Нататкі пра Шэрлака Холмса (зборнік)

Ліпень пасля маёй жаніцьбы быў адметны трыма цікавымі справамі, у якіх я меў гонар таварышаваць Шэрлаку Холмсу, вывучаючы яго метады. У маіх нататках яны маюць назвы «Другая пляма», «Марская дамова» і «Стомлены капітан»*. Першая з іх, аднак, закранае такія важныя інтарэсы і звязаная з такой колькасцю першых сем’яў каралеўства, што абнародаваць яе можна будзе толькі праз шмат гадоў. Але гэтая справа як ніякі іншы трыюмф Холмса прадэманстравала каштоўнасць яго аналітычнага метаду і ўразіла тых, хто блізка з ім дачыняўся. Я дагэтуль захоўваю амаль даслоўны запіс размовы, у якой ён асвятліў сапраўдную хаду падзеяў мсье Дзюбугу з парыжскай паліцыі і Фрыцу фон Вальдбаўму, вядомаму дэтэктыву з Данцыга, якія змарнавалі шмат часу, ідучы па аблудным следзе. На жаль, нашае стагоддзе мусіць сысці ў нябыт, перш чым можна будзе бязбоязна расказаць гэтую гісторыю. Між тым я перасоўваюся да нумара два ў маім спісе – гісторыі, якая свайго часу таксама была справай нацыянальнай важнасці і вызначалася рысамі, што надалі ёй сапраўды ўнікальны характар.

У школе я даволі блізка дачыняўся з маладым чалавекам па імені Персі Фэлпс. Ён быў маім аднагодкам, але вучыўся на два класы старэй за мяне. Гэта быў бліскучы вучань, лаўрэат усіх магчымых школьных узнагародаў. У выніку ён выйграў стыпендыю, якая дазволіла яму працягнуць зорную кар’еру ў Кембрыджы. Ён меў, наколькі я памятаю, вельмі ўдалае сваяцтва: нават такія падшыванцы, як мы, ведалі, што яго родны дзядзька па кудзелі – лорд Холдхёрст, выбітны палітык-кансерватар. Такая раскошная пратэкцыя, праўда, мала дапамагала яму ў школе. Наадварот, ганяць лордавага пляменнічка па крыкетным полі, лупячы яму па лытках драўлянымі калкамі для брамак здавалася нам даволі займальнай справай. Але ў дарослым жыцці ўсё змянілася. Да мяне даходзілі чуткі, што выбітныя здольнасці, памножаныя на выключныя сувязі, прынеслі яму не абы-якую пасаду ў Міністэрстве замежных справаў. Потым я надоўга забыўся пра яго існаванне, пакуль у ліпені ён не нагадаў пра сябе наступным лістом:

Браярбрэ, Ўокінг

Дарагі Ўотсан!

Вы, несумненна, памятаеце Фэлпса, якога ўсе звалі Апалонікам і які вучыўся ў пятым класе, калі вы, дружа, пераходзілі ў трэці. Магчыма, вы нават чулі, што па дзядзькавай пратэкцыі я цяпер займаю пост у Міністэрстве замежных справаў і што мой гонар і мая рэпутацыя пацярпелі ад няшчасця, якое так раптоўна паставіла крыж на маёй кар’еры.

Няма сэнсу выкладаць дэталі той жахлівай падзеі пісьмова. Калі вы прымеце маю прапанову, я паведамлю вам іх асабіста. Я толькі што апамятаўся пасля разумовай гарачкі, якая прыкула мяне да ложка больш чым на два месяцы, і я дагэтуль моцна аслаблены. Ці не маглі б вы прывезці да мяне свайго сябра, містэра Холмса? Я прагну пачуць, што ён думае пра маю справу, хоць паліцыя пераконвае, што ўсё магчымае ўжо зроблена. Калі ласка, прыязджайце з ім – і як найхутчэй. Кожная хвіліна невядомасці цягнецца для мяне як гадзіна. Перадайце яму, што я не звяртаўся да яго раней не таму, што сумняваўся ў яго талентах, але таму, што быў у бяспамяцтве пасля цяжкога прыступу. Цяпер я крыху ачуняў, хоць хвалявацца мне ўсё адно шкодна, бо гарачка можа вярнуцца. Я пакуль не адужаў нагэтулькі, каб трымаць пяро: як вы бачыце, ліст я прадыктаваў. Абавязкова прывязіце Шэрлака Холмса!

Ваш стары аднакашнік,

Персі Фэлпс