Заговоренный меч (на каз.яз.)

Хан Сйіншікті шешесін неге таспен шкелетіп лтіртем деуіні себебіні айда жатанын біле трса да, кенет арманы ке таы бола аланына та алды…

Друіш: «Алтын таты лкен баласына алып бермек боланы шін, бгін шешесін лтіртем десе, ерте он ш жасар Сйіншік, ер жеткен кні «таыды маан бер» деп зіе бас салудан тайынбайды. Жо, Сйіншік науас, лі аыл кірмеген жасты мндай ауруа біреу шалдытырып жр, тезірек емдету керек», деген.

Бл сзден кейін хан ойланып алан. Баты-ожа узірді айтуынша екі-ш кнні ішінде Рабиу-Слтан-Бегімге хан соты болуа тиісті. Сол сотта Баты-ожа узір ханымны ылмысын ашып, халы атынан кім шыартпа. Сол кім бойынша Рабиу-Слтан-Бегім жрт кзінше таспен шкеленіп лтірілу керек. Бл кімді іске асыруа туан баласы Сйіншікті тек «дрыс» деп басын изеуі ана ажет. Баты-ожа узір айтуынша Сйіншікті бны істейтініне кмн келтіруге болмайды. Бндай анды оиа хан Ордасына тасы емес. Оан хан инала оймаан-ды. Ал бдіраза друішті мына айтып трандары баса бір ауіпті аартады. «И, солай. Демек, е алдымен Сйіншік олымен Рабиу-Слтан-Бегімнен ш алу жн. Ал содан кейін барып, егер мені кзім тірі транда ке таынан міткер ойы болса онда…».

Хан ойын бдіраза бліп жіберген:

— Егер Сйіншік слтан з анасына кнкар деп пле таатын жадайа жетсе, мен араша тсем. Ауру баланы сзіне сенуге болмайды. Ал оны нау- ас екені даусыз.

Аылды друіш брын анасын жанындай жасы кретін слтанны кенет «мені анам кнкар, ол алтын таа Кшкінші отырсын дейді» дегенінен хан Ордасына бір суы жылан — бліншілікті бас санын ааран. Шыыс тарихында мндай жадай блендей та аларлы оиа емес. бдіраза осыны ойлап, «ылмыса жол берме» деп хана дейі ашы айтан. Хан друіш ойын ан. Ал «сен мені шешкен ісімді бзалы трсы, Рабиу-Слтан-Бегімді лтірту мені бйрыым, жайыа жр» дей алмаан. Деуге осы бір ділетті сйгіш, бір беткей адал дрігер хана те керекті адам еді. Онсыз білайыр бір кн мір сре алмасы даусыз.

білайыр хан кптен тншыпа[31] ауру болатын. Осы аурудан тылам деп арамаындаы талай білгіш емшілерге аралан. Тіпті Тибеттен, ытайдан, орасаннан, Мысырдан да басы-балгер алдырып крінген. Біра бларды біріні олынан ханды жазу келмеген. Дерт лаю стіне лая тскен. Аырында отыздан асар-аспасында лсін-лсін тсек тартып жатып алатынды шыарды. згені мірі зіне шыбын рлы крінбейтін атігез хан, енді за стайтын осынау ккжтелді бірінде тншыып ліп кетеді екем деп зресі алмаан. Адам нерлым дрежесі жоарылаан сайын, сорлым жаны ттті бола тседі. Бір шеті орасан, екінші шеті Жайы зенінен асып далиып жатан алып хандыыны ткпір-ткпіріне «білгір дрігер» іздетіп ат шаптыран. Осы кезде нкерлері Мерв аласынан бдіразаты алып келген. Оан міне, он жылдан асып барады. бдіраза келгелі кзі ашылды. Тншытырыш дерттен млдем жазып жібермесе де, «кенет ліп алады екенмін» деген ауіптен тарды. Оны стіне адамны жасы лкейген сайын жабыса кететін дерттерден ханды кдімгі шкіріп жазандай жазады. Денсаулыы жаратылысынан нашар білайыр енді за жыл мір среді екенмін деп міттеніп алды. Ал міт мір серігі, енді ол кейде, кілі ош кездерде, «бдіраза лмей мен лмеймін» деп жымыдауды шыарды. Осындай бар мірі олында тран бдіразапен хан санаспаса амалы жо-ты. Сол себептен де ол друішті аузынан апады. бдіраза кеткеннен кейін Баты-ожа узірді шаыртып алып Рабиу слуды айыптауды зірге тотата труын бйырды. Ол кенет Сйіншік баласыны хан таына мар бола алуынан бл арада таы да бір суы ойды салыны соа бастаанын ааран. Бл суы ой кімнен шыты? Баты-ожадан ба, басадан ба — хан білгісі келген.

«Жауыз ханнан тылы келсе, оны жауыз баласына сені хан етем де!» дейді монолды кне аидасы. Ал расына келсек бдіраза Нахичеваниды айтаны шынды еді.

Сонымен айлакер узір он ш жасар баланы ішінде бйыып тыныш жатан мансапорлы жыланын оятты. Ол жылан енді жас баланы бар сезімін блан-талан еткен, аыл-ойын арбаан, еркін алан кеселге айналдырды. Бейба блдіршінні басынан «хан болсам» деген бір ияли ой шыпай ойды. Осылай ойлаан сайын, кзінде аайын-туысына, бауырларына деген бір ор- ыныш суы ызар пайда болды. Трі де згеріп, брын аны тамып тратын ашыл беті, енді жаа рандай п-у боп кетті. Кеше ана анасыны жанынан шыпайтын ерке кенжесіні кенет былай былуынан, кейде тіпті зіне раымсыз ишаратпен арауынан шошыан Рабиу-Слтан-Бегім ханым друіш бдіразаа з ойын айтты. Баласына андай плені келгенін біліп беруін тінді. Он жылдан астам хан сарайында ткен мірінде бдіраза друіш мндай сырды талайына аны еді. Сйіншікпен ш-трт кездескеннен-а оны андай кеселге душар боланын ан. Жне бл кеселді асынуына білайыр мен Баты-ожаны да лесі барын тсінген. Біра хана б жаынан емес, пшайман арып баланы асіреті жаынан келген. Кзін улы-смдыпен ашан білайыр, бл істе зіні де атынасы бар екенін бдіраза друіш аарып алды ма деп сезіктенген. йтсе де «хан сырын білгенні аны тгілсін» дейтін ежелгі детке баспаан. мірінен крі жаындаан сайын, хан жаны шін бдіразаты кзіні арашыындай сатауа бар. Сол себептен друішін «айтаныны брі аыла салынады» деп оя берген.