Заговоренный меч (на каз.яз.)

Бл кеше еді. Ал бгін ше? Бгін білайыр кешегісінен де атты толуда отыран. Батыр Саян ашаннан бері ол Оспан-ожаны зындана салып ой- ан. за жылы сенімді дйекшісіні тадырын зі шешкен-ді. Біра бер жаында обыланды батырды Ажол биді лтіруінен туан Жнібек пен Керейді ел блген легі ортаа тсіп кетіп, Оспан-ожа арып ісін тіпті естен шыаран. Сол Оспан-ожа ретін тауып, лкен бйбішесі Айбаарам-Снейден білайыра «Бас кеспек болса да, тіл кеспек жо. зім де кп кешікпей зынданда шіріп лермін. Біра лер алдында хан ием бірер ауыз сзімді тыдасын» деп тініш еткен.

Зындана зі салдырып ойса да, білайыр Оспан-ожаны сзін тыдамаймын дей алмады. йткені бл кісі оан тым жаын, тым берілген адам еді.

Оспан-ожаны білайыр сан достыын, зіне деген мір-баи мыта алмас талай жасылыын крген. Соны бірі Самарантты алатын жолы болан.

Оспан-ожа тымымен сонау ескі заманнан Сайбан рпаына ызмет істеп келе жатан жан еді. Атасы білтас Аса Темір шабуылында Барластарды олына тскен. Ежелден хан Ордасына берілген тымнан боландытан мір-Темір оны зіні сарайына дйекшілік ызметке алан. Осы атасынан бастап Оспан-ожа зімен шінші буын болып, бкіл дниені тітіренткен сайыпыран Креханны Самарант сарайындаы дйекші ызметін атарып келген. Біра жетім баланы анша асыраса да, з ке-шешесін жотайды. Самарант Ордасында аншама жасы атты боп жрсе де, атасын л етіп келген Аса Темір немерелеріне Оспан-ожаны жрегі жібімеді. Мауреннахра еліне ас жер, жау жер деп арады. Есі-дерті сонау Арадаы хан Ордасы болды да трды. Осындай ісігі айтып, сыныы бітпеген Оспан-ожа Кнбатыс пен Солтстік жаына лсін-лсін арай берді. Дйекшіні мндай кйін пайдаланып, білайыр жігіттері онымен байланыс жасай алды да, екі жаты шешімге келді. Оспан-ожа білайырды Самаранттаы сыбыршысы болуа олма-ол кнді.

білайыр Есіл, Нра бойын зіне аратып, Орда-Базарда ат шаптырып, балуан крестіріп, батырларына олжаны бліп, лан-асыр той жасап жатанында, осы дйекші Оспан-ожадан арнаулы кісі келген. Онымен бие сауымындай сйлескеннен кейін білайыр, бар олбасшыларын жинап алып: «Самарант азір бос тр. лыбек мырза орасан мен Ирака сапар шеккен шаында, алла-таала зі сатап тран Самаранта туекелді тізгінін брым келеді» деді.

«Хан борышы — жорыа ту ктерту,

л борышы — туа еріп, жанын беру» — деп ескі шежіреде айтандай, хан айтса — арамаындаы батыр, нкерлері оштайтын дуір, алы олмен білайыр Самарантты басып алуа шыан. збек Ордасыны абыройын ойлаан хан, Шираз деген алада: «Бірде-бір скер егінші жрт пен кшпелі елге з бетімен тимесін. Егілген егін, салынан бау-баша сол алпында саталсын. Кімде-кім бл жарлыты бзса дара асылады» деп скеріне бйры берген.

Ханны бл аморлыына риза болан диандар, кшпелі шаруалар, тарту-таралысын, сыйлыын, хан скеріні азы-тлігін здері кеп беріп, баыныштылыын білдірген.

Самарантты оршап аланнан кейін, аланы хакімі Джалалитдин Баязит зі шыып тізе бгіп, ол усыран. «Тірі жана иянат крсетуді білмеген лыбек мырза, сіз секілді лы хана, яки сізді ел басарып отыран адамдарыыза еш уаыт асты ойлап крген жо. Егер шаарымызды шауып бліншілік етпей, Ордаыза айтсаыз, біз сізді айтаныыза кніп, айдауыыза шыдар едік» деген. Сйтіп білайыр хан Самарант мірлігін блендей ан жоса етіп блдірмей, кп олжамен лы аланы оп-оай зіне аратып, Ордасына айтан. Осыны брі Оспан-ожа дйекшіні дер кезінде хабарландыруынан еді.

Осы кннен бастап білайыр Самарант, Бар мірліктеріні ісіне жиі кірісіп тратын болан. зіне намаан мір, слтандарды билігін тартып алып, басаа беру білайыра йреншікті детке айналан. Бл істерде Оспан-ожаны олабысы аз тимеген. Жалыз жасылыы бл ана ма?

Бір мы трт жз ыры тоызыншы жылы, Хаджри есебі ойынша сегіз жз елу бесінші жылы Самарантты мірі, з кесі лы дана лыбекті лтірген бді Латиф мырзаны зі де алты ай тпей астарынан аза тапан. Бл кезде Аса Темірді екінші лы Махамедтен туан Мираншах мырзаны баласы бусейіт уында жрген. Осындай жадайда Бар, Мерв, ргеніш мірі Шахрухты баласы Ирбагимнен туан бділлах мырза Самаранта ие болан.

бусейіт осы мезгілде блік шыарып Барды алды. Біра Бар улиеті оан аз крініп, Самарантты да зіне баындырма болды. білайыра Оспан-ожа мндаы жадайды таы хабарлады. бділлахтан крі, Кк Ордаа бусейітті тиімді екенін айтты.