Нататкі пра Шэрлака Холмса (зборнік)

– Калі нашыя здагадкі правільныя і імя дзяўчыны ёсць або было Сафія Кратыдэс, мы лёгка адшукаем яе сляды. Гэта нашая галоўная надзея, бо брат, ясна, абсалютна нікому не вядомы ў Англіі. Зразумела таксама, што з часу, як Гаральд уступіў у сувязь з паненкай, прайшло прынамсі некалькі тыдняў – пакуль брат даведаўся пра здарэнне, пакуль прыехаў з Грэцыі… Калі яны ўвесь гэты час не мянялі адрасу, мы мусім атрымаць адказ на абвестку Майкрафта.

Размаўляючы, мы дайшлі да нашага дома на Бэйкерстрыт. Холмс першы ўзняўся па сходах і, адчыніўшы дзверы ў нашую гасцёўню, ускрыкнуў ад здзіўлення. Я агаломшана вызірнуў з-за пляча сябра. Яго брат Майкрафт сядзеў у фатэлі і курыў цыгару.

– Заходзь, Шэрлак, заходзьце, шаноўны, – ветліва запрасіў ён, з усмешкай разглядаючы нашыя здзіўленыя твары. – Ты не чакаў ад мяне такога спрыту, Шэрлак, праўда? Але гэтая справа мяне зацягнула.

– Як ты сюды трапіў?

– Абагнаў вас на экіпажы.

– Нейкія зрухі?

– Я атрымаў адказ на абвестку.

– Ого!

– Так. Прынеслі, як толькі вы сышлі.

– І што паведамляюць?

Майкрафт Холмс выцягнуў паперчыну.

– Трымайце, – сказаў ён. – Напісана асадкай тыпу «джэй»* на каралеўскай крэмавай паперы чалавекам сярэдняга веку астэнічнага целаскладу. Змест такі: «Сэр, вось адказ на вашую сённяшнюю абвестку. Паведамляю, што вельмі добра ведаю маладую даму, пра якую вы пытаецеся. На асабістай сустрэчы я раскажу вам яе трагічную гісторыю. Яна жыве ў маёнтку “Мірты” ў Бэкенхеме. Шчыра ваш, Дж. Дэвенпорт». Ліст адпраўлены з Ніжняга Брыкстана. Як думаеш, ці не паехаць туды, каб ён расказаў нам усе дэталі?

– Дарагі Майкрафт, жыццё брата каштоўнейшае за драму сястры! Я думаю, трэба заехаць у Скотланд-Ярд па інспектара Грэгсана ды імчаць у Бэкенхем. Мы ведаем, што ў гэтым чалавеку ледзьве цяпліцца жыццё, кожная гадзіна можа стаць апошняй.

– Варта таксама захапіць містэра Меласа, – прапанаваў я. – Нам можа спатрэбіцца перакладчык.

– Выдатная ідэя! – сказаў Шэрлак Холмс. – Скажыце хлопчыку, каб знайшоў кэб, мы зараз жа выязджаем.

Ён высунуў шуфлядку стала, і я заўважыў, што ён кладзе ў кішэню рэвальвер.

– Так, – сказаў Холмс, перахапіўшы мой позірк. – З усяго пачутага я раблю выснову, што мы маем справу з вельмі небяспечнай хеўрай.

Калі мы дабраліся да Пэл-Мэл, было ўжо амаль цёмна. У пакоях містэра Меласа нам сказалі, што ён толькі што з’ехаў кудысьці з нейкім джэнтльменам.

– Вы не ведаеце, куды? – спытаў Майкрафт.

– Не ведаю, сэр, – адказала жанчына, якая адчыніла дзверы. – Ведаю толькі, што гэта быў вялікі экіпаж.

– Джэнтльмен прадставіўся?

– Не, сэр.

– Гэта высокі, прыгожы малады чалавек з цёмнымі валасамі?

– Не, сэр. Гэты быў нізенькі джэнтльмен у акулярах, з худым тварам, але такі прыязны, бо смяяўся ўвесь час, як гаварыў.

– Паехалі! – рэзка закрычаў Шэрлак Холмс. – Гэта ўжо сур’ёзна, – прамовіў ён па дарозе да СкотландЯрда. – Мелас зноў у іхных руках. Ён не здольны супраціўляцца, яны маглі пераканацца ў гэтым мінулай ноччу. Адзін выгляд нягодніка выклікае ў яго непадробны жах. Не сумняюся, ім зноў патрэбныя яго паслугі. Але скарыстаўшыся з іх, яны могуць адплаціць яму за тое, што ён іх выдаў.

Мы спадзяваліся, што на цягніку дабяромся да Бэкенхема хутчэй, чым у экіпажы, аднак больш за гадзіну прабавілі ў Скотланд-Ярдзе: спачатку чакалі інспектара Грэгсана, потым выпісвалі ордар. Толькі ў дзесяць хвілінаў на дзясятую мы селі на цягнік на станцыі Лонданбрыдж і праз паўгадзіны высадзіліся на платформе ў Бэкенхеме. Праехаўшы паўмілі экіпажам, мы дабраліся да «Міртаў» – вялікага цёмнага будынка, аддзеленага ад дарогі немалым паркам. Тут мы адпусцілі кэб і рушылі алеяй.

– Святла ў вокнах няма, – сказаў інспектар. – Здаецца, у доме пуста.

– Птушачкі выпырхнулі, але гняздзечка яшчэ цёплае, – сказаў Холмс.

– З чаго вы ўзялі?

– Цяжка нагружаны багажом экіпаж праехаў тут не раней як гадзіну таму.

Інспектар засмяяўся:

– Я бачыў сляды колаў у святле прыбрамнага ліхтара, але з чаго вынікае багаж?

– Магчыма, вы заўважылі тыя ж сляды ў іншым кірунку. А тыя, што вядуць ад дома, значна глыбейшыя, такія глыбокія, што можна з пэўнасцю сказаць: карэту проста перагрузілі рэчамі.

– Ну што ж, вашая ўзяла, – паціснуў плячыма інспектар. – А вось як вы збіраецеся адамкнуць такія грувасткія дзверы? Давядзецца ламаць, калі не адчыняць.

Ён гучна пастукаў уваходным малатком і пацягнуў званок, але безвынікова. Холмс кудысьці знік, але праз пару хвілінаў вярнуўся:

– Я адчыніў акно, – сказаў ён.

– Як добра, што вы працуеце на закон, а не супраць яго, містэр Холмс, – адзначыў інспектар, пабачыўшы, як спрытна Холмс адсунуў аконную засаўку. – Думаю, беручы да ўвагі абставіны, мы можам увайсці без запрашэння.

Адзін за адным мы залезлі ў вялікую залу, імаверна, тую самую, якую апісваў нам містэр Мелас. Інспектар запаліў паліцэйскі ліхтар, і ў яго святле мы пабачылі двое дзвярэй, заслону, лямпу і калекцыю японскай зброі, якую апісваў перакладчык. На стале стаялі дзве шклянкі, пустая бутэлька брэндзі і недаедзеная вячэра.

– Што гэта? – раптам спытаў Холмс.