Хто (альбо што) тыя 'яны', я не дакладняла, бо мне здавалася, што пан Нчыпар так ведае, аб чым дзе размова.
-- Сутнасць не гэтым, Тая, -- адказа пан Нчыпар. - А тым, як ты да гэтага ставшся.
-- Мне...замнае, - шчыра сказала я. - Так, замнае. Яны крычаць, быццам х забваюць. Просяць дапамог. выглядаюць як...цяжка хворыя, альбо зраненыя...якм яшчэ можна дапамагчы. А я не магу.
-- Не можаш, ц не жадаеш? - удакладн пан Нчыпар.
-- Не ведаю як, -- адказала я.
Пэна, з боку сё гэта выглядала, як гутарка двух вар'ята. Але я пачувалася невымона шчаслвай, што нарэшце сустрэла кагосьц, хто мяне разумее.
-- ты жадаеш ад гэтага пазбавцца, -- прамов пан Нчыпар, хутчэй сцвярджаючы, чым пытаючыся.
Я кнула.
-- Так-так. Пазбавцца, значыць. Адмовцца ад змеева дара, -- гавары пан Нчыпар. -- Зрабцца, як усе. Звычайнай. Пасрэднай. Сярэднестатыстычнай законапаслухмянай грамадзянкай... як там вас клчуць цяпер - Губерня? Крэсы сходн?
-- Гэта лепш, чым быць вар'яткай, -- сказала я.
-- Ну, што ж, -- прамов пан Нчыпар.
Ён працягну да мяне руку, зраб нялоны жэст вакол маёй галавы, нбы цыркавы штукар, -- 'Хоп!' -- схап штосьц кулак ля майго вуха. Потым ён выцягну з-за пазух звычайную шкляную бутэлечку накшталт чвэртачк, альбо мярзачыка, як кажуць тутэйшыя, паднёс руку да рыльца асцярожна раскры над м далонь, быццам вытрасаючы штосьц на дно.
-- Вось сё, -- сказа пан Нчыпар, шчыльна закруцшы на бутэльцы корак. - Трымай!
Ён працягну мне бутэлечку. Я зяла яе рук агледзела. Бутэлька выглядала абсалютна пустой. Пусцейшай не бывае.
-- Там яна, там, -- запэн мяне пан Нчыпар. - Ты сётк падумай як след. Кал вырашыш пазбавцца ад яе канчаткова, кнь бутэльку Овельку, у вр пад Чортавым Мостам. А кал пажадаеш яе выпусцць, то разб бутэльку ц проста адкруц корак. глядз не згуб яе, бо бяда будзе.
-- Не згублю, -- сказала я, хаваючы бутэлечку кшэнь вятрок. - Дзякуй, пан Нчыпар!
-- Няма за што, -- прамов той адвярнуся, зно прыняшыся глядацца цёмныя, врлвыя воды.
Мне здавалася, што мнула процьма часу, аднак насамрэч прайшло менш за пагадзны, нашы мамы не паспел нават занепакоцца. Разам з Цмкам вяртался мы да летняй кавярн. Я трымала руку кшэн, сцскаючы далон запаветную бутэлечку, у якой, нбы джын з казк, была запячатана Цемра. Цмка да сёй гэтай гсторы пастався скептычна парта называ пана Нчыпара 'круцялём', з якм мне не варта было размаляць. Пра пана Нчыпара мамам мы вырашыл не расказваць.
Дома я схавала бутэлечку сабе пад падушку, але потым, спалохашыся, што мама знойдзе яе выкне, паставла на шафу для адзення. Шафа да самай стол была загрувашчана Патрэбым Рэчам, Якм Часова Не Карыстаюцца: кардонная скрыня са старым фотаздымкам, пабтая жырандоля, электрычная навагодняя грлянда, якая дано перагарэла, падораны кмсьц кававы млынок, шкляная ваза, якая нкому не падабалася, шмат чаго ншага. Мама на шафу нкол не зазрала, тольк час ад часу закдвала туды новыя Патрэбныя Рэчы. Гэта была самая надзейная схованка.
Час шо, але я памятала пра яе. Пасля таго, як пан Нчыпар запячата Цемру бутэльку, маё жыццё зраблася звычайным. Сярэднестатыстычным, як той сказа. Усе гэтыя Пачвары, Вусен Гдоты знкл назасёды. Магчыма, яны нкуды не падзелся круцлся дзесьц побач, але я х ужо не бачыла, не чула, не адчувала, мне не было да х някай справы. Чорта Мост зрабся самым звычайным мостам - смерцю там больш не пахла, ляманта не было чуваць. Мяне гэта задавальняла. Тольк па Сястры-Цемры я трох сумавала. была бязмежна дзячная пану Нчыпару за тое, што ён пакну мне магчымасць выбару. Надалей у мяне шматкроць з'ялялася спакуса разбць бутэльку выпусцць Цемру на волю - спачатку дзеля Цмк, потым дзеля сябе. Але я гэтага не зрабла. Мы неяк спралялся сам, без дапамог звышнатуральных снасця. паступова я пачала забывацца пра яе.
А з панам Нчыпарам - дакладней, з ягоным вобразам - мне яшчэ давялося сутыкнуцца. На Раство наш клас павезл вёску пад назвай Крушня пятнаццац кламетрах ад Овельска - глядзець батлейку слухаць калядныя песн. Суправаджа нас Альгерд Алегавч, настанк, як выклада гсторыю старшакласнка. Па дарозе Крушню ён з захапленнем расказва пра тамтэйшую батлейку калядныя абрады, якя з'яляюцца нкальным у свам родзе, ён разам з мясцовым краязнацам нават дамагаецца, каб х унесл спс спадчыны ЮНЕСКА.
Крушня аказалася нават не вёскай, а сапрадным мястэчкам з прасторным рынкавым пляцам, касцёлам, цэркакай сядзбай пано Крушнявецкх. У адрозненне ад сядзбы Кунцэвча, маёнтак Крушнявецкх бы у цудоным стане - дыхтоны драляны дом з мезаннам стромкм калонам ля ваходу. Цяпер гэта бы адначасова музей дом культуры, дзе нам мусл паказваць батлейку.