Палескі дыярыуш дывізіі Серакоўскага

Святло нечага знаёмага пракралася да Янкі. Вобраз хаты, будкі, цёплай поўсці. Але гэта рэзка змянілася на нешта халоднае, як снег, і вострае, як навостраныя іклы. Янка зняў акуляры. Перад ім быў сівы лірнік, што ўсё так жа сядзеў ля касцёла і прасіў міласціну.

– Няма часу, – адрэзаў Янка.

– Глядзі, які важны. Вунь і акуляры нацягнуў. Няўжо вучыцца прыйшоў?

– Так, да ойча Паўла ў бібліятэку, – выпаліў Янка і знік у браме.

У бібліятэцы ўлан сядзеў апошні дзень, шукаў інфармацыю пра Кадука. На жаль, мясцовыя паданні ніхто не запісваў, а агульныя слоўнікі ды энцыклапедыі давалі не шмат інфармацыі. Добра хоць ойча Павел выцягнуў некалькі старых кніг іспанскай інквізіцыі, пра метады росшуку і барацьбы з нячысцікамі. Лепш, чым нічога. Чытаць кнігі, шукаць звесткі, запісваць – гэта больш пасуе якому пісару, не жаўнеру.

Ён зайшоў у сад, што быў унутры кляштара, і надзеў акуляры. Тут і без іх была поўная вясёлка колераў і пахаў экзатычных дрэваў і хмызоў, а зараз прамені з усяго свету спрабавалі дабрацца да розуму ўлана. Янка амаль навобмацак пакрочыў на ўсход. Туды, дзе мігацела патрэбнае гандлярскае святло. Усходняя вежа сустрэла ўлана шэрасцю камянёў. Зялёны мох хаваў сценку, але з-пад яго выбіваўся роўны квадрат святла, якое аддавала духмяным тытунём, новымі тканінамі, старой зброяй ды каштоўнымі ўпрыгожаннямі. Ён зняў акуляры.

На роўнай заімшэлай сценцы выраслі драўляныя дзверы з надпісам крэйдай:

«Крама Янцэка Сімагліцкага,

Розныя тавары з усяго свету».

«Мабыць, не паспеў зрабіць добрую шыльду», – вырашыў Янка.

Дзверы знойдзеныя, цяпер іх патрэбна адчыніць. Янка агледзеў усё – ні замка, ні завесаў. Націснуў там-сям. Нічога не атрымалася. Здаецца, гэтыя дзверы проста ўмураваныя ў сценку. Янка ўдарыў нагой ад бяссілля. Як так, ён знайшоў сховішча гандляра тут, на замшэлым муры, прайшоў столькі ў гэтых ведзьміных акулярах, а тут не жадаюць адчыняцца. Так не можа быць! Янка з усёй моцы наваліўся на дзверы.

– Давай, я твайго гаспадара выратаваць спрабую! – скрозь зубы прахрыпеў Янка.

І дзверы адчыніліся.

Улан уляцеў у памяшканне. Ён думаў, гэта будзе спуск пад зямлю, бо таўшчыня абарончай сцяны не такая вялікая, але гэта быў натуральна пакой. Вялікі. З высокай столлю і процьмай тавараў.

Янка пагрукаў па прылаўку. Нічога. Нікога. Ён пайшоў азіраць пакоі. За першымі дзвярыма – сцяна з ліхтарамі.

Частка яе была разабраная, тырчэлі трубкі, дрот, на падлозе стаялі лямпы. Некаторыя гарэлі. За другімі дзвярмі ўлан убачыў даўгія палічкі з кнігамі. Здаецца, шэрагі шафаў цягнуцца на сотні і сотні крокаў. Трэція апынуліся сховішчам пораху. Далей быў звычайны кабінет, з недапітым кубачкам кавы і стосам спісанай паперы. Янка ўзяў у рукі дакументы.

Справаздача аб гандлі, перапіс рэшткаў, падлік прыбытку.

Ліст да ўяўнага сябра (так і напісана «Вітаю цябе, мой неіснуючы Ігар»). Вочы спыніліся на белым аркушы, засеяным дробнымі літарамі.

«Спроба № 1:

У дапамогу зорцы ўсталюю драўляны пярсцёнак з першародным каменем…»

Янка лепш патраціў бы час на трэніроўкі, фехтаванне, стрэлы з пістоляў. Тым больш зброі ў краме хапала. Кнігі і справаздачы – гэта больш для сакратара, а не для ваяра. Іншая справа – шабля, вострая і бліскучая.

І Янка сеў вучыцца.

9 верасня 2009 года

– Слухай, дарагая, ішла б ты адгэтуль.

Такса сядзела на канапе ля рэпрадукцыі партрэта Кацярыны ІІ. Здаецца, нехта проста пакінуў свайго хатняга гадаванца тут, калі б не адно «але». Такса была апранутая ў даспехі самурая. Пыса выглядала з-па шлема з рагамі, размаляваны нагруднік шчыльна аблягаў сабачыя рэбры, а на наплечніках бліскацелі пазалочаныя сонцы.

Дзяўчына з зялёна-блакітнымі валасамі спынілася.

– Вы гэта мне? – здзівілася яна.

– Табе, табе, панчоха фарбаваная, – пацвердзіла такса. – Ты тут адна, а музей зачыніўся гадзіну таму.

Дзяўчына ўсміхнулася. Яшчэ адна чароўная істота, якіх на шляху было і так шмат. Голас мякчэй, рухі павольней.

– Што ты лаешся на мяне, чароўны сабака? Ці то я пакрыўдзіла цябе нечым? Не крыўдуй, хадзі да мяне. Тут спакой, цішыня, – ліўся дзявочы голас.

– Я табе пакажу «цішыня».

Такса выхапіла катану, што вісела на поясе, і кінулася на дзяўчыну. Тая, невядома адкуль, дастала галіну дрэва. Цвёрдую, як жалеза. І яны счапіліся. Такса насядала – дзяўчына ювелірна адбівалася. Але жывёла больш напорыстая, больш вопытная. Удар, адскок, удар. І ногі натыкаюцца на канапу.

Дзяўчына перакульнулася і ўпала. Сабака не стаў доўга чакаць і наскочыў зверху. Лязо ўпіралася ў тонкую шыю.

– Ты да наглядчыка Ліпініча? – перавяла дыханне такса.

– Да яго. Толькі нашчадак таго, хто пасадзіў памерлага Кадука, можа абудзіць…

– Забудзь, – перабіла яе такса. – Ён пад маёй аховай. Як і ўсе родзічы, што былі раней і будуць потым. Спадзяюся, мы зразумелі адно аднаго?

Такса мацней націснула лязом, і на шыі дзяўчыны з’явілася зялёная кропля.

– Так, – прахрыпела дзяўчына.

– О то добранька.