Sisterdark / Сястра-Цемра (СИ)

Жанчына зябка сцепанулася, н╕бы адчу╝шы потых холаду, ╕ прагаварыла:

-- Пойдзем адгэтуль, В╕ктар.

Яна рэзка ра╝вярнулася ╕ ледзь не бегма выйшла з царквы. Чалавек, якога яна назвала В╕ктарам, рушы╝ следам.

Удва╕х яны крочыл╕ цераз брукаваную плошчу, зацярушаную снегам. Пасля навагодн╕х свята╝ усё яшчэ трымал╕ся маразы, нават в╕рл╕вая Овелька схап╕лася лёдам, што задаралася нячаста. На ╕мправ╕заваную ко╝занку высыпала местачковая дзятва, паверхня замёрзлай рак╕ была раскрэслена слядам╕ ад канько╝ ╕ саначак. Усё гэта: рака пад ╕льдом, старажытны горад, засыпаны снегам, шэрае з╕мовае неба - нагадвала пейзаж з карц╕ны Брэйгеля, здавалася, што ╝далечын╕, на стромк╕м беразе Овельк╕, вось-вось з'явяцца ф╕гуры паля╝н╕чых, чорныя на тле белага снегу.

-- Цябе з царквы за╝сёды вык╕двала, Альжбета. З дзяц╕нства памятаю, - прагавары╝ В╕ктар. -- На малебнах ты магла пратрымацца не больш за пяць хв╕л╕н, а потым на цябе ледзь не трасца нападала, ╕ ты вылятала з храма куляй. Я ╝жо тады веда╝, што ты апантаная.

Яна хмыкнула.

-- Не перабольшвай. Мяне проста раздражняла гэта царко╝нае баб'ё з ╕стэрыкай у вачах. Ад ╕х я ╕ бегла.

Яны пама╝чал╕.

-- Здз╕╝лены, што ╝ нас на Овельшчыне стольк╕ шаленца╝? - спытала Альжбета, маючы на ╝вазе 'апантаных', як╕я, магчыма, усё яшчэ курчыл╕ся на падлозе царквы.

Ён пах╕та╝ галавой.

-- Н╕кольк╕. Беларусы - народ з вельм╕ цёмнай аурай. Прычым ╕х цемра схавана глыбока ╝сярэдз╕не, неспрактыкаваным вокам ╕ не ╝гледзеш. Я жы╝ у Герман╕╕, у Расее, мне ёсць з чым пара╝но╝ваць. Душа тутэйшага -- як ц╕х╕ ставок з гн╕лаватай вадой, увесь зарослы багав╕ннем, ╕ н╕хто не ведае, як╕я пачвары ходзяць у глыб╕н╕ каля глухога дна.

Альжбета не адказала, пэ╝на не маючы чым запярэчыць.

-- Увогуле наз╕раць за ╕м╕ ц╕кава, -- працягва╝ В╕ктар. -- Яны як дзец╕. ╤м патрэбна зус╕м няшмат, каб адчуць сябе шчасл╕вым╕. Прывёз я ╕м зорак эстрады - яны ╕ цешацца. Экзарцыста вось выдабы╝, на ╝ласным а╝то з-пад Смаленска транспартава╝. Зно╝ цешацца. Потым зладжу ╕м Дажынк╕, прывязу мошчы якога-небудзь святога, ╕ яны таксама будуць цешыцца. ╤ мяне добрым словам пам╕наць. Глядз╕, ╕ года не прайшло, а я ╝жо зраб╕╝ся прызнаным л╕дарам. Здабы╝, так бы мов╕ць, любо╝ ╕ прых╕льнасць простага народа.

-- Аднак ╕ апаз╕цыя ╝жо намец╕лася, -- за╝важыла Альжбета.

В╕ктар не стрыма╝ смеху.

-- Дасц╕пна, Альжбета! Ну ты ведаеш, якая там апаз╕цыя. Некальк╕ гэтак званых 'свядомых' -- местачковая ╕нтэлгенцыя, супрацо╝н╕к╕ дзяржустано╝. Жалю вартыя. Яны заторкнул╕ся, кал╕ ╕м проста прыграз╕л╕ дэпрэм╕раваннем. З верн╕кам╕ было складаней. У гэтых людзей усётк╕ маецца паняцце сакральнага... Я выяв╕╝ завадатара. Святар ╕х падбухторва╝, нават не з нашага прыходу, з Крушн╕. Блюзнерства, каза╝, не дапусц╕це апаганьвання святын╕! Я пагутары╝, з к╕м трэба. Цяпер гэты святар служыць у ╕ншым прыходзе, за сто к╕ламетра╝ адсюль. А верн╕ка╝ я супако╕╝, сказа╝шы ╕м, што крыж той став╕л╕ амерыканск╕я мармоны. Няправ╕льны, карацей кажучы, крыж, басурманск╕, так╕ ╕ звал╕ць не грэх.

-- Ты зраб╕╝ глупства, -- прагаварыла Альжбета.

В╕ктар з╕рну╝ на яе, прыжмуры╝шыся.

-- Чаму 'глупства'? Гэта тычыцца нашай сям'╕. Ты ж сама кал╕сьц╕ забрала тыя справаздачы, каб усяляк╕я газетчык╕ не цягнул╕ свае брудныя рук╕ да нашай сямейнай трагеды╕. Твае словы, Альжбета.

Яна сказала з запалам:

-- Анягож, братка! Трагедыя. ╤ не з Яромк╕ гэта пачалося. Бог адвярну╝ся ад нас яшчэ тады, пры генерал-губернатары. Помн╕ш гэтую г╕сторыю? Крушнявецк╕я прадавал╕ фам╕льнае золата, каб куп╕ць зброю для па╝станца╝, а стары Кунцэв╕ч карагодз╕╝ся з Мура╝ёвым-Вешальн╕кам, каньяк╕ яму паднос╕╝. А Пархомка Ляпец, прапойца тутэйшы, дапамага╝. Па╝станца╝ веша╝ на шыбен╕цы. Сва╕м╕ рукам╕, тут, ╝ яры. Грошай Пархомку захацелася, зямельк╕. ╤ што, дапамагло яму мура╝ё╝скае золатка?

-- А х╕ба не? - адказа╝ В╕ктар, усм╕хну╝шыся. - Глядз╕ - Крушнявецк╕я зг╕нул╕, Кунцэв╕чы зг╕нул╕, а Ляпцы ╝сё кв╕тнеюць.

У яе вырва╝ся горк╕ смяшок.

-- Н╕што сабе кв╕тнеюць! Баран╕ Божа ад такога 'шчасця'. Жы╝ Яромка, ды памёр, ╕ застал╕ся ╝ яго тры сыны - Га╝рылка, Па╝лушка ды Ляксейка. Га╝рылка, старэйшаньк╕, аж з дзяц╕нства мары╝, што вось пасталее ╕ пойдзе ╝ свет шчасця шукаць. Так ╕ сталася. Як стукнула яму васемнаццаць гадко╝, пакла╝ ён у торбачку лусту хлеба ды шмат сала, перажагна╝ся ╕ ╝ Амерыку пайшо╝. Пешшу. Больш яго не бачыл╕.

-- Хто ж яго ведае, можа, ╕ дайшо╝. Па вадзе, ак╕ посуху, -- пракаментава╝ В╕ктар.