы. Але, здаецца, што я нічога дрэннага не зрабіў.

— Канечне ж, ты чысценькі. Канечне ж, ты нічога не ведаеш. Аслеп. Ведаеш толькі брыгаду, а што ёсць жонка, дык, пэўна, забыўся. Бачыце, ён нічога не зрабіў! Табе толькі і засталося краты на вокнах зрабіць… У яго ні дому няма, ні жонкі.

Кастусь раззлаваўся.

— А ты што гаварыла, як ехала сюды? Што са мной паедзеш хоць на край свету. А цяпер? Які месяц пажылі, а ты ўжо раскісла? А я сілай цябе не цягнуў сюды. Я гаварыў табе, што тут не горад, што… падумай… Я ўсё табе гаварыў. А ты, маўляў, драбяза… А цяпер?..

— Дык я яшчэ і вінаватая? — абурылася Ліна.— Ну, ведаеш… Я думала, ты чалавек. А ты… Ты проста пень дубовы! Вось ты хто!..

— Дык чаго ты з пнём жывеш? — Кастусь сеў і закурыў.

— Магу і не жыць… Заставайся тут, глядзі на сваю Верку і жыві, як хочаш,— Ліна дастала з-пад ложка чамадан, пачала збіраць рэчы. Кастусь моўчкі курыў.

Ліна стала зачыняць чамадан, ды вечка ніяк не слухалася. Яна прыціснула яго каленам, але яно не паддавалася. I ёй стала крыўдна, што яна не справіцца з чамаданам, што яе не разумее Кастусь, што ён не ўгаворвае яе застацца, сядзіць і маўчыць, што ёй цяпер няма каму паскардзіцца, і яна расплакалася, як малое дзіця.

Кастусь узяў за плечы жонку, пасадзіў на ложак, прытуліў да сябе…

— Ну, хопіць. Пойдзем павячэраем, Ліна? Ты ж у мяне адна на ўсім свеце. I калі я затрымаўся па рабоце, дык я ж не вінаваты. Я цэлы дзень пра цябе думаў, спяшаўся, а ты…

Ліна супакоілася, паправіла прычоску, усміхнулася мужу, спытала:

— Можа чаю паставім?

6

Дзьмуў стрэчны вецер. Ён быў слабы, як уздых стомленага чалавека, але абпальваў твар марозам. Кастусь, прыгнуўшы галаву, спяшаўся дамоў. Ён абяцаў жонцы прыйсці сёння рана, а выйшла так, што зноў затрымаўся. I цяпер Кастусь думаў, як сустрэне яго Ліна: раззлуецца ці не. У завулку наткнуўся на Паўла і Кольку.

— Куды так разагнаўся? — узяў яго за рукаў Павел.

— Дамоў.

— Паспееш да свае…— хіхікнуў Павел.— Сёння, ты ж ведаеш, што… Асаку вывезлі. Гэта падзея ці не падзея? Падзея. Колька вось запрашае да сябе, ды я адзін саромеюся. Калі ты пойдзеш, дык і я за кампанію. Пайшлі, брыгадзір, нельга ад мас адрывацца!

— Мы цябе чакалі. Праўда…— сказаў Колька.

— Ды што вы, хлопцы? Мне трэба хутчэй дамоў.

— Дарэмна толькі мерзлі, выходзіць? — адвярнуўся Павел.— Брыгадзір грэбуе намі. Мы думалі, што ён чалавек, а ён нос задраў.

— Пайшлі,— папрасіў Колька.— Мы купілі з белай галоўкай. Спецыяльна. Мы хуценька. Дзесяць мінут якіх і разбяжымся.

«Дзесяць мінут ужо нічога не зменяць»,— падумаў Кастусь. I згадзіўся. «Ды, нарэшце, хай і прывыкае. А то паддайся раз, дык…»

— Пайшло, як па масле,— пагладзіў па жываце Павел, узяў кавалачак сала, адарваў скурку і кінуў яго ў рот.— Гэта ж, як здаў свой брыгадзірскі партфель, дык першы раз п’ю. Мая жонка аж здаволеная. А яно і спакайней. Чэсна, я і не думаў, што так спакойна можна жыць. Вось толькі — што хату зацеяў… Але нічога. Колька во ніякі не брыгадзір, а ўжо другую хоча будаваць.

— Што хата? Тры цялушкі прадаў і — хата…— ап’янеламу Кольку ўсё было лёгка.

— Ды ты, Кастусь, націскай не на капусту, а на сала,— раіў Павел.— Твая краля мацней любіць будзе.

— Ды што вы ўсё — краля, краля! Якая яна краля? — абурыўся Кастусь.— Яна ў мяне з рабочай сям’і. Такая, як і мы…

— Ды хай твая жонка будзе хоць іранскай шахіняй, абы ты ад нас не адрываўся,— смяяўся Павел.

— А ты адрываешся! — грукнуў кулаком па стале Колька.

— Глупства! — крычаў Кастусь. У яго кружылаея галава.