Sisterdark / Сястра-Цемра(СИ)

Пасля дзявятага класа я планавала кнуць школу пайсц вучыцца якую-небудзь хабзу, але наша класная кранца мяне пераканала. Выклкашы мяне на прыватную размову, яна паведамла, што мяне цудоны патэнцыял я магла бы нават пацягнуць унверстэцкую праграму, аднак з няпонай сярэдняй адукацыяй н як нвер мяне не возьмуць, таму "Таса, не ламай сабе жыццё! Пакнь для сябе шанец, атрымай атэстат, а там ужо будзеш вырашаць, як паступць далей". Настанцу я паслухала засталася дзясятым класе -- выключна дзеля "корачк", бо на вучобу я забла жо дано. Калсьц я спрабавала цялёпкацца, гадзнам мучачыся над якм-небудзь прыкладам ц задачай, але звычайна сё заканчвалася стэрыкай, я шпурляла на падлогу сшытк падручнк пачынала румзаць, адчувачы сябе понай крэтынкай. Маме галаву не прыходзла дапамагчы мне з хатнм заданням, а на рэпетытара нас грошай не было. У рэшце рэшт я махнула на сё рукой. Цяпер, разгарнушы падручнк па фзцы ц алгебры пэншыся, што не разумею м ан слова, я проста адкладвала яго бок. Як сэнс мучыцца, кал вынк усё рона будзе аднолькавы?..

Зрэшты, была школе пара-тройка прадмета, якя я вучыла з задавальненнем. Мова лтаратура, у прыватнасц. Чытаць мне падабалася, псаць таксама. Сачыненн мяне засёды атрымлвался добра. Родную мову лтаратуру нас выкладала Барбара Казмрана, якая была па сумяшчальнцтву нашай класнай кранцай. Была яна трох дзвакаватая, часам размаляла з партрэтам Купалы, як все на сцяне кабнета, расказвала нам, як калсьц юнацтве яна безнадзейна закахалася Сотнкава нават таемна псала яму лсты. Барбара Казмрана весь час заклкала нас чытаць, чытаць як мага больш, бо чалавек, як шмат чытае, сам здольны напсаць кнжку! 'Аляксандр Сяргеевч Пушкн каза, што прачыта дванаццаць вазо кнг, - гаварыла яна. - Паспрабуйце прачытаць хаця бы адзн воз, хто ведае, можа, сярод нашых выпускнко будуць свае Мцкевчы Канапнцкя!'. Вось гэта мне падабалася. Чытала я многа, сапрады хацела напсаць кнжку. Прада, я яшчэ не ведала, пра што яна будзе...

Таксама я любла гсторыю, дакладней, мне падабася наш гсторык Альгерд Алегавч. Памж сабой мы звал яго 'маньякальшчык', у сэнсе 'нярымслвы', гэта было давол трапна. Ледзь не кожны рок Альгерд Алегавч пачына са слова: 'Адкладзце свае падручнк, там напсана глупства!', пасля чаго пачына расказваць, як там было на самай справе. Апавяда ён захапляльна з такм мпэтам, нбы сам бы непасрэдным удзельнкам гстарычных падзей. Яго я засёды слухала, сташы дыханне, пра што б ён н апавяда - хоць пра заснаванне Наваградка, хоць пра князя-вакалака Усяслава, хоць пра БНР Збройны Чын.

Апроч таго, Альгерд Алегавч захапляся гсторыяй нашага мястэчка пса гстарычыня нарысы, якя друкавался газеце 'Овельская прада'. Асаблва яго цкавл паны Кунцэвчы, а больш за сё пан Славамр, той самы, як пабудава лесапльню з'еха у Францыю. Пра тую лесапльню Альгерд Алегавч дзесьц адкапа дзвосныя факты.

Лесапльня была прадметам гонару пана Славамра. Ён збудава яе паводле нейкх ерапейскм стандарта сталява на ёй магутны паравы рухавк, як выпса ажно з Англ. Для нашай тагачаснай глухмен гэта было сур'ёзным дасягненнем прагрэсу.

Дзным было тое, што амаль нхто з тутэйшых на той леапльн не працава. Пан Славамр панайма нейкх 'басурмана' -- ц то цыгано, ц то мурына, якя жыл шатрах у парку ля панскай сядзбы, н Овельск, н навакольныя вёск нкол не заходзл. Местачкоцы ж у большасц сваёй лчыл, што насамрэч някя гэта не цыганы, а самыя сапрадныя чэрц з пекла, на лесапльн сваёй пан Славамр займаецца зусм не лесанарыхтокам, а чорнай магяй. А вядзьмарству ён нбыта навучыся па нейкай 'ксёнжцы'*, якую ён куп у вандронага гандляра кнгам па прозвшчы ц то Нчыпарэнка, ц то Нчыпарэск, як, меркавана, бы самм Д'яблам у чалавечым аблччы.

Адзным тутэйшым, як працава на пльн пана Славамра, бы Яромка Ляпец. Асобай ён бы давол каламутнай. Бацька ягоны, беззямельны селянн Пархом Ляпец, падчас пастання Калноскага значальва адзн з каравульных атрада, якя вял барацьбу з пастанцам. Пасля задушэння пастання Пархом атрыма ад генерал-губернатара вялзны надзел зямл (адцяпаны, мж ншым, у шляхцча Крушнявецкх, якх саслал Сбр), адно мгненне ператварышыся з халопа-галадранца заможнага чалавека.

Сын ягоны, Яромка, кар'еру зраб не менш яскравую. На бацькавы грошы ён атрыма прыстойную на той час адукацыю, вывучышыся грамаце Пецярбурзе, ладкавася на лесапльню пана Славамра, дзе заня пасаду загадчыка.