Навелы

– Няпраўда! – прамовіла Жызэль. – Гавораць, але не так, як ён… I ў гэты момант мы пачулі першы гром, і адразу ж пасыпаліся буйныя кроплі дажджу. «Плацце, ваша плацце!» – крыкнуў ён і пацягнуў мяне ў аранжарэю… Памятаеш, там ёсць лаўка пад пальмамі? Мы селі. Ён абхапіў мяне за талію і хацеў пацалаваць…

– О, Жызэль!

– Што, о Жызэль? Хіба гэта не натуральна, калі мужчына з жанчынай цалуюцца?

– Яно-то так, але ж ты вельмі маладая… I ты яго зусім не ведаеш.

– Адкуль ты ўзяла? За гадзіну кахання чалавека можна пазнаць больш, чым за год нейтральных спатканняў. Зрэшты, ён ажэніцца са мной.

– Ён зрабіў табе прапанову?

– Зрабіў. Але спачатку павінен параіцца з бацькамі і начальствам.

– 3 начальствам? Пры чым тут начальства?

– У арміі так паложана… Ну і вось… калі ўсе разышліся, ён мне сказаў, што начуе ў каледжы і яму адвялі пакой блізка ад нашага, і папрасіў, каб я прыйшла да яго прадоўжыць размову.

– Жызэль!.. – закрычала я. – Ты не зробіш гэтага! Ты што, згадзілася? Які жах!.. Ты – вар’ятка!

– Я пачала з таго самага, – прамовіла Жызэль, – сказала яму, як і ты: вы – вар’ят… Гэта немагчыма… Са мною ў пакоі жыве яшчэ адна вучаніца, і нарэшце… «Вы пачакайце, – сказаў ён, – пакуль ваша сяброўка засне… Альбо растлумачце ёй… Калі яна ваша сяброўка, яна павінна быць такой жа чулай і смелай, як вы. I што тут дрэннага? Вы ж не думаеце, што я дазволю злоўжываць вашым юнацтвам, ды яшчэ ў маёй цёткі пад дахам? Не, я толькі хачу прадоўжыць наш цудоўны вечар, самы цудоўны ў маім жыцці… Такой магчымасці не будзе больш да таго дня, калі вы мне пазней дазволіце аб’яднаць мой лёс з вашым навекі… Вы пабачыце, як прыемна прабавіць ноч у шчырых размовах з сардэчным другам…» Я падумала: праўду ён кажа – і згадзілася.

– Жызэль, я цябе не выпушчу! Ты рызыкуеш сваёй рэпутацыяй, сваім шчасцем… I потым навошта? Хочаш стаць яго палюбоўніцай?..

– Не. У ім я не сумняваюся… Вось толькі хіба… баюся за сябе.

– А ты ўпэўнена, што яго кахаеш?

– Да шаленства!

Не ведаю, які д’ябал, вычытаны ў раманах, мяне тады натхніў. Фраза з «Дарыяна Грэя» вырвалася наперад і ўзбунтавала ўсе мае думкі: «Каб вызваліцца ад спакусы, трэба ёй паддацца».

– Ну што ж… Раз ты яго кахаеш, а ён цябе, – сказала я, – хай будзе так!.. А ты ведаеш, дзе яго пакой?

– А як жа, другі ад нашага, справа.

– Што ж, ідзі!

Прайшла ўжо гадзіна, а яе няма.

21 лістапада. – Вечар. Жызэль вярнулася раніцай а пятай гадзіне. Выгляд у яе быў і шчаслівы і стомлены. Яна здзівілася, убачыўшы, што я не сплю. Я запытала: «Ну як? Ты не была яго?..»

– Палюбоўніцай? Не, – адказала яна. – Я цяпер проста яго прыналежнасць.

Я не пасмела болей распытваць. Яна раздзелася і лягла, не прамовіўшы ні слова. Праз некалькі хвілін Жызэль моцна заснула. Я села перад яе ложкам, ледзь не плачучы, і холад уварваўся ў маю душу. Яна не прачыналася, аж пакуль не празваніў званок. Я са страхам думала, хаця б не заўважылі іншыя, што мы нейкія разгубленыя, не такія, як звычайна. Але пасля балю ўсе былі змораныя, успаміналі сваё, і ніхто нічога не заўважыў. Паснедаўшы, Жызэль папрасіла, каб я правяла яе да аранжарэі. Ёй хацелася яшчэ раз зірнуць на тыя дэкарацыі, дзе адбылася сцэна, што перайначыла яе жыццё.

– Ну і што цяпер? – запытала я.

– Цяпер ён павінен мне напісаць і паведаміць, што думаюць яго бацькі.

– А хто яны?

– Бацька – генерал, у Брэтані… Гэта не зацягнецца.

– А твае бацькі?

– Перш чым ім пісаць, чакаю паведамлення ад Фабіяна… Так ці іначай, але мы пажэнімся. Гэта напэўна, трэба толькі пачакаць.

…Спадзяюся, яна не памыляецца, бо іначай не вытрымае, памрэ.

10 снежня. – Выпаў снег. Парк увесь белы. Пачаліся маразы, і возера пакрываецца лёдам. Хутка можна будзе катацца на каньках. Пісьма ад Фабіяна Жызэль не атрымала і вельмі ўстрывожылася. Ён даў ёй свой адрас: плошча Пантэона, 5. Яна пісала яму амаль кожны дзень. Адказу не было. ПІто здарылася? Можа, дырэктрыса, ведаючы почырк свайго пляменніка, перахоплівае лісты? Наўрад. Жызэль у гэта не верыць. Кожны дзень яна выходзіць сустракаць маладога паштальёна, які ахвотна прыносіў ёй пісьмы ў абмен за ласкавую ўсмешку. Ёй нічога… Яна думае, што ў Фабіяна ёсць пэўная прычына (як-ніяк на службе), ці не адпраўляюць куды, можа, нават у калонію. Але ў такім выпадку ён мог бы яе папярэдзіць, гэта ж так проста.