Ордэн Прамяністых

Кінуўся рыцар тапельцу на дапамогу. Падхапіў яго, а той ужо і не дыхае амаль… Толькі на беразе ачомаўся бядак. А тут ужо і людзі аднекуль панабеглі.

Пакінуў ім падарожнік няшчаснага тапельца, а сам – зноў на каня ды ў дарогу: пабрацім чакае, на яго спадзяецца. Зноў конь рыцарскі сваімі падковамі дарогу таўчэ-месіць.

Аднак не лёсіць рыцару без прыгод-перашкод да пабраціма дабрацца. Бачыць ён, што стаіць пасярод дарогі бабуля з кіёчкам ды разгублена ім вакол сябе прытупвае.

Прыпыніўся рыцар, запытаўся ветліва, што ў старой здарылася. А тая яму і адказвае:

– Сляпая я, хаджу па людзях. Чым добрыя людзі пачастуюць, тое і маю… На бяду, не ўсе людзі добрыя. Вось нейкія ліхадзеі напалі ды параскідвалі ўсе мае транты па дарозе. Небагата ў мяне рэчаў, ды сабраць іх – бяда для мяне: і сляпая я, і ногі мае так не гнуцца, каб па зямлі поўзаць збіраць…

Дапамог старой – сабраў усе яе рэчы ў клунак, а потым, не даслухаўшы падзякі, зноў да сябра паімчаў.

Зноў мільгаюць вакол яго лясы і палі, гарады і мястэчкі…

Але і трэці раз мусіў прыпыніцца рыцар – гэтым разам у цёмным лесе. Бо на сцежцы стаяў маленькі хлопчык і плакаў, размазваючы слёзы па шчоках. Патлумачыў ён рыцару, што пайшоў гуляць і заблукаў, згубіўся ў лесе.

Не мог рыцар кінуць дзіця без дапамогі, вывез яго з лесу, а там і родную вёску здолеў адшукаць. Радаваліся бацькі, да якіх сын вярнуўся, якога яны ўжо амаль лічылі страчаным. Радаваліся і прапаноўвалі рыцару чым-небудзь аддзячыць.

Не стаў, аднак, рыцар падзякі іхняй прымаць – да сябра спяшаўся. Пагатоў і ехаць ужо заставалася недалёка.

Вось яшчэ крыху – і за паваротам будзе відзён замак пабраціма рыцарскага. Прыспешыў падарожнік каня свайго хутканогага, але відовішча пасля павароту яму адкрылася жудаснае – палаў замак сябра ягонага.

Не дачакаўся пабрацім дапамогі ад рыцара: захапілі замак яго нападнікі, самога гаспадара ў бойцы забілі, а воінаў, якія ў сечы выжылі, у палон усіх пабралі…

І заплакаў рыцар:

– Чаму ж я не спяшаўся ляцець, як страла? Што ж я на тым свеце пабраціму свайму скажу пра слова недатрыманае?..

…А вы, рыцары прамяністыя, што пра гэта думаеце? Мусіў рыцар спыняцца на дапамогу іншым альбо толькі спяшацца на покліч пабраціма?

⁂

…Калі Хлюдзінскі адарваўся ад сшытка, было ўжо далёка за поўнач. Нататкі пакінулі ў яго душы дваістыя пачуцці. Польскамоўныя запісы, зробленыя Занам, вабілі: там адчуваўся аналітычны розум даследчыка, якому цікава ўсё навокал. Ад запісаў Пашкоўскага (напэўна, гэта ўсё ж такі быў Пашкоўскі, вырашыў музейшчык) патыхала бяздарнай графаманіяй. Магчыма, гэтыя тэксты маглі зацікавіць адэптаў як духоўнае практыкаванне. Але да літаратуры ўсе гэтыя псеўдарыцарскія легенды мелі такое ж дачыненне, як Аляксандр Македонскі да Воршы.

«Як жа лёгка было задурыць галаву наіўнаму Андрэю Камару, калі ён пабачыў у гэтых легендах штосьці вартае і цікавае», – са шкадаваннем падумаў мужчына.

З ПРЭСЫ

Нямецкія веласіпедысты ў Барысаве і Воршы

Нямецкія веласіпедысты – рабочыя Отта і Бруна Альпэнтоль, якія едуць з Берліна ў Маскву, супыніліся ў Барысаве і Воршы. Мясцовай уладай і фізкультурнікамі былі наладжаны ўрачыстыя спатканні і провады нямецкім рабочым-фізкультурнікам.

Савецкая Беларусь, 14 кастрычніка 1927 года

Сакавік, 2010

У кавярні было ціха, хаця месцілася яна ў самым цэнтры сталіцы, на вуліцы Карла Маркса. Колькасць рэстаранаў і кавярняў на квадратны метр тут была настолькі шчыльнай, што ў іншым раёне горада іх бы хапіла на некалькі кварталаў. Большасць з іх імкнулася завабіць наведніка кідкімі шыльдамі і выстаўленымі на вуліцу рэкламамі. Аднак гэтая кавярня, здавалася, ціха хавалася ад выпадковых людзей: уваход быў з тарца будынка, ніякіх крыклівых вывесак, ніякіх кідкіх запрашэнняў. Бронзавая шыльда «Саюз архітэктараў», побач – яшчэ адна з назвай кавярні.

Кміціч гэтае месца бачыў і раней, аднак заходзіць сюды не надарылася: да архітэктараў па сваіх журналісцкіх справах не звяртаўся, а хадзіць па багемных установах ён быў не вялікі аматар.

Мяккія сядушкі запрашалі выгодна раскінуцца, а ціхі джаз, уключаны барменам, не перашкаджаў наведнікам размаўляць. Аматар джаза пазнаў бы па хрыплаватым голасе, што гэта спявае Сафі Мільман, але журналіст не быў аматарам слыннай «музыкі тоўстых» – Кміціч, як і большасць прадстаўнікоў ягонага пакалення, аддаваў перавагу рэзкім рокавым рыфам, а не джазавым сінкопам.

Нягледзячы на такую ўтульную абстаноўку, расслабіцца Павел не мог – у кавярню яго запрасіў прыйсці Аляксей Пятровіч. Выглядаў кадэбіст горш, чым у папярэднія разы: твар быў нібыта пакамечаны чыёйсьці ўладарнай рукой, пад вачыма наплылі нездаровыя чырванаватыя мяшкі, і ўся ягоная пастава нібыта ссохлася, стала меншай.