Сезимдер карыбайт

– Макул йлнйн, эгер Кумашты мага бергиле десем болоор белеер?! – деди мрбек токтой калып. Сарыбай менен Уларкан дел болгондой бири-бирин карап алды да, Кумарбн менен мрбекти алмак-салмак карап, ооздоруна сз кирбей тура беришти. – Жо-ок, силер ысык чай бере турган, ата-энеси, байлыгы бар адамга бересиер, ушундан эле тшнср, мендейди эч ким тоготпойт!

– мрбек, сен эмне деп жатасы, балам? – Уларкан эки колун алдыга созо аны кздй басты. –Сен… сен…

– Таеже, бллрг шариятта жол бар дешет, эмнеге силер кыйбайсыар? Ооба-а, мен трмг отурдум, силердин тилиерди албадым, анан дагы томолок жетиммин да, ошондуктан силер мага кызыарды бербейсиер. Анан башка бир мендей аяксыз немеге кызын берет беле?! – деди да, мрбек кайра артына кайрылып, сыртка чыгып кетти.

– Бул бала соо эмес, – деп аялын караган Сарыбайдын оозуна башка сз келбей, трг шалдая отуруп калды.

– Ой, кыз, мрбектин бул эмне дегени? – деп Уларкан эми кызына кайрылды. «Бул балакет баскырлардын ортосунда бир сз бар болуп жрбсн», – деген ой келе тшкн эле башына.

– Апа, мен дагы тшнбй калдым, ал жн гана мисал кылып айтты окшойт, – деди Кумарб апасын карай.

– Кумашта эмне кн, байбиче, ал биздин кызыбызга бардар адамдарды тандап жатканга эле айтты, бала неме ар кайсыны ойлонуп жатса керек, – деди Сарыбай ойлуу. Кумарб атасына ыраазы болуп, знн кмн санаган апасына таарына тшт: «Эмнеге апам менден кмн санап жиберди, же з кызына ишенбейби, мен кантип эле мрбек менен сй сзн сйлшйн, аны мен токтоттум го».

– Апа, ал зн кыз тийбейт деп эле кыжаалат болуп жрс керек, ар ким эле з баласын бактылуу болсун дешет, мен кимди бактылуу кыла алмак элем деп знч ойлонот да.

– Билбейм, кара кзмд каратып туруп, элге шерменде кылбасаар болду, чырымталынан з баламдай крп баккан бала мага ушул кепти кантип айтты десе…

– Кабатыр болбо, биз адегенде мрбекке кыз издейли, ал жактырган кыздын ата-энесине астыртан сз салалы.

– Ошентпесек мрбектин арманы кч окшойт.

– Боло берет, али токтоло элек, жаш да.

Ошону менен эч кимиси ндбй калышты. мрбек жана чыгып кеткен бойдон кайра кирбеди, кечки тамакка дагы келген жок. Сарыбайлар кабарын билбей кабатыр болуп, ойлонуп жатышты. мрбек йдглр уктагандан кийин келип, тн бир оокумда кирип жатып алды да, та ата электе кийимин алып чыгып кетти. Эки-ч кндн кийин Сарыбай Тейитбектин йн барса, ал эшигинин алдында отуруптур.

– Ас-салоому алейкум, Тейит, ал-акыбал кандай?

– Келииз, жезде, отурам ушинтип, – деп Тейитбек тура калып, Сарыбай менен учурашты. – Келипсиз да акыры…

– Келдим, мрбек келген жокпу?

– Келген, кечээ шаарга кетти.

– Эмнеге?

– Кайдан билдим, иштейм деди го.

– Айтып кетсе болмок экен, макул эми, аман болсо болду, анда мен кайтайын.

– йг кирииз дейин десем жашоом ушул, жезде, жалгыздык менен мр тп жатат, – деди башын жерге салган Тейитбек. – Чынаркан менен кошо менин бактым качкан окшойт.

– Ээ, бажа, сен лгндн артынан лгн адамды крд беле, лгндн знн шору деп койот, тир адам жашоосун з улантууга тийиш. А сен жеил экенси, андан кр кеч болуп кала электе зд колго ал да, адам бол. Бала болсо бой жетти, мтд улаары бар, ылайыктуу келин-кесек болсо йлнп, мрбекке арка-бел бол!

– Сиздерге чо-о ыраазымын, баланы чоойтуп койдуар, арбак билет дегени чын болсо апасы дагы ыраазы болуп жаткандыр.

– Кой эми, менин айтканымды эсие ал, акыл йрт тургандай жаш эмесси, здн эс-акылы деле кудайга шгр. Мен мрбектин айтпай кетип калганынан улам келгемин. Баса, аны йлнтп койсомбу дегем, ошону айтсам эле ндбй койгон, анан эрте туруп кетип калыптыр, – деп атка минди да, жнп кетти. Тейитбек аны узата карап туруп, уулунун айткандарын эстеди…

мрбек мурунку келгенинде Тейитбек ичип алып мас болуп уктап жаткан, ал соолукканча ктп отурду. Баш ктрр менен мадайына келди.

– Бул эмне деген жатыш, менин атам тир туруп, жетимдей бирнн колунда сп жатканымды ойлоп койбой жргн бул болсо, мен эмнеге жашап жрм?

– мш, сен… сен келип калдыбы?

– Ооба, мени з баласындай асырап, жетимдин кийимин кийгизбей багып жаткан адамдардын акылын укпай трм крп келдим, эмнеме эсирдим экен, кимге ишендим? – деп башын мыкчый жанына отуруп алып, кпк ыйлады.

– Кечирип кой, уулум, мен мындан ары ичпейм, сен чоойду эми, экбз оокат кылабыз.

– Ата, сенин туугандары барбы деги?

– Эмнеге?

– Эмнеге-эмнеге деп койосу, сенин ушул абалыды алар эч бир крбйб, оогонго аракет кылып, жардам бербейби? Менден болсо бири кабар албадыар, же менин тууганым жокпу? – деди мрбек кыжырлана.

– Уулум, тууганы бар, менин апам деле бар, атам жок, алар кп эле аракет кылышты. Мен сенин апады унута албай ушул абалга тштм, лйн деп л албадым, сени барып крп келч элем, аракка берилгенден кийин змд кармай албай калдым, – деп кгрн Тейитбек йд болду. – Уулум, мен мындан ары ичпейм, эми сен барсы, жашоону кайра баштайм, ишен мага.

– Ишенейин, дагы бир келгенимде ушундай акыбалда боло турган болсо, анда дайнымды таптырбай кетем! – деп туруп, йдн чыгып кетип калды.