Сезимдер карыбайт

– Эмне эле мени кйг бере албай жатасыар, убактысы келсе кррмн, пешенеме жазганын, – деди Кумарб тултудай.

– Сенин убакты келди, кызым, жакшы жерден куда ктп, мадай жарыла кубанып, сенин бактылуу болгонуду кргбз келет да. Барган жери жакшы болсо биздин дагы кошу-колого сзбз йд болуп, жзбз жарык болбойбу, садага кетейин.

– Ии-ий, апа, жакшы же-ер, жакшы жер дейсиер, жакшы жер казаныарга аш салып бермек беле? – деп Кумарб жинденип таарына кетти. – Экинчи антип айта бербегилечи!

– Кызым, – деди Сарыбай, – тбс крнгн адамдар менен куда болсок бизге да жакшы эмеспи, йбзг андай адамдар келсе, кандай гана ырахат. Ата абройлуу болуп калат, кимдин арты менен, сендей кызымдын арты менен, – деп ал бакылдап жатканда мрбек чыгып кетти. Анын жан дйнснд бороондуу аяз уулуп, ыйлагысы келип: «Демек, буларга бай, колунда бар, кадыр-барктуу адамдар керек экен да. Андай болгон со мага кызынын кылын карматпайт. Жргмд арманым толуп-ташыса да, эчтеке дей албай кала беремби? Мендей жетимге ким кызын бермек эле. Жок, мен з сйм чн кршм керек, Кумашты эч кимге бербейм, лсм да аны ажыратып алам», – деп сыртта басып жрд. Кумарб анын чыгып кеткенинен улам эле кандай акыбалда экенин сезди, ички дйнс буду-ча тшп жатканын айттырбай билди. з дагы ичинен азаптанып: «Жакин тез эле келсин, сйбсм дагы сйм деп жооп айтып, кетип калбасам, бул бирдин ичинен чыгат», – деп ойлонуп жатты. Ошонун эртеси эле Болотбек келиптир. Сарыбай жетине албай калды:

– Кел, байке, оо сиздей кадырлуу кишинин йбзг келгени кандай кубаныч, кир йг, байке.

– Келип калдык, мен контордо чомун, мындайда силердин гана агаармын, – деп Болотбек йг кирип орун алды. – Силер менен сйлшч сз бар.

– Айта берииз аке, кандай сз экен? – деп Сарыбай кулак трп калды. Агыча Кумарб тайкеси менен учураша дасторкон салып, чай алып келди.

– Кумаш бойго жетти, сздн негизгиси ошол. Менин райондо парторг досум бар, анын Фрунзедеги политехте окуган баласы бар, ошол уулуна кыз издештирип жатыптыр, – деди Болотбек тз эле.

– Шаарда окуса айылдык кызды…

– Доорон аялы эк айылдык эле кыз алып беребиз деп жатышат, эки кндн кийин келишет, мен ээрчитип келем, кызды крл дейт.

– Эмне кылабыз, байбиче? – Сарыбай Уларканды карады.

Бул убакта Кумарб чыгып кеткен.

– Келсе келсин, кыз буйругандыкы да.

– Негизгиси кыздын багын ойлогула, мен аларга змдн карындашымдын кызы дедим. Кыскасы эрте келише турган конокторду тосууга даярдык кр бергиле, Кумашты жакшыраак кийинтип койгула, мен барайын, – деп Болотбек турмак болгондо Сарыбай:

– Байке, отуруп тамак ичип кеткиле, – деди ыгайсыздана.

– Жок, убара болбогула, коноктор менен бирге келем, – деп Болотбек болбой кетип калды.

– Байбиче, эми таза кызык болду го, алар келсе эмне деп жооп айтабыз? – деди кайнагасын узатып кирген Сарыбай.

– Кыз буйругандыкы, насибинен кррбз.

– Кызык, Болсунбектерге эмне дейбиз? Кайнагага айталбай койдум, сыйлаганымдан каяша айтууга оозум барбады, анын стн ал деле биздин кыздын келечек бактысын ойлоп жатпайбы.

– Кудай деп туралычы, кул жеймин дейт куйрукту, кудай билет буйрукту…

– Ай, билбейм досум менен таарынышып калам го, – деген Сарыбайдын тынчы кетип, эмне кылаарын билбей жатты. Ошол убакта йг кирип келген Кумарб ыйламсырай:

– Кыз байкуш чоойгондон кийин йг батпай калат тура, деги бардык эле ата-эне кызы чоойсо ушундай кылат болду бекен? – деди кабак бркп, н дирилдей.

– Ээ, сары кызым, ата-эне баласына бакыттан башканы кааламак беле, сени жакшы жерден орун-очок алсын деп жатканыбызда эмне жазык? – деди Сарыбай кызын чекесинен б. – Ким гана з баласына жамандык кааласын?

– Ата, шашпасаар деле акыры болот эле го?

– Ата, эжем кйг кетеби? – деп сурап ийди Мурат сырттан кирип келип.

– Буйруса кй балалуу болобуз, силер жездел болосуар, тиги мрбек кайда жрт ыя, андан кийин аны йлнтбз.

– мрбек акем эшикте жрт.

– Чакыр бери!

– Азыр, – деп Мурат жгрп чыгып кетти.

– Балдар чоойгондо ата-эненин мойнуна дагы бир чо милдет тагылат, ал уул-кызын татыктуу жерге орун-очок алдыруу. Кокус жайсыз жерге барып калса, биздин жаныбыз ачып кейип-кепчип, жаман абалда калабыз, – деп Сарыбай жай тшндрп жатканда мрбек кирди. – Балам, эшикте эмне жрс? Кумаш эже жакында башка йдн босогосун аттап кетсе сени йлнтбз. Кана, менин айтканымды ойлондубу? – деп Кумарбн койо берип, мрбекти карады.

– Жезде, мендей жетимге ким тиймек эле?

– Эмне дейт, биз турбайбызбы? – Сарыбай аны ормойо карап калды. – Сени минтип айтууга ким мажбурлады?

– Эч ким, зр деле Кумашты жакшы жерге барсын деп айтып жатасыар го, элдин баары эле ошондой ойлойт да?

– мрбек, – деп Уларкан мээримд жылмая жанына келди, – сени менин баламсы деп баксам деле болот эле, бирок сидимдин арбагын сыйлап, ата-апа дедиртпей стрдм, энесин билип ссн дедим.

– Баары бир дечи, мендей жетимди эч ким кй бала кылгысы келбейт, мен змч й-жай ктп, адам болмоюнча йлнбйм! – деп мрбек ички блмг кирип баратканда Сарыбай адатынча бак-бак этти:

– йлнс, сени керек болсо Кумаш кете электе йлнтм, зм табам сага кызды!