Святыя грэшнікі

Рыма Сяргееўна Громава належала кіно, як і кіно належала ёй. Яе дзед, Канстанцін Сяргеевіч Громаў, быў, бадай, самым таленавітым аператарам мультыплікацыйных фільмаў на фабрыцы Ханжонкава. Па малаходжанай кіношнай сцежцы пайшоў і яе бацька Сяргей Канстанцінавіч, чалавек, што праўда, таленавіты, але раскідзісты, несабраны. Ён у свой час спрабаваў пісаць сцэнарыі, здымаць фільмы і сам здымацца ў іх, пазней жа заняўся тэарэтычнымі працамі, якія не прынеслі яму вялікай славы, а бадай, наадварот, праславілі яго не з лепшага боку. Сяргей Канстанцінавіч у свой час перабыў членам усіх груп і груповак ад "Фекса" да "Пралеткульта", але нідзе падоўгу не затрымліваўся. Маці Рымы Сяргееўны Капіталіна Мікалаеўна таксама нале­жала да кіно. Яна была дачкой у свой час вядомага ма­стака, з якім аб’ездзіла ўсю Еўропу і нават здымалася ў нейкім фільме з нейкім дужа славутым акцёрам. У адрозненне ад свайго мужа Капіталіна Мікалаеўна бы­ла асоба практычная, мэтанакіраваная, а таму, як толькі ў іх нарадзілася дачка, вырашыла зрабіць яе на ўвесь свет вядомай актрысай.

3 самага маленства Рыма Сяргееўна знаходзілася ў акружэнні славутых і неславутых рэжысёраў, аператараў, кінаакцёраў і літаратараў, у вечнай кіношнай гамане, сярод дэкарацый у павільёнах, што ў адрозненне ад тэатральных выглядалі сапраўднымі палацамі.

Але актрысы з яе не выйшла. Праўда, Рыма Сяргееўна здымалася ў кіно — першы раз ці не ў пяць гадоў, калі сыграла дзяўчынку-беспрытульніцу, — потым былі і другія ролі, але найбольш эпізадычныя, якія не маглі прынесці ні славы, ні нават звычайнага задавальнення. Яна і сама яшчэ ў інстытуце кінематаграфіі зразумела, што быць актрысай не яе доля, а таму насу­перак маці, якая ўсё яшчэ не губляла надзей, перайшла на сцэнарнае аддзяленне. Па яе экранізацыях было пастаўлена два ці тры фільмы, даволі ўдалыя, якія стварылі ёй пэўны аўтарытэт у кіношных колах.

Мабыць, ад бацькі Рыма Сяргееўна атрымала ў спадчыну раскіданасць, бо неўзабаве перастала пісаць сцэнарыі, занялася такой няўдзячнай работай, як крытыка, — ступіла на слізкі шлях, дзе пакаўзнуцца дужа лёгка, а прыйсці да нечага надзвычай цяжка. Рыма Сяргееўна неўзабаве зноў захапілася літаратурай, але не ў жанры сцэнарным. Яна пачала пісаць партатыўныя аповесці — тры-чатыры друкаваныя аркушы. Вось тады Рыме Сяргееўне і прапанавалі пасаду, напалову адміністрацыйную, напалову творчую. Тут і выявіліся сапраўдныя яе здольнасці. Рыма Сяргееўна здолела паказаць сябе з найлепшага боку. Яна ўмела дасягнуць та­го, дзе іншыя станавіліся ў тупік. Адным словам, Рыма Сяргееўна аказалася адпаведнай таму сінтэтычнаму віду мастацтва, якім з’яўляецца кіно, дзе ўсё пераплялося ў фантастычны клубок: літаратура і музыка, выяўленчае мастацтва і вобразнае адлюстраванне на плёнцы, мантаж і жывая натура, гаспадарчыя клопаты і акцёрская ігра — усё, усё, што нараджае ў пакутах мастацкі твор — фільм.

Рыму Сяргееўну пабойваліся, але і паважалі. Яна была свая, кіношная, а не якая-небудзь прышлая, выпадкова зацягнутая ў кінавір і закручаная ў ім да поўнай няўцямнасці. Але гэта было і блага, бо Рымачка ведала ўсе кіношныя хітрыкі і не паддавалася на іх.

Кірыла Лыкавязаў узяў Рымаччыну вузкую руку з залатым пярсцёнкам, нязграбна пацалаваў, цмокнуўшы, яшчэ не дакрануўшыся да рукі губамІ ў паветра. Лазар Богша таксама пацалаваў руку.

— Вы хоць падманціравалі матэрыял? — спытала яна, адразу прыступіўшы да справы, якая была для яе жыццём.

— Калі ж было? — адказаў Богша. — Проста мной зроблена першая прыкідка для сябе.

— Вы ж ведаеце, я падтрымлівала ваш сцэнарый, — было такое уражанне, што Рыма Сяргееўна наперад апраўдваецца перад ім.

— Цяпер нешта перамянілася? — спытаў Богша.

Рыма Сяргееўна з дакорам паглядзела на яго: сур'ёзны чалавек, а задае дурнаватыя пытанні.

— Але ж вы памянялі сцэнарый. Напісалі новы. Так мне, прынамсі, сказаў Кірыла Мацвеевіч. Няўжо вы не разумееце, што вы нарабілі?

"Ага, во з якога боку пад’ехаў на крывых санях Кірыла, — падумаў Богша. — Дзякуй богу, што з гэтага. Рыма Сяргееўна мяне зразумее".

Кірыла адчуваў сябе дужа няёмка. Ён нешта прамармытаў, накшталт: "Я толькі перадаў думку Накіпелавай".